Η νομική διάσταση της εγκατάστασης αιολικών πάρκων 333 MW στο όρος Κόχυλας της Σκύρου

Ο Γιώργος Ξανθούλης, δρ. Νομικής και Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο και στο Συμβούλιο της Επικρατείας, μίλησε, μέσα από το θεσμικό και το νομικό πρίσμα, για τη «Νομική διάσταση της εγκατάστασης αιολικών πάρκων 333 MW στο όρος Κόχυλας της Σκύρου».

Η πολύ ενδιαφέρουσα τοποθέτησή του:

Η νομική διάσταση της εγκατάστασης αιολικών πάρκων 333 MW στο όρος Κόχυλας της Σκύρου

Κεφάλαιο Ι: Οι διαδικασίες γνωστοποίησης στο κοινό της Μ.Π.Ε. και της Α.Ε.Π.Ο.

Η διαδικασία της ολοκλήρωσης του προκαταρκτικού σταδίου και της κατάληξης σε Υπουργική Απόφαση που εγκρίνει διοικητικά τη νομιμότητα της λειτουργίας ενός μεγάλου αιολικού έργου, είναι η «Απόφαση της Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων». Ουσιαστικά είναι αυτό το δεύτερο στάδιο, μετά τις Αποφάσεις της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας που διανύουμε εμείς σήμερα, βάσει των οποίων εγκρίθηκε η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από το έργο της Σκύρου και έχουμε προσβάλλει ήδη με σχετική Προσφυγή μας.

Αυτό το στάδιο που ακολουθεί, δηλαδή της έκδοσης της «Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων», είναι το πλέον ουσιαστικό, λαμβάνοντας υπόψη ότι περιγράφει όλα τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά του χώρου εγκατάστασης, αλλά και των επιπτώσεων στο περιβάλλον, αλλά και διότι παρέχει τη θεσμική δυνατότηταστη Διοικητική Περιφέρεια, στο Δήμο, στους φορείς τοπικής και πανελλαδικής εμβέλειας, στους πολίτες της τοπικής κοινωνίας και στο κοινό γενικότερα, να διατυπώσουν τις απόψεις τους.

Περιοριζόμενος στο στάδιο αυτό της έκδοσης της «Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων», θα ήθελα να το περιγράψω, προκειμένου να το διατάξω χρονικά, διαδικαστικά, αλλά και ως προς το περιεχόμενο των διάφορων σταδίων, αλλά και κυρίως, να αναδείξω τις δυνατότητες δημόσιας παρέμβασής μας.

Θα τα αναφέρω επιγραμματικά:

1ο Το πρώτο στάδιο αφορά τη «Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων» (Μ.Π.Ε.)και περιλαμβάνει:

1.1. Η σύνταξη της Μ.Π.Ε. ανατίθεται σε περιβαλλοντολόγο επιλογής της επενδύτριας εταιρείας και περιλαμβάνει:

• Περιγραφή του έργου της εγκατάστασης των Α.Γ.
• Τις επιπτώσεις στο περιβάλλον.
• Περιγραφή των μέτρων για την πρόληψη των επιπτώσεων
• Σύνοψη εναλλακτικών λύσεων, εκτός της προτεινόμενης επιλογής, καθώς εξάλλου και
• Σύνταξη «Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης» για τα έργα που πραγματοποιούνται σε περιοχές Natura, όπως στην περίπτωση του «Κόχυλα».

1.2. Η δημοσιοποίηση διαβούλευσης και γνωμοδότησης επί της Μ.Π.Ε.:

Η ολοκλήρωση αυτού του σταδίου προϋποθέτει και επιτάσσει την υποχρέωση της Δημοσιοποίησης – Διαβούλευσης επί της Μ.Π.Ε., βήμα το οποίο ενεργοποιεί αποφασιστικά τους προαναφερόμενους φορείς και τοπική κοινωνία για κατάθεση γνώμης και παρατηρήσεων.

Η Μ.Π.Ε διαβιβάζεται από την αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας,στο Περιφερειακό Συμβούλιο για γνωμοδότηση, εν προκειμένω της Στερεάς Ελλάδας, σε έντυπη και ψηφιακή μορφή:

