«Άνεμος»
Σε έναν απροσδιόριστο τόπο, σε έναν χώρο που θυμίζει μπαρ-εστιατόριο περιφερειακής οδού, με ένα φλιπεράκι στη μια του άκρη, τραπέζι χαρτοπαικτικής, μπαρ στα αριστερά και μια μπάντα με τέσσερις μουσικούς στο βάθος συναθροίζονται τυχαία δώδεκα άτομα, άγνωστο αν ήδη γνωρίζονται μεταξύ τους. Εντός αυτού του πολυτοπικού σκηνικού του (και σκηνοθέτη – χορογράφου) Κωνσταντίνου Ρήγου, τα πρόσωπα θα εκφέρουν αποσπάσματα από έργα γνωστών συγγραφέων – δημιουργών (Π. Όστερ, Χ. Μπελ, Ζ. Περέκ, Α. Ταρκόφσκι, Τσ. Μπουκόφσκι, Τζ. Μόρισον κ. ά.) αλλά και δικά τους ή της Ξένιας Αηδονοπούλου, υπεύθυνης για την όλη δραματουργία της παράστασης.
Με επίκεντρο τους αέρηδες ανά εποχή και με εναρκτήριο του κάθε μέρους άκουσμα ένα κομμάτι από τις «Τέσσερις εποχές» του Βιβάλντι που παίζει ζωντανά η ορχήστρα, τα κείμενα απλώνονται, πλην του ανέμου ή των «δελτίων καιρού» και σε άλλες θεματολογίες όπως ζητήματα για την τέχνη, την αγάπη, κ.ά. Με διαφόρων χρωματικών συνδυασμών, ανάλαφρα κοστούμια της Νατάσας Δημητρίου, οι ηθοποιοί κινούνται ελεύθερα στον χώρο με ένα ποτό στο χέρι, δημιουργώντας παιχνίδια και μεταδίδοντας γενικά μια ευχάριστη διάθεση έστω κι αν κάποιες στιγμές τα κείμενα που εκφέρουν δεν είναι ευχάριστα. Την όλη χαρούμενη ατμόσφαιρα εντείνουν οι φωτισμοί του Χρίστου Τζιόγκα που επεμβαίνουν με εναλλαγές και διαμορφώνουν τον μεγάλο σκηνικό χώρο της Σκηνής Μαρίκα Κοτοπούλη στο Ρεξ.
Η μουσική του Δημήτρη Μαραμή αλλάζει διαρκώς το στίγμα, οι ηθοποιοί τραγουδούν και, κυρίως, οι εξ αυτών χορευτές χορεύουν παρασυρόμενοι από τους ήχους, δίνοντας την αίσθηση ενός μιούζικαλ. Η κίνηση ωστόσο δεν λείπει από κανέναν, κίνηση που προκαλείται από διάφορους λόγους όπως το άνοιγμα ενός παραθύρου και η ορμητική εισβολή του ανέμου που παρασύρει αντικείμενα και ανθρώπους. Εξαιρετικά κινησιακά στιγμιότυπα αλλά και όμορφες, τεχνικά άρτιες χορογραφίες εκτελεσμένες από τους επαγγελματίες χορευτές της ομάδας.
Παρά το δυσάρεστο της συχνά αταυτοποίητης φωνής του ομιλούντος που οφείλεται στις ψείρες, όλοι οι εκφέροντες λόγο ηθοποιοί κατέθεσαν έντονη λεκτική ενέργεια με επικεφαλής την πάντα άρτια αλλά και πλήρως ανανεωμένη εδώ Άννα Μάσχα που δέσποζε στη σκηνή, τον εξίσου καλό Ορφέα Αυγουστίδη, έντονο στον προσωπικό του μονόλογο «Γράμμα στον εαυτό μου», τον Γιώργο Πυρπασόπουλο και τη μάλλον ανεκμετάλλευτη ως προς την ποσότητα εκφερόμενου λόγου και έξοχη στο τραγούδι επιβλητική Ρόζα Προδρόμου. Η Ηρώ Μπέζου είχε την καλύτερη στιγμή της στον μονόλογο-διασκευή που έκανε η ίδια του ινδιάνικου μύθου για τον άνεμο αλλά ήταν εμφανώς αμήχανη στην κίνηση, αβέβαιη στην εκφορά των πρώτων δελτίων καιρού. Ευχάριστη έκπληξη ο εξίσου καλός ως χορευτής και ηθοποιός Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου.
