Η πρώτη απόφαση της νέας σοβιετικής εξουσίας ήταν το Διάταγμα για την Ειρήνη. «Το ζήτημα της ειρήνης είναι το φλέγον ζήτημα της εποχής μας» δήλωνε ο Λένιν χαρακτηρίζοντας τη συνέχιση του πολέμου «ως το πιο μεγάλο έγκλημα ενάντια στην ανθρωπότητα».
Η επαναστατική σοβιετική κυβέρνηση απευθύνει το μήνυμα μέσω του «Διατάγματος», μια μέρα σαν σήμερα στις 28 Νοεμβρίου 1917, στις κυβερνήσεις και τους λαούς όλων των εμπόλεμων χωρών για τον τερματισμό του πολέμου (Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος).
Το Διάταγμα για την Ειρήνη, γραμμένο από τον ίδιο τον Βλαντιμίρ Λένιν, ψηφίστηκε από το Δεύτερο Συνέδριο του Σοβιέτ των Εργατών, Στρατιωτών και Αγροτών Βουλευτών στις 8 Νοεμβρίου (26 Οκτωβρίου) 1917, μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης. Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Ιζβέστια, στις 9 Νοεμβρίου (27 Οκτωβρίου) 1917.
Διατύπωνε την αποφασιστικότητα της νέας επαναστατικής εξουσίας «να υπογράψει αμέσως συνθήκη ειρήνης, με την οποία να σταματήσει ο πόλεμος για όλους τους λαούς, κάτω από ίσους και δίκαιους όρους».
Αποσπάσματα το Διάταγμα για την ειρήνη
Η εργατοαγροτική κυβέρνηση, βγαλμένη από την επανάσταση της 24-25 του Οκτώβρη και στηριγμένη στα Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και αγροτών βουλευτών, προτείνει σε όλους τους εμπόλεμους λαούς και στις κυβερνήσεις τους να αρχίσουν αμέσως διαπραγματεύσεις, για μια δίκαιη δημοκρατική ειρήνη. Δίκαιη ή δημοκρατική ειρήνη, που την ποθεί ολόψυχα η συντριπτική πλειοψηφία των εξαντλημένων, βασανισμένων και τυραννισμένων από τον πόλεμο εργατών και εργαζομένων τάξεων όλων των εμπόλεμων χωρών – ειρήνη, που οι Ρώσοι εργάτες και αγρότες την απαιτούσαν με τον πιο κατηγορηματικό και επίμονο τρόπο ύστερα από την ανατροπή της τσαρικής μοναρχίας – τέτοια ειρήνη η κυβέρνηση θεωρεί την άμεση ειρήνη, χωρίς προσαρτήσεις (δηλαδή χωρίς αρπαγή ξένων εδαφών, χωρίς βίαιη ενσωμάτωση ξένων εθνοτήτων) και χωρίς επανορθώσεις.
Η κυβέρνηση της Ρωσίας προτείνει σε όλους τους εμπόλεμους λαούς να κλείσουν αμέσως τέτοια ειρήνη, και δηλώνει πως είναι έτοιμη να προβεί αμέσως τώρα, χωρίς την παραμικρή αναβολή, σε κάθε αποφασιστική ενέργεια για την τελική επικύρωση όλων των όρων αυτής της ειρήνης από τις πληρεξούσιες συνελεύσεις των λαϊκών αντιπροσώπων όλων των χωρών και όλων των εθνών.
…Η κυβέρνηση καταργεί τη μυστική διπλωματία, εκφράζοντας από την πλευρά της τη σταθερή απόφασή της να διεξάγει όλες τις διαπραγματεύσεις εντελώς ανοιχτά μπροστά σε όλο το λαό αρχίζοντας αμέσως τη δημοσίευση όλων των μυστικών συμφώνων που έχει επικυρώσει ή συνάψει η κυβέρνηση των τσιφλικάδων και των καπιταλιστών, από το Φλεβάρη ως τις 25 του Οκτώβρη 1917. Η κυβέρνηση δηλώνει ότι ακυρώνει απόλυτα και αμέσως όλες τις διατάξεις που περιέχουν τα μυστικά αυτά σύμφωνα, στο μέτρο που οι διατάξεις αυτές αποβλέπουν, όπως συνέβαινε στις περισσότερες περιπτώσεις, στο να εξασφαλίσουν ωφελήματα και προνόμια στους Ρώσους τσιφλικάδες και καπιταλιστές, στο να διατηρήσουν ή να αυξήσουν τις προσαρτήσεις που έκαναν οι μεγαλορώσοι…
…Κάνοντας αυτή την πρόταση ειρήνης στις κυβερνήσεις και στους λαούς όλων των εμπόλεμων χωρών, η Προσωρινή εργατοαγροτική κυβέρνηση της Ρωσίας απευθύνεται, επίσης, ιδιαίτερα στους συνειδητούς εργάτες των τριών πιο προηγμένων εθνών της ανθρωπότητας, των πιο μεγάλων κρατών που παίρνουν μέρος στο σημερινό πόλεμο: της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας. Οι εργάτες των χωρών αυτών έχουν προσφέρει τις μεγαλύτερες υπηρεσίες στην υπόθεση της προόδου και του σοσιαλισμού: τα μεγάλα παραδείγματα του κινήματος των χαρτιστών στην Αγγλία, μια σειρά επαναστάσεις κοσμοϊστορικής σημασίας, που έκανε το γαλλικό προλεταριάτο, τέλος, ο ηρωικός αγώνας ενάντια στον έκτακτο νόμο στη Γερμανία και η δημιουργία μαζικών προλεταριακών οργανώσεων στη Γερμανία ύστερα από μακρόχρονη, επίμονη, πειθαρχική δουλιά, που αποτελεί υπόδειγμα για τους εργάτες όλου του κόσμου.
Ολα αυτά τα πρότυπα προλεταριακού ηρωισμού και ιστορικής δημιουργίας αποτελούν για μας την εγγύηση ότι οι εργάτες των χωρών αυτών θα καταλάβουν ότι τα καθήκοντα που επωμίζονται τώρα είναι η λύτρωση της ανθρωπότητας από τη φρίκη του πολέμου και από τις συνέπειές του, ότι οι εργάτες αυτοί, με την ολόπλευρη, αποφασιστική και ανεπιφύλακτη ενεργητική δράση τους, θα μας βοηθήσουν να φέρουμε σε αίσιο πέρας το έργο της ειρήνης και μαζί το έργο της απελευθέρωσης των εργαζομένων και εκμεταλλευόμενων μαζών του πληθυσμού από κάθε σκλαβιά και από κάθε εκμετάλλευση.
Ο πρόεδρος του Σοβιέτ των Λαϊκών Επιτρόπων
Βλαντίμιρ Ουλιάνοφ – Λένιν