• Το Περιφερειακό Συμβούλιο θέτει τη Μ.Π.Ε. υποχρεωτικά στη διάθεση του κοινού και των φορέων εκπροσώπησης, του Δήμου, των Περιβαλλοντικών Οργανώσεων, των Συλλόγων, κ.λπ.
• Η Μ.Π.Ε. διαβιβάζεται παράλληλα για γνωμοδότηση από την αρμόδια διεύθυνση του Υπουργείου,στις δημόσιες αρχές της κεντρικής και αποκεντρωμένης διοίκησης (Δασαρχείο, Δ/νση Αρχαιοτήτων, στην περίπτωσή μας ιδιαίτερα στο ΓΕΕΘΑ λόγω του ναύσταθμου και του αεροδρομίου κ.λπ.).
• Το Περιφερειακό Συμβούλιο αναρτά την Μ.Π.Ε. στην τηρούμενη από την Περιφέρεια ιστοσελίδα και δημοσιεύει ανακοίνωση σε μία τουλάχιστον νομαρχιακή εφημερίδα, ή εθνικής κυκλοφορίας και εμβέλειας, τη Μελέτη για να εκφράσουν τις απόψεις τους οι ενδιαφερόμενοι.
• Στη συνέχεια γνωμοδοτεί το ίδιο το Περιφερειακό Συμβούλιο, καθώς και οι άλλοι φορείς του δημοσίου
• Η οικεία Περιφέρεια διαβιβάζει στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή του Υπουργείου πλήρη φάκελο, ο οποίος περιλαμβάνει τις γνωμοδοτήσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου, τις γνώμες του οικείου δημοτικού Συμβουλίου, τις συγκεντρωθείσες θέσεις και απόψεις φορέων και κοινού. Αποσαφηνίζεται ότι οι έγγραφες απόψεις φορέων και κοινού μπορούν να κατατεθούν εκτός από την Περιφέρεια, στο Δήμο ή και απευθείας στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή.
• Η ολοκλήρωση του σταδίου αυτού επέρχεται με την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης, με την οποία εγκρίνονται οι Περιβαλλοντικοί Όροι, υην οποία θα αναλύσουμε αμέσως μετά.

Στο κρίσιμο αυτό στάδιο θεωρώ στο βαθμό που υπάρχει σύγκλιση και επίτευξη στόχου και αλληλοαποδοχή των απόψεων, η Διοικητική Περιφέρεια, Δήμος, φορείς τοπικής κοινωνίας, πρέπει να έχουν από την αρχή μία συνεχή, αγαστή και αδιάκοπη συνεργασία.

Θα ήθελα όμως και να επισημάνω πως πολιτικές σκοπιμότητες, αμφίσημες και δίγλωσσες τοποθετήσεις, στο βαθμό που η επιστημονικότητα των στοιχείων είναι αδιάψευστη, αναδεικνύονται και προβάλλονται, διαρκούντος του σταδίου αυτού.

 2ο Το δεύτερο στάδιο αφορά την ίδια την Υπουργική Απόφαση της «Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων» (Α.Ε.ΠΟ.)

Το στάδιο αυτό είναι χρονικά συνοπτικό και το καθοριστικότερο όλων και έχει ως εξής:

• Η Α.Ε.Π.Ο. αναρτάται υποχρεωτικά και επί ποινή ακυρότητας, μέσα σε ένα μήνα από την έκδοσή της στη διαδικτυακή διεύθυνση του Υ.Π.ΕΝ. «aepo.ypen.gr».
• Ουσιαστικά η ανάρτηση έχει τον χαρακτήρα της «δημοσίευσης», από την ημερομηνία της οποία ξεκινάει και η προθεσμία των 60 ημερών για την υποβολή της Αίτησης Ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
• Και στο στάδιο αυτό η επικούρηση του νομικού έργου από φορείς και κοινό είναι ουσιαστικής σημασίας.

Κεφάλαιο ΙΙ: Ποια όμως είναι η κατάσταση σήμερα στην «αγορά», του επιχειρείν στην Αιολική Ενέργεια;

1. Σύγκριση της σε προοπτική εγκατάστασης των 333MW σε σχέση προς το συνολικό έργο παραγωγής αιολικής ενέργειας.

Θα ξεκινήσω με μία αξιολογική παρατήρηση ως προς τη βιομηχανική διάσταση του έργου της μικρής Σκύρου στο όρος «Κόχυλας», της προβλεπόμενης ισχύος των 333 MW, επαναλαμβάνω 333 MW, αναφερόμενος συγκριτικά, όχι ως προς άλλα Αιολικά Πάρκα που εγκαθίστανται ανά την Ελλάδα, αλλά ως προς το μέχρι σήμερα συνολικό αιολικό έργο των ίδιων των ελληνικών εταιρειών αιολικής ενέργειας που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Σύμφωνα λοιπόν με πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου του 2020 εγκατεστημένης παραγωγής, οι πέντε πρώτοι κατατασσόμενοι επιχειρηματικοί όμιλοι είναι (δώστε σας παρακαλώ προσοχή στην ισχύ των MW που διαθέτει ο κάθε ένας ξεχωριστά).

