Από το facebook του αρχαιολόγου Μανώλη Κλώντζα
Καθώς πλησιάζουν οι εκλογές στην τοπική διοίκηση θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ορισμένες σκέψεις μου για προβληματισμό. Αυτό είναι απαραίτητο καθώς η ικανότητά μας για συνεργασία και η πολιτισμική ιδιαιτερότητά μας ως άνθρωποι να “βλέπουμε τα πράγματα” από πολλές οπτικές γωνίες μας εξέλιξε σε κυρίαρχο είδος στον πλανήτη μας. Είναι ο πολιτισμός μας και όχι η δύναμή μας ή το εκτόπισμά μας συνθέτει σήμερα μια δύναμη κοσμικού διαμετρήματος ικανή να ανταγωνίζεται φυσικές- πλανητικές διεργασίες της φύσης μας. Οι σκέψεις και οι διαπιστώσεις που θέλω να μοιραστώ μαζί σας δεν πρέπει να γίνουν κατανοητές ως σκέψεις – διαπιστώσεις κάποιου “έξυπνου” γιατί τέτοιοι στην εποχή μας δεν υπάρχουν. Περισσότερο είναι μια ανάγκη να μοιραστώ μαζί σας πείρα και συμπεράσματα από αλληλεπιδράσεις με διαφορετικούς τόπους του κόσμου μας και κυρίως απ’ εκείνους που με περισσή ένταση τα τελευταία χρόνια η κληρονομιά τους, ή ορθότερα, η παγκόσμια κληρονομιά μας ανατρέπεται και η ίδια η ΖΩΗ ως τέτοια βιάζεται και εξασθενεί.
Στην εποχή μας χώρες ιστορικά πλούσιες όπως το Ιράκ, η Συρία, ή η Λιβύη (με την οποία αιώνες ως Κρητικοί αποτελούσαμε μέρος της ίδιας διοικητικής ενότητας), αλλά και φτωχότερες τους τελευταίους αιώνες όπως το Αφγανιστάν είδαν την ΖΩΗ ως τέτοια και την κληρονομιά τους, να ανατρέπεται από την νεκρή ανόργανη ύλη και τον θάνατο.
Όμως και στους τόπους μας αν και δεν έχουμε πολεμικές συγκρούσεις οι πιέσεις της νεκρής ύλης και των εξωφυσικών πολιτισμικών σχέσεων προς τη ΖΩΗ και την κληρονομία μας αφήνουν όλο και με μεγαλύτερη ένταση το ανεξίτηλο αποτύπωμά τους. Αν λχ το έγκλημα της αναίτιας αφαίρεσης της ΖΩΗΣ του Αντώνη στο λιμάνι του Πειραιά ή οι “πνιγμοί της Πύλου” συνθέτουν την μια διάσταση με αναφορά στην ανθρώπινη ΖΩΗ, οι βιβλικές καταστροφές σε όλη την Ελλάδα από πυρκαγιές και νεροποντές συνθέτουν την άλλη διάσταση με αναφορά κυρίως στην ανατροπή της μη ανθρώπινης ΖΩΗΣ ή της κοινής κληρονομιάς μας.
Όταν ερχόμαστε σε κάποιου είδους αλληλεπίδραση με τέτοιες ανατροπές και με την κλιμάκωση της βίας, της εκμετάλλευσης και των καταστροφών, τίθενται επιτακτικά στην συνείδηση μας δομικά ερωτήματα ώστε να μπορέσουμε να απαντήσουμε στο ερώτημα “γιατί”.
Τότε είμαστε αναγκασμένοι να επανεξετάσουμε και να μελετήσουμε τον πυρήνα πολλών εννοιών πάνω στις οποίες δομούμε τις κοσμοαντιλήψεις μας, τις μεθοδολογίες μας και τους πολιτισμικούς μας κώδικες. Οφείλουμε έτσι να απαντήσουμε με τρόπο αυστηρό σε θεμελιώδη ερωτήματα όπως το τι είναι στην ουσία η ΖΩΗ, τι είναι στην ουσία αυτό που αποκαλούμε πολιτισμός κλπ. Δίχως τον αυστηρό προσδιορισμό τους είμαστε ανίκανοι όχι μόνο να δώσουμε εξηγήσεις στα διάφορα φαινόμενα και διαδικασίες αλλά είμαστε ανίκανοι να αντιληφθούμε το τι στην ουσία εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας.
