Ο νομπελίστας (1925) Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω (1856-1950) είναι ευρύτατα γνωστός για έργα του όπως ο Πυγμαλίων ή Το επάγγελμα της κυρίας Γουόρεν μεταξύ των άλλων, άνω των εξήντα, θεατρικών του δημιουργιών. Γνωστός για τις ριζοσπαστικές, για την εποχή, απόψεις του, ειδικά σε σχέση με τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, στο μονόπρακτό του Απορρίπτεται (Overruled, 1912) θέτει ζητήματα ερωτικής πίστης και απιστίας, ηθικής, καθήκοντος, κοινωνικών συμβάσεων και ελευθεριότητας στις σχέσεις ενός ζευγαριού.
Ταξιδεύοντας χωριστά από τη γυναίκα του, ο Γκρέγκορι Λαν συναντά στο πλοίο τη Μαργκρέτε Τζούνο και, καταλήγοντας στο ίδιο ξενοδοχείο, τη φλερτάρει. Η κυρία Τζούνο, διατηρώντας τα στοιχειώδη προσχήματα, αρέσκεται στο φλερτ, όταν δεν το παροτρύνει. Ξαφνικά, όταν αποσύρονται, στο ίδιο μέρος, εμφανίζεται ο Σίμπθορπ Τζούνο, φλερτάροντας έντονα μια κυρία, που δεν είναι άλλη από την Σεραφίτα Λαν, σύζυγο του κ. Λαν, η οποία ανταποκρίνεται ευθέως στο φλερτ με χαρίεσσα άνεση.
Όταν τα δύο ζευγάρια συναντηθούν και αποκαλυφθεί η επικείμενη απιστία, ο μεν κ. Λαν, ανακαλύπτοντας ότι η κ. Τζούνο είναι παντρεμένη, θέτει ζήτημα τιμής, καθώς είχε υποσχεθεί στη μητέρα του ότι ουδέποτε θα πάει με παντρεμένη, σε αντίθεση με τον κ. Τζούνο, ο οποίος πρεσβεύει ότι πρέπει να ακολουθούμε τις επιθυμίες μας. Στη λεκτική διαμάχη δεν μένουν αμέτοχες και οι κυρίες. Λεκτική διαμάχη που στηρίζεται σε απολαυστικά παιχνίδια της γλώσσας, ανατροπές, παρεξηγήσεις, που δημιουργούν ξεκαρδιστικές καταστάσεις, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα τη φιλοσοφία του συγγραφέα γύρω από τα ζητήματα του έρωτα, της απιστίας και, τέλος, της ικανοποίησης της επιθυμίας ως λογικής συνέπειας για την εξασφάλιση ενός αρμονικού γάμου.
Στην παράσταση, που σκηνοθετεί με κέφι ο Τάσος Πυργιέρης, τα γλωσσικά παιχνίδια αποδίδονται θαυμάσια στη μετάφραση που έχει κάνει η Μεταφραστική Ομάδα του ΕΚΕΜΕΛ, υπό την επίβλεψη της έμπειρης Χριστίνας Μπάμπου-Παγκουρέλη.
Σε ένα μίνιμαλ σκηνικό, με επίκεντρο έναν καναπέ, η σκηνογράφος και ενδυματολόγος Αλεξία Θεοδωράκη δημιουργεί κοστούμια που κινούνται σε αποχρώσεις που εκκινούν από το βαθύ κόκκινο και φθάνουν στο απαλό ρόζ, με εμβόλιμα έντονα μωβ στοιχεία, αλλά και αξεσουάρ που προσδίδουν έναν ευτράπελο τόνο, αγγίζοντας τα όρια του κιτς, όπως το γουνάκι-αλεπού του κ. Λαν, ο γούνινος γιακάς και οι φραμπαλάδες ή οι μωβ κάλτσες του κ. Τζούνο, οι κουάφ ή οι τσάντες των κυριών κλπ. Όλα προσεγμένα στη λεπτομέρεια, ώστε να δημιουργούν απρόσμενα ενδυματολογικά και απόλυτα θεατρικά, στην εκζήτησή τους, σύνολα. Υποβοηθούμενα από το αναδεικνύον τους χαρακτήρες μακιγιάζ (της Σοφίας Καραθανάση) και τις εκκεντρικές κομμώσεις (της Ξένιας Μουτέν).
Ο Τάσος Πυργιέρης αντιμετωπίζει ορθά το έργο ως μικρή φαρσοκωμωδία και με αυτή τη λογική κινούνται οι τέσσερις ηθοποιοί του, καθώς θέτουν τα, στην ουσία, σοβαρά ζητήματα, με μια ελεγχόμενα σαρκαστική υποκριτική. Με ωραίο και καθαρό λόγο, έπαιξαν με όλες τις γλωσσικές τονικότητες στις μεταξύ τους λεκτικές διαμάχες, διατηρώντας ο καθένας τα χαρακτηριστικά του προσώπου που υποδύεται, και καθιστώντας, με την εύστοχη κινησιολογία τους, τα επιτυχημένα κοστούμια τους κυριολεκτικά «ομιλούντα». Μια ομάδα που υπηρέτησε με τον καλύτερο τρόπο το άπαιχτο αυτό στην Ελλάδα έργο, δίνοντάς του ζωντάνια και χιούμορ. Ακόμα και βγαίνοντας κάποιες στιγμές από τους ρόλους τους, για να ζητήσουν τη γνώμη του κοινού σχετικά με τη διαμάχη τους.
Σίγουροι για την αφοπλιστική γοητεία τους, δανδήδες άλλης εποχής, στους ρόλους των κ. Λαν και Τζούνο, οι Θωμάς Βούλγαρης και Βασίλης Αθανασόπουλος αντίστοιχα, υπήρξαν απολαυστικοί στις σύντομες αψιμαχίες τους, αποδίδοντας και με ωραίες φωνές το τραγούδι «Αντίο σε όλες τις όμορφες Σπανιόλες», σε μουσική Θέμη Καραμουρατίδη. Περισσότερο δυναμική στις διεκδικήσεις της και με έντονη εκφραστικότητα η Αγγελική Καρυστινού ως κυρία Τζούνο, ήρεμα αποφασιστική στις επιλογές της, υπεροπτικά αποστασιοποιημένη μέσα στα φρου-φρου της η Αντιγόνη Κουλουκάκου ως κυρία Λαν.
Η Στέβη Κουτσοθανάση έντυσε με τους φωτισμούς της τον χώρο, αναδεικνύοντας τους ηθοποιούς και τη χρωματική παλέτα κοστουμιών και σκηνικού, ενώ τη μουσική επιμέλεια ανέλαβε ο σκηνοθέτης.
Ο Τάσος Πυργιέρης σκηνοθέτησε το μονόπρακτο του Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω με κέφι, χιούμορ και αίσθηση του μέτρου, ώστε το κωμικοφαρσικό δρώμενο να αναδείξει μέσα από τις εξεζητημένες στάσεις των προσώπων την ουσία των προβληματισμών που θέτει το κείμενο πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις και τα παιχνίδια του έρωτα. Μια παράσταση που αφήνει την αίσθηση ενός μικρού κομψού τεχνουργήματος.
Οι φωτογραφίες είναι του Κωνσταντίνου Λέπουρη.
*Ο Δημήτρης Τσατσούλης είναι Ομότιμος Καθηγητής Παν/μίου Πατρών.
Πρόσφατο βιβλίο του:
Θεόδωρος Τερζόπουλος – Ο Σκηνοθέτης στο Μεταίχμιο, Εκδόσεις 24γράμματα, 2024.