• Η Τέρνα Ενεργειακή με 585,9 MW (15.1%)
• O Ελλάκτωρ με 482,3MW (12,4 %)
• H Enel Green Powerμε 353,7 MW (9,1%)
• Η Eren με 282,9 MW (7,3 %) και
• H Rokas με 270,9 MW (7 %)

Από μόνη της δηλαδή η Σκύρος κατατάσσεται, σε σχέση με τους Ομίλους ως προς το συνολικό τους αιολικό έργο, στην τέταρτη σειρά της επιχειρηματικής κατάταξης υπολειπόμενη του τρίτου στη σειρά ομίλου της Enel, κατά μόνο 21 MWλιγότερα.

2. Σύγκριση του έργου της Σκύρου των 333MW σε σχέση προς τη συνολική εγκατάσταση ΑΑ/Π κατά περίπτωση Διοικητικής Περιφέρειας.

Ως προς τα μεγέθη των εγκατεστημένων Α/Π παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο επίπεδο των Διοικητικών Περιφερειών, η δική μας Περιφέρεια της Στερεάς Ελλάδας έρχεται πρώτη (1^η) στην κορυφή των αιολικών εγκαταστάσεων, αφού διαθέτει 1.484,9 MW (38 %) και ακολουθεί εκείνη της Πελοποννήσου με 619,2 MW (16%) και της Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης με 481,2 MW (12%). Σίγουρα, αν η Σκύρος ήταν Περιφέρεια από μόνη της θα έρχονταν στην τέταρτη θέση.

Κεφάλαιο ΙΙΙ: Η Αιολική Ενέργεια σε στοιχεία παραγωγής στην Ελλάδα.

Ως προς τη συνολική παραγωγή αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα, η «Ελληνική Επιστημονική Ενωση Αιολικής Ενέργειας» (ΕΛΕΤΑΕΝ) γνωστοποίησε ότι, στο τέλος του μηνός Ιουνίου 2020, το σύνολο των αιολικών πάρκων που βρίσκονταν σε εμπορική ή δοκιμαστική λειτουργία, ανέρχεται σε 3.883,9 MW, από τα οποία τα 299,7 MW αφορούν μη διασυνδεδεμένα νησιά με ηλεκτρικό καλώδιο με την ηπειρωτική Ελλάδα. Η Σκύρος κατέχει το 11%.

Πρόσθετα, η προαναφερόμενη Ένωση γνωστοποίησε ότι το πρώτο εξάμηνο του 2020 συνδέθηκαν στο δίκτυο 110 νέες Α/Γ, συνολικής ισχύος 287,3 MW, δηλαδή αύξηση 8% σε σχέση με το Τέλος του 2019, δηλαδή συμπληρώνω εγώ 2,6 MW κατά μέσο όρο ανά Α/Γ (υπενθυμίζω 5,6 MW ανά Α/Γ στη Σκύρο).

Συγκριτικά πάλι εξεταζόμενα τα στοιχεία αυτά,η Σκύρος και πάλι από μόνη της καλύπτει παραπάνω κατά 46 MW τη συνολική παραγωγή αιολικής ενέργειας ενός εξαμήνου στο σύνολο της Ελλάδας. 

Κεφάλαιο IV: Το Μέλλον – Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα 2021 – 2030. 

Τι περιλαμβάνει το νέο δεκαετές «Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα 2021 – 2030» της Ελλάδας, το οποίο συντάσσεται για την εναρμόνισή προς τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Ένωσης; Αναφέρω συνοπτικά:

• Αύξηση της διείσδυσης των Α.Π.Ε. στην εκκαθάριση τελικής κατανάλωσης ενέργειας στο 35%, δηλαδή σχεδόν διπλάσιο από το σημερινό επίπεδο του 18%.
• Οι Α.Π.Ε. θα αποτελέσουν τη βασική πηγή ξεπερνώντας το 65% της εγχώριας ηλεκτροπαραγωγής.
• Ειδικά ως προς τα Αιολικά Πάρκα όχι γενικά οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (φωτοβολταϊκά και υδροηλεκτρικά) προβλέπεται εγκατεστημένη σε ισχύ σε ΓιγαΒατ (όχι MW) από 3 GW που είναι το 2020 σε 7 GW μέχρι το 2030.
• Αρχίζει και η εγκατάσταση θαλάσσιων πάρκων με προβλεπόμενη εγκατεστημένη ισχύ της τάξης των 250 MW
• Άρση της ενεργειακής απομόνωσης των νησιών ή συντριπτική πλειοψηφία αυτών να έχει συνδεθεί με το Ηπειρωτικά Σύστημα.
• Οριστική Απολιγνιτοποίηση της ηλεκτροπαραγωγής έως το 2028, το τέλος ανάπτυξης της ΔΕΗ και απόσυρση όλων των λιγνιτικών μονάδων.
• Όλα τα παραπάνω μέτρα και στόχοι αποσκοπούν στη μείωση αερίων του Θερμοκηπίου (Α + Θ) περίπου στο 55% σε σχέση προς εκείνη του έτους 2005.

Σας ευχαριστώ.