Καθώς η αρχαιολογία βρίσκεται στο μεταίχμιο των ανθρωπιστικών και των φυσικών επιστημών, ένας αρχαιολόγος, όπως ακριβώς ο εγκληματολόγος, δεν μπορεί ποτέ να απομακρυνθεί από την αντικειμενική υλική -φυσική βάση ενώ είναι αναγκασμένος να δώσει εξηγήσεις εξέλιξης. Εξηγήσεις δηλαδή ιστορικού χαρακτήρα. Αναγκαστικά οδηγείται στο ερώτημα του χαρακτήρα της εποχής που μελετά. Αυτό το ερώτημα διαθλάται πάντα μέσα από την ακριβή διάγνωση του χαρακτήρα της σημερινής εποχής.
Η ορθή διάγνωση της εποχής μας, δηλαδή σε τι εποχή ζούμε είναι ένα αναγκαίο μεθοδολογικό κλειδί για απαντήσεις σε σύνθετου χαρακτήρα ερωτήματα. Ο χαρακτήρας της εποχής μας από την άποψη των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών είναι σε γενικές γραμμές γνωστή και αντανακλά τις εγωκεντρικές- ανθρωποκεντρικές προσεγγίσεις που διαμόρφωσε ο διαφωτισμός και την διαλεκτική άρνησή τους από τους κλασικούς του διαλεκτικού υλισμού με πρώτο απ’ όλους τον Μάρξ κλπ.
Σήμερα, οι φυσικές επιστήμες του γήινου μας συστήματος ορίζουν την εποχή μας ως εποχή της “Ανθρωποκαίνου”. Έχουμε να κάνουμε με μια ριζικά νέα φυσική ιστορική εποχή που δεν έχει σχέση με καμία άλλη φυσική ιστορική εποχή ή στάδιο της ιστορίας του πλανήτη μας. Ο σύγχρονος ανθρωποκεντρικός πολιτισμός μας, η αναρχία του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής μας, στην ουσία η εκμετάλλευση της φύσης και της ανθρώπινης εργασίας με σκοπό την χρηματιστική κεφαλαιακή συσσώρευση και οι αλλοτριωμένες πολιτισμικές σχέσεις που διαμορφώνει έχουν εξελιχθεί σε πλανητικού χαρακτήρα καταστροφική δύναμη. Η διάσταση αυτή ορίζεται σήμερα μέσω των φυσικών επιστημών γεωστρωματογραφικά, γεωχημικά και βιοχημικά με τρόπο απόλυτο. Αυτό σημαίνει πως σήμερα, το γίγνεσθαι και την ιστορία μας δεν την κατανοούμε στην βάση των όποιων καλών ή καλύτερων ιδεών ή στην βάση των εντυπώσεων μας ή της κριτικής σκέψης μας αλλά με τρόπο αυστηρό και σχεδόν απόλυτο μέσω της συμβολής των φυσικών επιστημών – Μέσω της διακρίβωσης της κίνησης και της μετάλλαξης της υλικής βάσης των οικοσυστημάτων μας. Τα οικοσυστήματα εντός των οποίων λειτουργούμε δεν αποτελούν κάποιο “περιβάλλον” το οποίο εμείς ως δραγουμάνοι “επί της γής” εκμεταλλευόμαστε. Αντίθετα. Συνθέτουν ζωντανές οργανικές οντότητες που έχουν τον δικό τους μεταβολισμό και πολιτισμό. Η ζωή μας είναι οργανικά συνδεμένη μαζί τους και ο πολιτισμός μας, κυρίως ο τρόπος παραγωγής μας καθορίζει στην εποχή μας τον μεταβολισμό ολόκληρου του συστήματος.
Ο σημερινός τρόπος παραγωγής μας δεν μπορεί να ενσωματώσει τις νέες προσεγγίσεις των φυσικών επιστημών. Το ότι λχ τα φυτά των διαφορετικών τόπων μας δημιουργούν πολιτιστικό περιβάλλον, το ότι έχουν μηχανισμούς αισθήσεων και αντιδρούν στις αλλαγές του οικοσυστήματος τους αναπτύσσοντας συμπεριφορές και σχέσεις δεν μπορεί να ενσωματωθεί από τον σημερινό εκμεταλλευτικό τρόπο παραγωγής μας και από τις επιστήμες του.