Λίγο υπερβολικός στις εκφράσεις, πλεοναστικός κινησιολογικά και στον τρόπο εκφοράς λόγου ο Κωνσταντίνος Πλεμμένος, άρτιοι στα χορευτικά οι Γιάννης Τσιγκρής, Άρης Παπαδόπουλος, Αντώνης Στρούζας, Αλεξάνδρα Ρογκόβσκα και Βιβή Μπουτάτη.
Παρά τα διόλου ανάλαφρα κείμενα, η παράσταση που έστησε με παιγνιώδη διάθεση ο Κωνσταντίνος Ρήγος, με τις εναλλαγές, τα ευρήματα, το χιούμορ, την καλή υποκριτική και τις ωραίες χορογραφίες της εξέπεμπε δροσιά, γοητεία και αισθητική αρτιότητα ώστε να αποτελεί μια ευχάριστη επιλογή χωρίς καλλιτεχνικές εκπτώσεις.
Οι φωτογραφίες είναι του Πάτροκλου Σκαφίδα.
«Εκτός ορίων»
Μια πραγματικά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα σύνθεση, αυτή τη φορά ποιημάτων 49 Ελλήνων και ξένων ποιητών από την αρχαιότητα έως σήμερα, καταθέτει ως δραματουργικά επεξεργασμένο σκηνικό κείμενο ο Δημήτρης Κουρούμπαλης με την αποφασιστικής σημασίας λογοτεχνική συνεργασία του βραβευμένου ποιητή και μεταφραστή Γιώργου Μπλάνα, γεγονός που τιμά τον νεαρό σκηνοθέτη. Ποίηση του Σοφοκλή, του Ναζιανζηνού, του Ρίτσου ή του Σεφέρη και του Καβάφη συνυπάρχουν με εκείνη του Πυθαγόρα, του Σακελλάριου, της Τσώτου ή του Τσιτσάνη και ποιήματα του Μπωντλέρ, του Πρεβέρ, του Έλιοτ ή του Μπλέηκ συνδιαλέγονται με εκείνα του Νταρουίς του Σάιρ ή του Ρούμι και του Μαγιακόφσκι.
Και εδώ, σε έναν μη τόπο, συνευρίσκονται έξι άτομα. Μοναδικό σκηνικό αντικείμενο ένα τραπέζι, κάποιες καρέκλες, μια πολυθρόνα που μετακινούν με κωδικοποιημένη κίνηση οι ηθοποιοί αναλόγως επί ή εκτός σκηνής ενώ, στο βάθος, παραβάν δημιουργούν φαινομενικούς δαιδάλους που αργότερα θα μεταβληθούν σε οθόνες προβολής φωτιστικών δημιουργιών. Τα αρχικά κείμενα περιγράφουν καταστάσεις δυσοίωνες που σύντομα αντικαθιστά η δύναμη των ατόμων για επιβίωση. Η εκφορά τους, όμως, τους προσδίδει μια αποστασιοποιημένη προσέγγιση ενώ γρήγορα τα λόγια των ποιημάτων δέχονται ταυτόχρονα σχολιασμό, δημιουργούν ερωτηματικά, αναγκαίες παιγνιώδεις διευκρινίσεις. Σταδιακά, η πολλαπλών τονισμών και σημάνσεων «απαγγελία» τους δημιουργεί διαλογικές σχέσεις, παρεμβολές, επαναλήψεις φράσεων, μουσικότητα. Αυτό που επιτυγχάνουν οι σκηνοθέτες της Ομάδας So Seven Δημήτρης Κουρούμπαλης και Φρόσω Κορρού δεν είναι η απλή διαδοχική παράθεση στίχων αλλά μια σύνθετη σκηνική δραματουργία που όσο ρέει η παράσταση αυξάνει το ενδιαφέρον του θεατή. Πρόκειται για αποτέλεσμα που έχει προκύψει από σκληρή δουλειά αλλά και αναντίρρητη έμπνευση.
