Η πρώτη σύμπραξη των δύο μεγαλύτερων εθνικών πολιτιστικών φορέων της χώρας υλοποιήθηκε με τη χορογραφία του νέου διευθυντή του μπαλέτου της Λυρικής, Αντώνη Φωνιαδάκη, γνωστού ήδη από την επιτυχημένη πορεία του σε χορευτικές σκηνές του εξωτερικού είτε ατομικά είτε με την ομάδα του «Apotosoma».
Στην ευρύχωρη σκηνή του ΡΕΧ-Κοτοπούλη ο διεθνής χορογράφος ανέβασε την επιτυχημένη ως προς τη σύλληψη χορογραφία του «Γαλαξίας» με τη σύμπραξη χορευτών του Μπαλέτου της Λυρικής Σκηνής, χορευτές σύγχρονου χορού και ηθοποιούς του Εθνικού Θεάτρου, υπακούοντας κατά κάποιον τρόπο, στα ρεύματα της σύγχρονης χοροθεατρικής πρακτικής.
Ο «Γαλαξίας» οδηγεί αναγκαστικά στην πραγμάτευση της γένεσης του Σύμπαντος αλλά και στη φθορά του: στη μεγάλη έκρηξη δημιουργίας του αλλά και στις ταλαντώσεις του ή στη συνεχιζόμενη διαστολή του, στους πλανήτες του και τις μαύρες τρύπες του, στα παράλληλα σύμπαντα και στη θεωρία των χορδών. Στη θέση, τέλος, της απειροελάχιστης γης εντός του και των κατοίκων της απέναντι στον γιγαντιαίο εγκέφαλο του σύμπαντος.
Κοσμογονίες και κοσμολογίες, σύγχρονες θεωρίες αστροφυσικής και κβαντομηχανικής, θρησκειολογίες και μαθηματικές εξισώσεις συνιστούν τα κείμενα που ακούγονται και συνοδεύουν τη χορογραφία του Φωνιαδάκη. Ταυτόχρονα, εκρηκτικές μουσικές και συμπαντικοί ψίθυροι, άναρθρα γλωσσικά ιδιώματα και φθογγο-ηχητικά ακούσματα από τους Ιάννη Ξενάκη, Γκυαίργκυ Λίγκετι και Ζυλιέν Ταρρίντ δημιουργούν έντονους παλμούς στην αίθουσα καθώς πολύπλευροι φωτισμοί και βιντεο-προβολείς (σε σχεδιασμό Ζ. Ταρρίντ) κατασκευάζουν εναλλακτικούς χώρους, χρωματικά τοπία, παράλληλες οπτικο-ακουστικές υπερφυσικές εικόνες. Τα φωτιστικά διάστικτα, εν είδει ολογραμμάτων, εξωπραγματικά σώματα που κινούνται σε κύκλους είναι από τις πλέον επιτυχημένες οπτικές συλλήψεις της παράστασης αλλά η συνοδευόμενη από δύο αρειανούς έξοδός τους χαλάει το αισθητικό αποτέλεσμα με την κοινοτοπία του.
Σε όλο αυτό το τοπίο, η χορογραφία αναδεικνύεται περισσότερο συμβατική από το αναμενόμενο. Ο ρητός διαχωρισμός μεταξύ χορευτών κλασικού μπαλέτου και σύγχρονου χορού δημιουργεί αναμονή για εποικοδομητικές συγκρούσεις τεχνικών ενώ το αποτέλεσμα είναι μια πλήρης συγχώνευση χωρίς αισθητή διάκριση μεταξύ τους. Χορογραφία με μοντέρνα αισθητική αλλά που ουδόλως ακολουθεί τους απογειωτικούς μουσικούς ρυθμούς ούτε αφομοιώνεται στις φωτιστικές σκηνικές εικόνες που δημιουργεί ο Σάκης Μπιρμπίλης ενώ συχνά υποχωρεί σε κλασικές συμβάσεις: pas de deux, τρίο, ορατές αποχωρήσεις και παραχώρηση της σκηνής στο επόμενο ζευγάρι με όλη τη λογική αλλά και τον χειρονομιακό κώδικα του κλασικού μπαλέτου. Αυτού, σύμφωνα με τον οποίο ο χορευτής, αφού επέδειξε την χορευτική του επιδεξιότητα στο κομμάτι του, αποσύρεται για να δείξει ο επόμενος τη δική του, με την παραδοσιακή αποχώρηση από το βάθος της σκηνής προς τα παρασκήνια, με το σώμα ευθυτενές αλλά ήδη εκτός δράσης. Πώς, άραγε, μπορεί, εντός μιας οπτικο-ακουστικής κοσμολογικής καταιγίδας, να δικαιολογηθεί μια παρόμοια έξοδος, να τηρούνται τέτοιου είδους παλαιικές συμβάσεις; Πώς, άραγε, το δρων σώμα που εισήλθε σε μια παρόμοια ενεργειακή δύναμη που συνεχίζεται γύρω του μπορεί να αποκόπτεται διότι ολοκληρώθηκε το χορογραφικό του κομμάτι (έκανε τη δουλειά του) και να αποχωρεί με μπαλετική, αποστασιοποιημένη κινησιολογία;
Την παράσταση κρατούν στην ουσία οι δύο νεότατοι ηθοποιοί του Εθνικού, η Λεωνή Ξεροβάσιλα και ο Κωνσταντίνος Γεωργαλής. Όχι μόνον αναλαμβάνουν την εκφορά του παράδοξου, μάλλον πληθωριστικού, λόγου συντιθέμενου από αποσπάσματα των όσων προηγουμένως αναφέρθηκαν αλλά και, κυρίως, χρησιμοποιώντας μια ευρύτατη γκάμα παραγλωσσικών σημείων και ειδικά φωνητικών εκφορών, βρίσκονται σε απόλυτη ομολογία με τη μουσική εντασσόμενοι στο ηχητικό περιβάλλον του έργου ενώ, επιπλέον, αποδεικνύονται ικανότατοι κινησιολογικά, μετέχοντας ισάξια με τους χορευτές σε κάποια χορευτικά.
Οι τελευταίοι, αντίθετα, εκτελούν σχεδόν άψογα τις χορογραφίες τους αλλά παραμένουν ανέκφραστοι, ακόμη και στις πλέον σεισμικές στιγμές της παράστασης. Εκτελεστές αλλά όχι δρώντα σώματα.
Ας σημειωθεί τέλος ότι οι δύο κύκλοι – βασικό σκηνογραφικό στοιχείο που εμπνεύστηκε ο Σάκης Μπιρμπίλης -όπως και το σταδιακό γέμισμα του ενός εξ αυτών στο βάθος, παρέπεμπαν ευθέως στους κύκλους που αποτελούσαν απόλυτα οργανικό στοιχείο στην παράσταση «Καθαρτήριο» (από την τριλογία της «Θείας Κωμωδίας») του Ρομέο Καστελλούτσι. Αν εκεί, ωστόσο, συνιστούσαν δείκτη εναλλαγής φαντασίας και πραγματικότητας, εναλλαγής της οπτικής σύλληψης του κόσμου, εδώ, άραγε, ποια ήταν η λειτουργία τους πέρα από εντυπωσιακό εφέ; Άλλωστε, μήπως το σύμπαν περικλείεται στην περίμετρο ενός κύκλου;
Στην ενδιαφέρουσα και περισσότερο απαιτητική από την συγκεκριμένη υλοποίησή της δραματουργία της παράστασης συνεργάστηκε η Έρι Κύργια. Η μάλλον συμβατική ενδυματολογία είναι του χορογράφου. Συμμετείχαν οι χορευτές της Λυρικής Σκηνής Μάγδα Κούκου-Φέρρα, Στέλιος Κατωπόδης, Μάικλ Ντούλαν , Θανάσης Σολωμός και οι χορευτές σύγχρονου χορού Ιωάννα Παρασκευοπούλου, Μάρω Σταυρινού, Γιάννης Λάβνερ και Πιερ Μαζεντί.
Τελικά, μουσική, βιντεο-ηχητικό και φωτιστικό περιβάλλον απογείωσαν την παράσταση σε ενδιαφέρουσες γαλαξιακές εκλάμψεις που όμως γείωνε η έντεχνη χορογραφία και η χωρίς ανάταση υλοποίησή της.
Οι φωτογραφίες είναι του Βασίλη Μακρή.
* Καθηγητής Σημειωτικής του Θεάτρου και Θεωρίας της Επιτέλεσης στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών.