Στο τωρινό στάδιο που από πολλούς ερευνητές έχει οριστεί ως στάδιο της “μεγάλης επιτάχυνσης”- η φύση μας, η ζωή ως τέτοια και ο πολιτισμός ως τέτοιος (ο οποίος δεν υφίσταται ξεκομμένος από τη ζωή και δεν είναι μόνο ανθρώπινος) ανατρέπονται καθώς τα οικοσυστήματά μας κατακλύζονται από συγκεντρώσεις νεκρής ανόργανης ύλης και από πιέσεις που ασκούν κοινωνικού χαρακτήρα εξωφυσικά μορφώματα.
Τέτοιες εκφράσεις της είναι λχ τα διάφορα μικροπλαστικά πολυμερή, τα πυρηνικά κατάλοιπα, λογής γεωλογικές οργανώσεις νεκρής ύλης που υπό τη μορφή πετρωμάτων και μπάζων φέρνουμε ολοένα και με μεγαλύτερη ένταση στη ζωή μας, οι χημικές οργανώσεις νεκρής ύλης όπως το τσιμέντο κλπ. Το χρηματιστικό κεφάλαιο συνθέτει την ισχυρότερη κοινωνικού χαρακτήρα εξωφυσική πολιτιστική σχέση των οικοσυστημάτων μας που ασκεί τεράστιες πιέσεις σε όλο το γήινο σύστημα επιταχύνοντας τις διεργασίες αυτές.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι όποιες επιλογές μας, οι όποιες κοσμοαντιλήψεις μας για το τι είναι σωστό και τι λάθος (άσχετα από ελατήρια – προθέσεις ή τον όποιο ηθικό μας κώδικα), με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μας οδηγεί ή καλύτερα οδηγεί τα οικοσυστήματά μας στην μετάλλαξή τους σε συστήματα οργάνωσης νεκρής ύλης. Η δύναμη της ΖΩΗΣ με τρόπο ραγδαίο εξασθενεί. Είμαστε οι πρώτες γενιές στην ιστορία της ανθρωπότητας που είμαστε ικανοί να καταγράψουμε μια μετάλλαξη της “φύσης των πραγμάτων”.
Η άλλη διάσταση της εποχής μας είναι αυτή της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογικά συγκεντρωμένης πληροφορίας που ενώ επιδρά με τρόπο κλιμακούμενο σε κάθε πλευρά της ζωής μας, ενώ ακόμα καταργεί και ολόκληρους επαγγελματικούς κλάδους σε καμία περίπτωση δεν ανήκει σε εμάς. Συγκεντρώνεται, θέλοντας και μη, δίπλα στο συσσωρευμένο χρηματιστικό κεφάλαιο το οποίο επίσης δεν ανήκει σε όλους μας αλλά στους κεφαλαιοκράτες του 1%.
Στις μέρες μας τα ξεχωριστά μυαλά μας δεν αρκούν να αντιληφθούν το γίγνεσθαι. Μια νέα ανάπτυξη της διαλεκτικής φαίνεται να είναι αναγκαία. Η συνεργατικότητά μας στα πλαίσια των διαφορετικών κοινοτήτων αναδεικνύεται ως μια αναγκαιότητα της εποχής μας. Αυτό εξάλλου προτείνουν και αρκετοί φυσικοί επιστήμονες ως μονόδρομο για την “Ανθρωπόκαινο” εποχή μας.
Αντίθετα, οι κοινωνίες μας, προσκολλημένες σε προκαταλήψεις και πρακτικές αιώνων παρά την ένταση των προβλημάτων που αντί να επιλύονται συσσωρεύονται, παρά το ότι συσσωρεύονται τα λογής ψυχοκοινωνικά και ψυχοσωματικά προβλήματα, παρά το ότι βλέπουμε τα οικοσυστήματά μας και τη κληρονομιά μας να ανατρέπονται, παρά το ότι η ίδια η αξία της εργασίας μας ευτελίζεται ακολουθούν με ευλάβεια τις επιλογές και τις στάσεις ζωής των “παλιών καλών εποχών”. Δεν αποτελεί φυσικά κάποια έκπληξη αυτό. Οι αρχαιολόγοι έχουν “μαζέψει” πλήθος ιστορικών αναλογιών.
Σε αυτές τις σύνθετες συνθήκες που ο μεταβολισμός των οικοσυστημάτων μας και η φύση των πραγμάτων αλλάζουν ραγδαία μπροστά στα μάτια μας η παλιές πρακτικές οι παλιές “καλές” και “δοκιμασμένες” λύσεις όχι μόνο δεν αρκούν αλλά είναι επικίνδυνες.