Έξι καλοδουλεμένοι νέοι ηθοποιοί με θαυμαστή ευκρίνεια λόγου αλλά διαφορετικούς φωνητικούς τονισμούς δημιουργούν ηχητική ποικιλομορφία ενώ ευνοούνται από τα μουσικά ακούσματα και τους ηχητικούς σχεδιασμούς του Κώστα Ξενόπουλου. Έξι ηθοποιοί που ο καθένας καταθέτει το δικό του ιδιάζον ηχόχρωμα φωνής αλλά και άριστη κινησιολογία (της Φρόσως Κορρού) που δεν παύει να συνοδεύει τον λόγο, τις δράσεις τους, με απρόσμενα χειρονομιακά σχήματα. Είναι, δε, τόσο ευφυώς ενταγμένα στα εκφερόμενα κείμενα που θεωρώ κάποιες πρόσθετες, εκτός κειμένων, χειρονομίες, εν πολλοίς αδιαφανείς, ως εκ του περισσού ενταγμένες , αφού στερούν τη μοναδικότητα εκείνων που είναι σημασιακά βεβαρυμμένες ακόμη και σε σύγκρουση με τον λόγο.
Εξαιρετικός από κάθε άποψη ο Χρήστος Τσαβλίδης, επιβλητική παρουσία και άρτια λεκτικά η Ηλέκτρα Καρτάνου, ιδιάζουσα κινησιολογικά-φωνητικά η Μαρία Κωνσταντά, αποτελεσματική στις αποφορτιστικές λεκτικές παρεμβολές της η με ωραία σκηνική παρουσία Αγοραστή Αρβανίτη, κινησιολογικά άρτιος ο Σταύρος Τσουμάνης με τον Λάζαρο Βαρτάνη να δίνει λεκτικό κύρος στις δικές του εκφορές λόγου. Μια ομάδα νεαρών ηθοποιών που ανέδειξε με άριστο τρόπο μια παράσταση υψηλών υποκριτικών απαιτήσεων.
Τα κοστούμια των ηθοποιών που σχεδίασε η Δομνίκη Βασιαγεώργη ήταν όχι μόνο αισθητικά κομψοτεχνήματα με απόλυτη θεατρικότητα αλλά και εύγλωττος συμφυρμός των τόπων και χρόνων προέλευσης των ποιημάτων. Μια πραγματικά ευφυής ενδυματολογική σύλληψη και εκτέλεση που υποστηρίχτηκε με τον καλύτερο τρόπο από τους φορείς των κοστουμιών και μαγνήτιζε το βλέμμα του θεατή καθώς «διάβαζε» επάνω τους γλώσσες και πολιτισμούς.
Τέλος, καθοριστικής σημασίας για την όψη της παράστασης ήταν το φωτιστικό-εικονικό περιβάλλον που δημιούργησε ο Στάθης Μήτσιος. Πρόκειται για φαντασμαγορική φωτιστική εγκατάσταση υψηλής αισθητικής και λειτουργικότητας, για τη δημιουργία σκηνικού περιβάλλοντος μέσω 3D video mapping που βρισκόταν σε διαρκή διάλογο με τις ενέργειες και δράσεις των ηθοποιών, ακόμα και ενσωματώνοντας τις κινήσεις τους ή αφανίζοντάς τους από σκηνής ή δημιουργώντας απρόβλεπτα σκηνικά αντικείμενα. Καλλιτεχνική δουλειά αξιώσεων.
Η συνεύρεση και συνεργασία ταλαντούχων συντελεστών κατέστησε την έξω από τα πολλά φώτα της δημοσιότητας παράσταση του Δημήτρη Κουρούμπαλη παραδειγματική για τη νέα αντίληψη θεάτρου που αναμένει κανείς στο υπερφορτωμένο αθηναϊκό θεατρικό τοπίο από νέους δημιουργούς: μια πρόταση για ολικό θέατρο στην κυριολεξία της λέξης, για θέατρο που ενσωματώνει τις παλιές λογοτεχνικές αξίες σε μια νέα διακαλλιτεχνική φόρμα ανοίγοντας προς ένα (ξεχασμένο) ποιητικό θέατρο.
Οι φωτογραφίες της παράστασης είναι της Ελευθερίας Καλπενίδου.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει όλα τα ποιήματα του «Εκτός Ορίων» όπως ακούγονται στη δραματουργικά επεξεργασμένη τους μορφή για την παράσταση και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αιγόκερως.
* Καθηγητής Σημειωτικής του Θεάτρου και Θεωρίας της Επιτέλεσης στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών
