Πώς θα ήταν αν ο κόσμος κατέρρεε μετά από συνεχείς πολέμους και ανεπανόρθωτης κλιματικής αλλαγής; Προς τα πού θα κινούνταν τα πλήθη προσφύγων, ώστε να επιβιώσουν; Στο δυστοπικό σύμπαν που κατασκευάζει κειμενικά και σκηνοθετικά η Ελεάνα Γεωργούλη, υπάρχει ακόμα, κάπου, η νήσος Arcadia, ένα μέρος προφυλαγμένο από τις καταστροφές, όπου επικρατεί η ευημερία, η πολιτική ευρυθμία, η κοινωνική δικαιοσύνη. Σε αυτό το νησί προσπαθούν να καταφύγουν οι πρόσφυγες που προέρχονται από όλα τα μέρη της γης. Μόνο που, ως συνήθως, για να αποκτήσουν την περιβόητη άδεια εισόδου και εγκατάστασης στον τόπο αυτό, πρέπει να περάσουν πρώτα από τον Σταθμό Επιθεώρησης, εγκατεστημένο στη βραχονησίδα Άβυσσο. Το φύλλο πορείας προς την Αρκάντια θα δοθεί μόνο σε όσους περάσουν επιτυχώς όλα τα στάδια αξιολόγησης που κάνει μια ειδική επιτροπή. Όσοι αποτύχουν επαναπροωθούνται στον τόπο προέλευσής τους.
Η διαδικασία αξιολόγησης είναι περίπλοκη, απαιτεί ιδιαίτερες δεξιότητες, ενώ οι υποψήφιοι καλούνται να αποδείξουν ψυχικό σθένος, σωματική αντοχή, υπέρβαση του εαυτού τους, υπομονή, συμμόρφωση στους κανόνες.
Έξι ερμηνευτές, ως ένας Χορός ατόμων που βρέθηκε στην Άβυσσο, με την ελπίδα επιτυχίας στις δοκιμασίες και προώθησής του στη γη της Επαγγελίας, υπόκειται στις διάφορες δοκιμασίες, κινείται κάτω από τους καταιγιστικούς ρυθμούς που επιβάλλει η μουσική του Θάνου Κοσμίδη, παίρνει παράδοξα σχήματα, είτε ως σύνολο είτε κατά μόνας, ακολουθώντας τις θαυμάσιες χορογραφίες του Άρη Παπαδόπουλου.
Με ημίγυμνα σώματα ή με ανάρμοστα για την κατάστασή τους κοστούμια του Γιώργου Τρικαλιώτη και της σκηνοθέτριας, οι περφόρμερ εναλλάσσουν ρόλους καταπιεστών-καταπιεζόμενων, ασκούν εξουσία ή ευτελίζονται μπροστά στους άλλους, έρπουν ή πετούν, επιδιώκοντας να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις της Επιτροπής, ώστε να εξασφαλίσουν την περιβόητη πρόσβαση στην Arcadia.
Ίσως η προσπάθεια, ο μόχθος, η εξαντλητική κίνηση σε απάνθρωπους ρυθμούς των ερμηνευτών να μη διαφέρει από τον μόχθο και την πίεση που δέχονται οι πραγματικοί πρόσφυγες, αναζητώντας, μετά πλείστες όσες κακουχίες, μια άδεια διαμονής, μια δουλειά που θα τους επιτρέψει να ζήσουν στον νέο τόπο, τη σιγουριά ότι δεν θα επαναπατριστούν στις επικίνδυνες γι’ αυτούς πατρίδες τους. Μήπως τα κέντρα διαμονής και η ψυχοφθόρα, πολύχρονη διαδικασία αιτήσεων σε ειδική επιτροπή για να τους δοθεί άσυλο, όντας στον προθάλαμο ένταξης σε έναν κόσμο, κατ’ αυτούς, ασφάλειας και δικαιοσύνης, δεν είναι αντίστοιχες δοκιμασίες, που απλώς εικονοποιούνται μεταφορικά επί σκηνής;
Σε ένα σκηνικό φθοράς, με διάσπαρτα κάποια παράταιρα σκηνικά αντικείμενα, που θυμίζουν εγκαταλειμμένο σπίτι, και κάποια μπιτόνια νερού που αδειάζουν βουλιμικά οι ηθοποιοί, με μικρόφωνα και φωτιστικές λάμπες που κρέμονται από το ταβάνι, οι έξι ερμηνευτές δίνουν μια εξαντλητική μάχη επιβίωσης, έως ότου αντέξουν: εκείνος που παραβαίνει τους κανόνες τιμωρείται. Η έξοδος από την πόρτα της αίθουσας, που βγάζει στον δρόμο, σημαίνει θάνατο. Και μετά, η ανθρωποφαγία γίνεται κι αυτή μέρος του παιχνιδιού.
ΟΙ Ελεάνα Γεωργούλη και η Ρόζα Προδρόμου καταθέτουν την αδιαμφισβήτητη εμπειρία τους και γίνονται ομιλούντα σώματα μέσω της μελετημένης κινησιολογίας τους, ενώ ταυτόχρονα η δεύτερη, με αμφίεση «καμπαρέ» και τα ειρωνικών αποχρώσεων γαλλικά της μετατρέπεται σε στυγνή υπεύθυνη (αν όχι διακινήτρια) των αιτούντων άσυλο.
Ο Νίκος Μήλιας αποδεικνύει ακόμα μια φορά πόσο καλός ηθοποιός είναι με την εξαίρετη εκφορά του λόγου του και την εκφραστικότητά του. Ο Στάθης Αποστόλου δημιουργεί μια ιδιάζουσα, ρευστή όσο και ενδιαφέρουσα περσόνα, ενώ η Μαρία Αλεξοπούλου και, κυρίως, ο Χάρης Καρύδης, είτε στα επιβλητικά σύνολα που παραπέμπουν σε οργιαστικούς χορούς είτε κατά μόνας, προσφέρουν στην παράσταση τη μοναδική σωματική τους πλαστικότητα. Ο τελευταίος, ειδικά, δίνει το δικό του χορευτικό ρεσιτάλ.
Η Ελεάνα Γεωργούλη δημιουργεί μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περφόρμανς, υψηλής τεχνικής και ανατρεπτικής αισθητικής αρτιότητας, θέτοντας, μέσα από μια φαντασιακή, προς το παρόν, δυστοπίας, υπαρκτά φλέγοντα ζητήματα που αφορούν την ανθρώπινη ηθική σε έναν κόσμο που αλλάζει λόγω πολέμων και συνεχιζόμενης κλιματικής αλλαγής, που σύντομα θα καταστήσει πρόσφυγες ακόμα και εκείνους που θεωρούν εαυτούς απόλυτα ασφαλείς.
*Ο Δημήτρης Τσατσούλης είναι Ομότιμος Καθηγητής Παν/μίου Πατρών.
Τελευταίο βιβλίο του:
Θεόδωρος Τερζόπουλος – Ο Σκηνοθέτης στο Μεταίχμιο, Εκδόσεις 24γράμματα, 2024.