Καθώς πλησιάζουν οι εκλογές στους δήμους και στις περιφέρειες είναι πάρα πολλοί εκείνοι που νιώθουν την ανάγκη να επιλύσουν τα διογκωμένα τοπικά προβλήματα. Οι συνεργασίες της στιγμής δίχως επεξεργασμένα προγράμματα, δηλαδή στην ουσία δίχως να λαμβάνουν υπόψη τον χαρακτήρα της νέας εποχής μας, δίχως πολύ περισσότερο την κατανόηση του ίδιου του χαρακτήρα των τοπικών αυτών δομών διοίκησης κατακλύζουν την διαδικασία των εκλογών. Διάφορα παρακμιακά φαινόμενα και κοινωνικές παθογένειες δεκαετιών βγαίνουν στην επιφάνεια. Στο πόδι στήνονται συμμαχίες φίλων, κουμπάρων, ομοϊδεατών, πάντα σε πλοκή με τα διαφορετικά μεγάλα συμφέροντα ή μικροσυμφέροντα που είναι τα μόνα τα οποία στην ουσία ανεξάρτητα από τα όποια “θέλω μας” υφίστανται αντικειμενικά και είναι εκείνα τελικά που καθορίζουν την πορεία των πραγμάτων. Το εκρηκτικό αυτό μείγμα είναι “αέρας στα πανιά” των αρνητικών διεργασιών και διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα στη νέα “Ανθρωπόκαινο φυσική ιστορική εποχή” μας. Πλάι στις προ-υπάρχουσες ταξικές διαφορές που βαθαίνουν ραγδαία ή μάλλον σε πλοκή με αυτές αναπτύσσονται και άλλες, άγνωστες στις προηγούμενες γενιές.
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο γίνεται φανερό πως μιας άλλης ποιότητας αντιμετώπιση των πραγμάτων είναι αναγκαία. Η σεμνή υποταγή του εγώ στο εμείς είναι η μια μόνο διάσταση. Η άλλη διάσταση είναι αυτό που θέτουν ως ανάγκη της εποχής μας οι φυσικές επιστήμες και όχι οι ιδεολογίες μας ή οι προκαταλήψεις γενεών. Είναι η συνεργατική βάση και η γρήγορη, δημοκρατικά ανοιχτή μεταφορά και διάχυση της πληροφορίας ως τέτοιας. Χωρίς αυτά, η ίδια η “φύση των πραγμάτων” οδηγεί τις τοπικές κοινωνίες στην περιφέρεια του πλανητικού κόσμου μας.
Παρατηρώντας τα διαφορετικά οικοσυστήματα της Κρήτης και την εξέλιξή τους τις τελευταίες δεκαετίες που το γήινο σύστημα εισήλθε στην “Ανθρωπόκαινο εποχή” εύκολα διαπιστώνει κανείς πως σοβαρή μετάλλαξη του ιστορικού χαρακτήρα τους λαμβάνει χώρα στους τόπους συσσώρευσης και αναπαραγωγής του χρηματιστικού κεφαλαίου. Έτσι, στους τουριστικά αναπτυγμένους τόπους ασκούνται τεράστιες πιέσεις στον ιστορικό μεταβολισμό των οικοσυστημάτων αυτών. Αυτό είναι σχετικά εύκολα κατανοητό καθώς η αλλαγή χρήσης γης είναι λιγότερο ή περισσότερο εμφανής. Εμφανείς είναι και οι μεταλλάξεις των οικοσυστημάτων μας από τις συνδεόμενες και άναρχα υλοποιημένες υποδομές. Σε ένα νησί μήκους 260 χιλιομέτρων έχουμε παλιό, λιγότερο παλιό, νεότερο, νέο και εντελώς νέο υπό κατασκευή εθνικό οδικό δίκτυο, έχουμε κατασκευάσει πάνω από μισή ντουζίνα αεροδρόμια κλπ. Δεν έχουμε όμως αντισεισμική θωράκιση, αντιπυρικές -αντιπλημμυρικές υποδομές, δομές προστασίας της ΖΩΗΣ στους χώρους ύπαρξής της όπως υγειονομικές, κτηνιατρικές κλπ.
Ενδιαφέρουσα στις μέρες μας είναι η παρατήρηση πως δεν είναι λίγες οι συλλογικότητες και άνθρωποι που σταδιακά, όλο και με μεγαλύτερη ένταση, υπερασπίζονται την ιστορική-φυσική υπόσταση των οικοσυστημάτων μας που δεν έχουμε ακόμα ανατρέψει, της μη ανθρώπινης ΖΩΗΣ καθώς και τον ανοιχτό – προσβάσιμο σε όλους χαρακτήρα τους ως κοινωνικό αγαθό. Οι κοινωνικές δυνάμεις της εργασίας και του πολιτισμού όλο και με μεγαλύτερη ένταση έρχονται σε ταξικού χαρακτήρα σύγκρουση με το κεφάλαιο. Το κεφάλαιο ασκεί έντονες πιέσεις για επέκταση και αναπαραγωγή του όχι μόνο στην ανθρώπινη εργασία και στην αγροτική γη μα και σε κάθε εναπομείναντα όμορφο τόπο, σε κάθε πολιτιστικού ενδιαφέροντος χώρο. Η αλλαγή χρήσης γης και η ταχύτητα ή η ευκολία μετάλλαξης των ιστορικών φυσικών τοπίων μας αντανακλά τις διεργασίες αυτές.
Υπάρχουν όμως και άλλες περιπτώσεις που η αλλαγή της χρήσης γης και η μετάλλαξη των ιστορικών φυσικών τοπίων μας κατανοείται δυσκολότερα αν και αποτελούν τόπους έντονης “Ανθρωπόκαινης” μετάλλαξης των οικοσυστημάτων. Τέτοια οικοσυστήματα έχουμε λχ στην περιοχή της Ιεράπετρας που αποτελεί ίσως και το αρνητικότερο παράδειγμα στην Κρήτη. Στον δήμο Ιεράπετρας η αλλαγή χρήσης γης είναι δυσκολότερα αντιληπτή με τις αισθήσεις μας. Προσεγγίζεται όμως με τρόπο απόλυτο μέσω της γεωστρωματογραφίας , της γεωχημείας και της βιοχημείας. Με τις ανθρώπινές μας αισθήσεις εκφράσεις αυτής της κοσμικού διαμετρήματος μετάλλαξης γίνεται εμφανής από τις πάμπολλες χωροθετήσεις θερμοκηπίων σε γεωλογικά τοπία που έχουν ανατραπεί φέρνοντας στην επιφάνεια και στην θέση που υπήρχε ζωή τη νεκρή ύλη εκατομμυρίων ετών. Άλλη έκφραση της ραγδαίας μετάλλαξης του ιστορικού μεταβολισμού στην περιοχή είναι η εμβληματική συσσώρευση σκουπιδιών, μικροπλαστικών, επικίνδυνων για πολλές μορφές ζωής φυτοφαρμάκων κλπ. Αν το κεφάλαιο έχει τέτοιου χαρακτήρα επίδραση στη γη, στο επίπεδο της κοινωνίας και των πολιτισμικών σχέσεων το κεφάλαιο (το οποίο συνδέεται με τη μεγαλοαγροτική βιομηχανικού τύπου παραγωγή- διακίνηση) σπρώχνει τις τοπικές κοινωνίες σε συμπεριφορές βίας προς τη φύση αλλά και στο σκοταδισμό, το ρατσισμό και στον εθνικισμό.
Καθώς όμως η επίδραση του παγκόσμια συσσωρευμένου χρηματιστικού κεφαλαίου είναι τεράστια οι κοινωνικές δυνάμεις της εργασίας και του πολιτισμού για την προστασία της ζωής και του ιστορικού – φυσικού χαρακτήρα των οικοσυστημάτων μας βρίσκονται σε τρομερή άμυνα και αποκλεισμό.
Στις σημερινές συνθήκες σε επίπεδο δήμων οι συνδυασμοί της Λαϊκής Συσπείρωσης είναι οι μόνοι στην ουσία που έχουν κάποιο συλλογικά επεξεργασμένο πρόγραμμα αξιοποιώντας γνώση και πείρα χιλιάδων εργαζομένων από δημοτικές και περιφερειακές ενότητες κάθε γωνιάς της Ελλάδας. Με σεμνότητα και υποταγή του “εγώ” στο “εμείς” στον ένα ή στον άλλο βαθμό οι συνδυασμοί της Λαϊκής Συσπείρωσης συγχρονίζονται με τις απαιτήσεις για συλλογικές επεξεργασίες και συνεργατικότητα που θέτει η ίδια η νέα φυσική ιστορική εποχή μας. Όσο και αν έχουμε εμπιστοσύνη στις προσωπικές μας ικανότητες, στις γνώσεις ή στην εξυπνάδα μας , η ποιοτική ανωτερότητα της συλλογικά συσσωρευμένης πληροφορίας και η συλλογική επεξεργασία της που επικεντρώνεται μάλιστα στην υπεράσπιση της ΖΩΗΣ ως τέτοιας, είναι αξία ανεκτίμητη. Όταν ο ικανότερος όλων “σοφός” στον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο που διαθέτει θα αρχίσει να κάνει προβλέψεις για τις εξελίξεις στο μέλλον και θα προσπαθεί να βρει λύσεις κάνοντας μάλιστα τους απαιτούμενους συμβιβασμούς με τους συνυποψηφίους του για απλά και σύνθετα ζητήματα, η “Λαϊκή Συσπείρωση” θα έχει προ πολλού εμπεριστατωμένη άποψη. Από την άλλη η “Λαϊκή Συσπείρωση” είναι ο μόνος συνδυασμός που με εμπεριστατωμένο τρόπο αμφισβητεί τον πυρήνα των εφαρμοσμένων πολιτικών.
Στην Ιεράπετρα, και κυρίως στο νότιο μέρος του ισθμού, κάτω από την πίεση του κεφαλαίου εξελίσσεται με μεγαλύτερη ένταση από άλλες περιοχές του τόπου μας, μια ραγδαία αλλαγή στον μεταβολισμό της. Μιλάμε για μια πολυεπίπεδη διαδικασία μετάλλαξης της ιστορικής φυσικής μεταβολικής σχέσης της τοπικής κοινωνίας με το οικοσύστημα προκαλώντας βαθύ μεταβολικό ρήγμα και άρα υποβάθμιση της ζωής και του πολιτισμού. Παρά την επί δεκαετίες σημαντική συμβολή της Ιεράπετρας στην οικονομία της χώρας, οι κρατικές δομές, κεντρικές και τοπικές, σε αγαστή συνεργασία καθώς, συνέχεια η μια της άλλης, άφησαν το οικοσύστημα και την κοινωνία της Ιεράπετρας στην “μοίρα” των αναγκών του κεφαλαίου.
Μνημειακά σύνολα του τόπου ανατράπηκαν και ανατρέπονται. Ακόμα και αναγνωρισμένα επίσημα μνημειακά σύνολα της Ιεράπετρας όπως εκείνο του “Ενιαίου Αρχαιολογικού Χώρου του Ισθμού Ιεράπετρας” και παρά τον αγώνα της Επιτροπής Πολιτών Ιεράπετρας δεν άντεξαν τις πιέσεις του διεθνούς πράσινου χρηματιστικού κεφαλαίου και των πολιτικού του προσωπικού στο δήμο. Οι τοπικές δυνάμεις της εργασίας, του πολιτισμού και η ζωή ως τέτοια βρίσκονται σε πολύ μεγάλη πίεση.
Πρέπει να τονιστεί ξανά πως οι διεργασίες αυτές δεν ορίζονται στην βάση ιδεών ή μιας κριτικής προσέγγισης. Δεν είναι αποτέλεσμα μιας ιδέας ή μιας άποψης. Αντίθετα. Γίνονται κατανοητές μέσω των φυσικών επιστημών, των επιστημών της συμπεριφοράς και του πολιτισμού. Αυτό σημαίνει ότι οι μεταλλάξεις αυτές θα είναι παρούσες και θα εξελίσσονται με την δική τους δυναμική, ανεξάρτητα αν εμείς ως κοινωνία μπορούμε σήμερα μέσω της σκέψης μας να τις κατανοήσουμε ή όχι.
Θεωρώ ότι είναι η στιγμή που οι κοινωνικές δυνάμεις της εργασίας, του πολιτισμού, του αντιρατσισμού, και του αντιφασισμού πρέπει κόντρα στις αφόρητες πιέσεις του κεφαλαίου και εκείνου του πολιτικού προσωπικού που έφερε τον τόπο ως εδώ να ενώσουν όλες τις δημιουργικές δυνάμεις τους για την υπεράσπιση και την ενδυνάμωση της ΖΩΗΣ, του πολιτισμού, της εργασίας και της ιστορικότητας των φυσικών ιστορικών τοπίων του τόπου.
Η ισχυροποίηση της Λαϊκής Συσπείρωσης, της δύναμης του “εμείς” όλων των εκμεταλλευόμενων (ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ αλλά και των ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ μας), είναι ανάγκη των καιρών μας.
Μανώλης Κλώντζας,
Αρχαιολόγος. Μέλος της “Επιτροπής Πολιτών Ιεράπετρας”
Ινστιτούτο Ερευνών Φυσικής-Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
“Our World Heritage”
