Just in

Όλα τα νέα
Imerodromos logo
 

Τερατογραφίες: Η σκηνική αντανάκλαση του σύγχρονου κόσμου μας

Ευριπίδης Λασκαρίδης, «Elenit». Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Ιδρύματος Ωνάση

Η παραμορφωμένη γυναικεία φιγούρα με την αιχμηρή μύτη και πηγούνι και τα πεταχτά δοντάκια της να προβάλλουν ανεπαίσθητα ως σε..

Η παραμορφωμένη γυναικεία φιγούρα με την αιχμηρή μύτη και πηγούνι και τα πεταχτά δοντάκια της να προβάλλουν ανεπαίσθητα ως σε μικρό μόνιμο χαμόγελο, η απουσία λόγου, ο χειρισμός παράξενων αντικειμένων, η ακατανόητη αλλά με τόση σχολαστικότητα αφοσίωση σε κάποιο καθήκον, είναι τα χαρακτηριστικά που έχουν προσδιορίσει τις μοναχικές περσόνες  του Ευριπίδη Λασκαρίδη στις προηγούμενες παραστάσεις του «Relic» και «Τιτάνες».

Στην τελευταία του δουλειά, η περσόνα αυτή (που υποδύεται πάντα ο ίδιος) επανέρχεται σε νέο πλαίσιο ως μια στρεβλή αναγεννησιακή φιγούρα που διευθύνει ένα πλήθος άλλων παράδοξων όντων, πλάσματα ενός τσίρκου που εικονοποιούν με ανατρεπτική όσο και βλάσφημη οπτική την ιστορία της τέχνης του δυτικού πολιτισμού.

Το «Ελενίτ», ως ευτελές υλικό, που αφού χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον ως φτηνό κατασκευαστικό υλικό, στολίζοντας με τις κυματιστές πτυχώσεις του στέγες και τοίχους κάθε «παράγκας» (ακόμη και σχολικής ή πανεπιστημιακής), αφού καταργήθηκε ως καρκινογόνο, επανέρχεται εδώ, με μορφή λεπτής λαμαρίνας, για να δώσει εντυπωσιακά οπτικά εφέ, καθώς κινείται κάτω από τη λάμψη προβολέων, δίνοντας αίσθηση επίπλαστης πολυτέλειας, αποκρύπτοντας τις βλαβερές του συνέπειες. Μεταμφιεσμένο σε δείγμα ευημερίας.

Όπως η λαμαρίνα μεταμφιέζεται σε έργο τέχνης, έτσι και η παρέλαση τεράτων επί σκηνής δεν είναι παρά στρεβλωμένες αναφορές σε έργα παλαιότερης ή σύγχρονης τέχνης, καθώς οι εποχές συνυπάρχουν ώστε, εκτός χρόνου, να συγκατοικούν σκηνικά  το έργο «Las Meninas»  του Βελάσκουεθ με την «Αφροδίτη» του Μποτιτσέλι, ο Δεινόσαυρος από το «Jurassic Park» με το κοριτσάκι από τον «Μάγο του Οζ» ή την «Τζοκόντα». Ταυτόχρονα, από το Δεινόσαυρο θα βγαίνει φωνή υψιφώνου που ανήκει σε άντρα, καθώς οι μάσκες και οι μεταμφιέσεις κρύβουν ολοκληρωτικά το πραγματικό φύλο των ηθοποιών, προτείνοντας την επικράτηση ενός γενικευμένου υπεράνω βιολογικών φύλων όντος. Όταν στην υπόκλιση βγαίνουν οι μάσκες των ηθοποιών, ο θεατής μπαίνει στην πρόκληση να επαληθεύσει το φύλο τους σε σχέση με τον ρόλο που είχαν αναλάβει, διαπιστώνοντας ότι ως επί το πλείστον είχε πέσει έξω.

Η παράσταση του Λασκαρίδη στερείται, όπως και οι προηγούμενες, λόγου ή της όποιας λεκτικής αφήγησης. Αντίθετα, κυριαρχεί το σύμπαν των παραγλωσσικών σημείων, σε όλες τους τις φωνητικές και εξωφωνημικές εκδοχές καθώς και τα ηχητικά εφέ. Οι λαρυγγισμοί, τα πλαταγίσματα γλώσσας ή χειλιών, οι α-σήμαντοι ήχοι γίνονται τα ακουστικά μέσα συνεννόησης και επικοινωνίας των παράδοξων όντων της σκηνής, με τις άριες του Δεινόσαυρου να επισφραγίζουν την οριστική εξάλειψη του λόγου από το όλο θέαμα. Μια επιστροφή στο εξω-γλωσσικό στάδιο της ανθρωπότητας. 

Στη σκηνή (σκηνογραφία του Λουκά Μπάκα) συνυπάρχουν τα πλέον παράταιρα αντικείμενα: από μια μεγάλη ανεμογεννήτρια έως έναν ψύκτη νερού, από στεφάνια με λαμπιόνια έως αγαλματίδιο με τη Νίκη της Σαμοθράκης. Τα φωτιστικά εφέ ποικίλου είδους (σε σχεδιασμό φωτισμών της Ελίζας Αλεξανδροπούλου) συμβάλλουν αποφασιστικά στο θέαμα που, ανά στιγμές, παραπέμπει σε παράδοξο καμπαρέ σε συνδυασμό με τις μουσικές του Γιώργου Πούλιου. Ως dj, ο μόνος με φυσιολογική μορφή, καθισμένος στην υπερυψωμένη κονσόλα του, θα κάνει κάποια στιγμή το λάθος: παρασυρμένος από ένα ταψί με φαγητό που ένα από τα όντα του επιδεικνύει, αποφασίζει να το ακολουθήσει και να βρεθεί στον χώρο τους, όπου μετά τη θερμή υποδοχή, θα αποκεφαλιστεί, με το κεφάλι του να περιφέρεται εν πομπή ως σε μεσαιωνική τελετουργία. Στο εξής, κατά την επανεμφάνισή του, θα φέρει μια ανάλογη με τα άλλα όντα απρόσωπη μάσκα.

Το ιδιόμορφο τσίρκο αρνείται την όποια κανονικότητα ως προσβολή. Η καρναβαλική αντιστροφή είναι η μόνιμη κατάσταση σε έναν εναλλακτικό κόσμο  που έχει πάρει τη θέση του υπαρκτού. Μήπως αυτό που δείχνει ο Λασκαρίδης, μαζί με τον σύμβουλο δραματουργίας Αλέξανδρο Μιστριώτη, επί σκηνής δεν είναι άλλο από τον πραγματικό κόσμο που ζούμε, ο οποίος έχει διολισθήσει στο αντεστραμμένο, όσο και τερατόμορφο είδωλό του; 

Η παράσταση, θεαματική, παράξενη, απρόβλεπτη, εντυπωσιακή στα ευρήματα, θα μπορούσε να αποφύγει κάποια κενά στη ροή της, κάποιες παύσεις που έκοβαν τον ρυθμό της. Θα μπορούσε, ίσως, να προβλέψει περισσότερα χορευτικά, όπως αυτά του γερο-λογιστή (Μιχάλης Βαλάσογλου) με το είδωλό του, μια εξαιρετική χορογραφία που επιμελήθηκε, όπως και το σύνολο κίνησης, ο Νίκος Δραγώνας. Θα μπορούσε ακόμα να βρει καλύτερους συνδετικούς κρίκους μεταξύ κάποιων σκηνών, όπως το αμήχανο κόψιμο της αντιπαράθεσης Διευθύντριας και Δεινοσαύρου με την είσοδο-σόλο της υστερικής νοικοκυράς.

«Έχετε  κάποιο πρόβλημα;» είναι η μόνη φράση που θα ακουστεί σε διάφορες γλώσσες καθόλη τη διάρκεια της παράστασης, απευθυνόμενη στους θεατές. Σαρκασμός, αυτοσαρκασμός, απομυθοποίηση ιερών και οσίων, καρναβαλική αντιστροφή των πάντων ως νέα κατεστημένη κατάσταση πραγμάτων, αυτό καταθέτει η συλλογική περφόρμανς του Ευριπίδη Λασκαρίδη, δείχνοντας με το δάκτυλο αυτό εντός του οποίου πραγματικά ζούμε. Αλλά δεν συνειδητοποιούμε. Καθώς, όχι, δεν έχουμε κανένα πρόβλημα.  

Πλην του Λασκαρίδη. Πούλιου και του Βαλάσογλου, συμμετείχαν οι (δύσκολο να εντοπιστούν κάτω από τις μεταμφιέσεις) Χαρά Κότσαλη, Αμαλία Κοσμά, Μάνος Κότσαρης, Θάνος Λέκκας, Δημήτρης Ματσούκας, Ευθύμιος Μοσχόπουλος, Φαίη Τζούμα.

Τα καταπληκτικά, πολύμορφα κοστούμια που έπαιξαν βασικό ρόλο στη δημιουργία των σκηνικών όντων είναι του Άγγελου Μέντη.

Οι φωτογραφίες είναι των Χρήστου Σαρρή και Ανδρέα Σιμόπουλου, ενώ το κολλάζ του Λουκά Μπάκα.

* Καθηγητής Σημειωτικής του Θεάτρου και Θεωρίας της Επιτέλεσης στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών

 

Απόψεις