Ένα τελάρο κλείνει όλο το πλάτος της σκηνής αφήνοντας, μέσα από ένα άνοιγμα-παράθυρο, να διακρίνονται τεμαχισμένες φιγούρες που κινούνται στον πίσω χώρο. Σκοτάδι. Το τελάρο υποχωρεί, γίνεται το φόντο της σκηνής και στο κέντρο της, με θέα προς το παράθυρο, την πλάτη στραμμένη στην πλατεία, στέκει ένας άντρας με μαύρο κοστούμι και καλοχτενισμένα μαλλιά. Σαν πίνακας του Μαγκρίτ (π.χ. «La reproduction interdite») όπου διαφυλάσσεται η ανωνυμία τού δίχως ορατό πρόσωπο ατόμου, η ταυτότητά του: μη αναπαραγόμενος, δηλαδή νεκρός. Συνεχής ήχος από τζιτζίκια συνοδεύει την εικόνα.
Εικαστική σκηνή που μας εισάγει στο σουρεαλιστικό σύμπαν του αποσπασματικού λόγου του Ευθύμη Φιλίππου και στην εικαστική σκηνική γραφή της Έφης Μπίρμπα. Διπλός λόγος που πραγματεύεται τη διαδικασία, τη διαχείριση το θανάτου. Γιατί, τί είναι τα «ωραία χέρια» άλλο από εκείνα των νεκρών που ξεπροβάλλουν από το χώμα; Χέρια-δείκτες μιας άλλης ή από άλλη ζωή;
Ακολουθούν εικόνες με εναλλασσόμενα, ομοιόμορφα ντυμένα πρόσωπα που είτε εικονοποιούν ελεύθερα τα σπαράγματα λόγου που ακούγονται, ενισχυμένα από ψείρα, ως εξώκοσμα προερχόμενα, είτε προεκτείνουν με νέες εικόνες, παραπληρωματικές, συνειρμικές αλλά στην ουσία διακειμενικής καταγωγής, τελετουργίες θανάτου.
Διαβατήριες τελετές
Η μουσική του Coti K. διατρέχει όλη την παράσταση, ένα συνεχές ηχητικό άκουσμα που μοιάζει να καθορίζει την κινησιολογία των ηθοποιών, τις δράσεις, τις διαθέσεις των (απρόσωπων) προσώπων που κινούνται κατά μόνας ή σε σύνολα ποιώντας μια χορογραφία ανδρείκελων ταγμένων στην ολοκλήρωση υπέρτατου καθήκοντος όπως: στη χορογραφία της σανίδας, ως μεταφορά του άκαμπτου του σώματος του νεκρού ή μετωνυμία του φέρετρου ˙ στην ανάλογη χορογραφία των κάθετων και οριζόντιων σωμάτων που σχηματίζουν ορθή γωνία ως αντιθετικό σχήμα του ζωντανού-νεκρού ˙ στη χορογραφία του σταριού-χοές, συλλογικό τελετουργικό που προσφέρουν στους νεκρούς οι μέλλοντες νεκροί ενώ ταυτόχρονα προσφέρεται ως υλικό παραγωγής ήχων ˙ στη χορογραφία των παπουτσιών που κενά από πόδια παραπέμπουν στα μετά θάνατον απομεινάρια των ανθρώπινων όντων ˙ στη χορογραφία των παράδοξων αγγιγμάτων, όπως αυτών στα μαλλιά του άλλου, ένα ψαχούλεμα επιβεβαίωσης ότι τα μαλλιά μακραίνουν και μετά θάνατον όπως θέλουν οι δοξασίες.
Πρόκειται για την εικονοποίηση ολόκληρης της «φιλολογίας» των τελετουργικών και θρηνητικών τελετών θανάτου που συνοδεύουν ριπές λόγου.
Η παράσταση της Έφης Μπίρμπα (που αναλαμβάνει και τη σκηνογραφία-ενδυματολογία), περισσότερο από την περσινή δουλειά της («Ο Σωσίας»), δημιουργεί σκοτεινά εικαστικά στιγμιότυπα, ονειρικές εικόνες ενός ήμερου εφιάλτη, με εργαλεία τα υπάκουα σώματα των έξι περφόρμερς της: Ιπποκράτη Δελβερούδη, Νίκου Καμόντου, Ελένης Μολέσκη, Ευαγγελίας Ράντου, Αχιλλέα Χαρίσκου και του επιφορτισμένου με το μεγαλύτερο βάρος του λόγου Άρη Σερβετάλη. Υπερβαίνει τη συμβατική έννοια του θεάτρου, δίνοντας πρωτοκαθεδρία στην κίνηση που οδηγεί σε εναλλαγή πινάκων, στους φωτισμούς (Θύμιος Μπακατάκης) που παίζουν με τις φωτοσκιάσεις και ξαφνικές εκρήξεις φωτός, με τους ανυπέρβλητους μουσικούς ήχους που εισάγουν τον θεατή σε ένα οπτικο-ηχητικό τελετουργικό σπάνιας ποιητικότητας.
Μια παράσταση-εμπειρία που ανάγεται σε εικαστική περφόρμανς.
Φωτογραφίες: Δέσποινα Σπύρου
* Καθηγητής Σημειωτικής του Θεάτρου και Θεωρίας της Επιτέλεσης στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών
