Στις αρχές Ιανουαρίου, εκφράσαμε την αλληλεγγύη μας, στους φυλακισμένους Τούρκους δημοσιογράφους, έξω από τις φυλακές του Silivri, στην Κωνσταντινούπολη. Η είδηση για τη βίαιη «μετατροπή» της Zaman, σε εφημερίδα που στηρίζει τον πρόεδρο της Τουρκίας, Recep Tayyip Erdogan, δεν μας εξέπληξε. Στην Τουρκία δεν υπάρχουν ούτε τα στοιχειώδη αστικά δικαιώματα για τους δημοσιογράφους. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Erdogan προχωρά σε τέτοιες επεμβάσεις.
Παρακάτω θα αναφέρουμε χαρακτηριστικά παραδείγματα φίμωσης και δίωξης δημοσιογράφων και ΜΜΕ στην Τουρκία. Θα αναφερθούμε πρώτα στη βίαιη επέμβαση και τη φίμωση της εφημερίδα Zaman, παρουσιάζοντας γεγονότα, αλλά και ορισμένα στοιχεία, σύμφωνα με πληροφορίες από την Τουρκία. Τέλος, δεν γίνεται να μην αναφερθούμε στη στάση της ελληνικής κυβέρνησης, στο θέμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ έβγαλε ανακοίνωση, αφού ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, γύρισε από την επίσκεψη στην Τουρκία…
Στην Τουρκία του κράτους του Erdogan οι φυλακίσεις δημοσιογράφων και ο έλεγχος των ΜΜΕ, από την εξουσία και το παρακράτος, αποτελούν τρόπο διακυβέρνησης… Με αυτή τη διακυβέρνηση η «αγία» Ευρωπαϊκή Ένωση δεν φαίνεται να έχει και πολλά προβλήματα. Μια χαρά κάνει τα παζάρια της με το κράτος της Τουρκίας, σε όλα τα θέματα και στο προσφυγικό. Δεν προβληματίζεται καθόλου με αυτά που συμβαίνουν. Συνήθως το μόνο που κάνει είναι να ψιθυρίζει κάτι για δικαιώματα. Μέχρι εκεί. Η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας δεν έχει σταματήσει στο θέμα της ελευθερίας του Τύπου και στο (διωκόμενο) δικαίωμα των δημοσιογράφων να κάνουν, στοιχειωδώς, τη δουλειά τους, χωρίς να υπάρχουν μηχανισμοί του κράτους και του παρακράτους, σε κάθε τους βήμα.
Γεγονότα και στοιχεία
Η εφημερίδα Zaman ήταν μια εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας (650.000 φύλλα) στην Τουρκία, μια εφημερίδα που ασκούσε αντιπολίτευση στον πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan. Από τη μια μέρα στην άλλη, από τις 4 Μαρτίου, η εφημερίδα άλλαξε πρόσωπο. Για την ακρίβεια, της άλλαξαν πρόσωπο, επειδή έτσι ήθελε το κράτος του Erdogan. Η κυκλοφορία έχει πέσει κάτω από τα 10.000 φύλλα.
Τα γεγονότα της επέμβασης, στο δίκτυο ΜΜΕ, που ανήκει η Zaman, έχουν δημοσιευτεί. Ας τα θυμηθούμε συνοπτικά. Οι ειδικές δυνάμεις κατέλαβαν τα γραφεία της εφημερίδας. Τόσο απλά! Τόσο απλά επιτέθηκαν οι αστυνομικές δυνάμεις στους διαδηλωτές, που συμπαραστάθηκαν στους δημοσιογράφους της εφημερίδας. Υπό τον έλεγχο των διαχειριστών του κράτους είναι και η αγγλόφωνη Today’s Zaman και το πρακτορείο ειδήσεων Cihan. Τα μέσα ανήκουν στο ίδιο δίκτυο ΜΜΕ και θεωρείται πως συνδέονται και με τον Fethullah Gulen, πολιτικό αντίπαλο και επικριτή του Erdogan. Ο Gulen βρίσκεται στις ΗΠΑ. Η «μετατροπή» της Zaman, σε φιλοκυβερνητική εφημερίδα, έχει και δικαστική βούλα. Έγινε σύμφωνα με απόφαση Ποινικού Δικαστηρίου της Κωνσταντινούπολης, μετά από αίτημα του εισαγγελέα, ο οποίος έχει αναλάβει έρευνα για τον ιεροκήρυκα Gulen, που βρίσκεται στις ΗΠΑ, όπως αναφέραμε.
Για τα ανδρείκελα της τριμελούς επιτροπής, που επιβλήθηκε, δεν χρειάζεται να πούμε και πολλά. Πρόκειται για ανθρώπους από το περιβάλλον το Erdogan. Είναι ο δημοσιογράφος Sezai Sengonul και οι δικηγόροι Tahsin Kaplan και Metin Ilhan, οι οποίοι, «φυσικά», θα αμειφθούν με μισθό για τις υπηρεσίες τους. Σύμφωνα με πληροφορίες θα λάβουν 10.000 τουρκικές λίρες τον μήνα (περίπου 3.100 ευρώ). Οι συγκεκριμένοι κύριοι δεν κρύβουν τον ατελείωτο θαυμασμό τους για τον Erdogan και τον Davutoglu. Στην ιστοσελίδα της Cumhuriyet βρήκαμε το προφίλ του κυρίου Metin Ilhan, στο twitter. Είπαμε και να το επιβεβαιώσουμε και το αποτέλεσμα ήταν αυτό:
Τι κάνουν αυτές τις μέρες οι δημοσιογράφοι της Zaman; Πρώτα απ’ όλα αντιμετωπίζουν μια κατάσταση εκτός ορίων. Η εφημερίδα βγαίνει «κανονικά», τόσο «κανονικά» που στέλνουν τα θέματα τους και μετά οι αρμόδιοι φτιάχνουν το κατάλληλο πρωτοσέλιδο , με τους κατάλληλους τίτλους. Η Zaman, πλέον, στα πρωτοσέλιδα της, είναι φιλοκυβερνητική.
Να σημειωθεί πως απολύθηκαν ο διευθυντής της Zaman, Abdulahmit Bilici και ο αρθρογράφος της Today’s Zaman και πρώην αρχισυντάκτης,Bulent Kenes. Ορισμένοι δημοσιογράφοι έχουν παραιτηθεί και κάποιοι κρατούν στάση αναμονής. Εκτιμάται πως η διορισμένη διοίκηση θέλει να οδηγήσει σε παραίτηση ή και να απολύσει, με άλλες δικαιολογίες, πολλούς δημοσιογράφους. Επιπλέον, πολλοί αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο ο Erdogan να κλείσει την εφημερίδα.
Η δράση του τουρκικού κράτους στα ΜΜΕ
Στην Τουρκία οι δημοσιογράφοι φυλακίζονται. Αρκετοί από αυτούς κρατούνται στις φυλακές του Silivri, στην Κωνσταντινούπολη(φωτογραφία).Παρουσιάζουμε ορισμένα ενδεικτικά παραδείγματα φίμωσης και δίωξης των δημοσιογράφων και των ΜΜΕ, στην Τουρκία:
Cumhuriyet
Στις 26 Φεβρουαρίου αποφυλακίστηκαν, μέχρι τη δίκη τους (25 Μαρτίου), ο Can Dundar διευθυντής της Cumhuriyet και ο Erdem Gul επικεφαλής του γραφείου της εφημερίδας στην Άγκυρα. Ήταν φυλακισμένοι από τις 26 Νοεμβρίου, με αφορμή τη δημοσίευση βίντεο και στοιχείων με συγκεκριμένο περιεχόμενο, που εκθέτει την εξουσία του Erdogan: Οι μυστικές υπηρεσίες της Τουρκίας (ΜΙΤ) έστελναν όπλα, με φορτηγά, στους τζιχαντιστές στη Συρία. Το περιστατικό εκτιμάται πως εξελίχθηκε τον Ιανουάριο του 2014. Ο εισαγγελέας έχει προτείνει ισόβια, για τους δύο δημοσιογράφους!
Ποια ήταν η αντίδραση του Erdogan στην αποφυλάκιση (μέχρι τη δίκη) των δύο δημοσιογράφων; Δεν σέβεται την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου. «Δεν είμαι σε θέση να εγκρίνω αυτή την απόφαση. Το λέω πολύ καθαρά: δεν τη σέβομαι». Ο Erdogan δεν έμεινε σε αυτά. Σε συγκέντρωση, στην πόλη Burdur , είπε: «Ο θεσμός αυτός, με την ανάμιξη του προέδρου του και μερικών μελών, δεν απέφυγε να πάρει μια απόφαση που είναι εναντίον της χώρας και του λαού της». Πρόσθεσε, δε, πως ελπίζει ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο «δεν θα αποπειραθεί και πάλι τέτοιες ενέργειες, οι οποίες θα θέσουν υπό συζήτηση την ύπαρξή του και τη νομιμότητά του».
Ποιοι είναι οι ενάγοντες στη δίκη των δύο δημοσιογράφων της Cumhuriyet; Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Recep Tayyip Erdogan, και ο αρχηγός των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, Hakan Fidan! Ποια είναι η κατηγορία; «Αποκάλυψη κρατικών μυστικών εγγράφων με στόχο την κατασκοπεία», προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης «δια της βίας», υποστήριξη «ένοπλης τρομοκρατικής οργάνωσης».
Ipek Koza
Τον περασμένο Οκτώβριο οι δυνάμεις καταστολής, με τη βοήθεια τεθωρακισμένων οχημάτων, μπήκαν στο χώρο του δημοσιογραφικού ομίλου Ipek Koza, στην Κωνσταντινούπολη. Συλλήψεις δημοσιογράφων κι επίθεση σε διαδηλωτές, που υποστήριζαν τους δημοσιογράφους. Ο όμιλος Ipek Koza κατέχει δύο κανάλια και τις εφημερίδες Milliyet και Bugun. Και αυτός- όπως και η Zaman -έχει κατηγορηθεί ως όργανο του πολιτικού αντιπάλου του Erdogan, F.Gulen. Η εντολή του εισαγγελέα ήταν ο όμιλος να τεθεί υπό τη διαχείριση επιτρόπων από φιλοκυβερνητικά στελέχη του εκδοτικού ομίλου της Sabah! Η ιστορία εξελίχθηκε λίγα 24ωρα πριν τις εκλογές στην Τουρκία.
Nokta
Το περιοδικό Nokta, μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου, στην Τουρκία, χαρακτήρισε τη νίκη του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ως «έναρξη εμφυλίου πολέμου στην Τουρκία». Η αντίδραση του καθεστώτος Erdogan ήταν να κατασχεθούν από τα τεύχη από περίπτερα τα. Δύο δημοσιογράφοι συνελήφθησαν.
Penguen
Τον Μάρτιο του 2015 δυο σκιτσογράφοι του περιοδικού Penguen, καταδικάστηκαν σε 11 μήνες φυλάκιση. Ο Bahadır Baruter και ο Οzer Aydogan έφτιαξαν ένα σκίτσο, που δημοσιεύθηκε στις 21 Αυγούστου του 2014. Το σκίτσο σατίριζε τονErdogan , για την εκλογή του στην τουρκική προεδρία. Τι …πείραξε τονErdogan; Η χειρονομία του αξιωματούχου, που τον χαιρετά! Μετά από «καταγγελία» Τούρκου πολίτη, ο οποίος υποστήριξε πως η χειρονομία του αξιωματούχου (ο αντίχειρας και ο δείκτης του σχηματίζουν κύκλο) είναι μια υπόδειξη για τους ομοφυλόφιλους, φτιάχτηκε ένα …ωραιότατο κατηγορητήριο. Οι σκιτσογράφοι, σύμφωνα με το κατηγορητήριο τάχθηκαν «ενάντια στους ηθικούς και πολιτιστικούς κανόνες της τουρκικής κοινωνίας» και ξεπέρασαν το δικαίωμα στην κριτική και έφτασαν στη προσβολή.
Vice News
Τον περασμένο Αύγουστο συνελήφθησαν τρεις δημοσιογράφοι της ενημερωτικής ιστοσελίδας Vice News. Το δικαστήριο του Ντιγιάρμπακιρ τους κατηγόρησε πως έχουν σχέσεις με το PKK και ασκήθηκαν εναντίον τους διώξεις για «συμμετοχή σε τρομοκρατικές ενέργειες» Οι δύο Βρετανοί (Jake Hanrahan και Philip Pendlebury) αποφυλακίστηκαν στις 3 Σεπτεμβρίου. Ο τρίτος, ο Mohammed Rasool (Ιρακινός) παρέμεινε κρατούμενος για 131 μέρες) στις τουρκικές φυλακές. Αφέθηκε ελεύθερος στις αρχές του 2016, με περιοριστικούς όρους (απαγόρευση εξόδου από τη χώρα μέχρι να γίνει η δίκη του).
Και σε διαδηλώσεις
Τις ημέρες που ήμασταν στο Ντιγιάρμπακιρ, σύμφωνα με πληροφορίες, η αστυνομία σταμάτησε δύο Ρώσους δημοσιογράφους που κάλυπταν μια διαδήλωση Κούρδων, στην περιοχή Όφις. Η διαδήλωση χτυπήθηκε από την αστυνομία. Στη φωτογραφία η ένοπλη αστυνομική δύναμη (με στολή και πολιτικά) που διέλυσε τη διαδήλωση.
Zamanφου*, κύριε Τσίπρα;
Είναι αδύνατον να μην σχολιάσουμε τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης στο θέμα της φίμωσης του Τύπου, στην Τουρκία.Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, αφού μοίρασε λουλούδια με τον πρωθυπουργό της Τουρκίας, Ahmet Davutoglu, αφού αναγορεύτηκε σε επίτιμο διδάκτορα του πανεπιστημίου της Σμύρνης, αποφάσισε πως ο ΣΥΡΙΖΑ κάτι πρέπει να πει και για τη Zaman.
Έτσι, βγήκε και μια ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ, όπου εκφράζεται η ανησυχία του για το αίτημα του Davutoglu, στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, για την άρση της βουλευτικής ασυλίας των δύο Συμπροέδρων και τριών βουλευτών του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP). Σημείωσε …παρεμπιπτόντως ότι η «κίνηση αυτή γίνεται μόλις λίγες μέρες μετά την ενέργεια της τουρκικής κυβέρνησης να θέσει υπό κρατικό έλεγχο την αντιπολιτευόμενη και πρώτη σε κυκλοφορία εφημερίδα Ζαμάν και το πρακτορείο ειδήσεων Cihan». Θυμήθηκε και την «βίαιη καταστολή βίαιη καταστολή στα νοτιοανατολικά» και τα δημοκρατικά δικαιώματα στην Τουρκία.
Η φίμωση των ΜΜΕ και των δημοσιογράφων, στην Τουρκία, δεν εμπόδισαν την κυβέρνηση να χαρεί για τη συνεργασία ΑΜΕ – ΜΠΕ με το πρακτορείο Αναντολού. Ας έκαναν κάτι, έστω σε αυτό. Ας έκαναν λίγο τους δύσκολους. Έτσι, για τον συμβολισμό… Ούτε αυτό.
*H γαλλική έκφραση «ζαμανφου» (je m’en fous) είναι από αυτές που μεταφέρονται στα ελληνικά, χωρίς μετάφραση. Στη Γαλλία και στην Ελλάδα χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να δηλώσουμε πως κάτι δεν μας νοιάζει. Για την ακρίβεια, είναι κάτι πιο έντονο από το «δεν με νοιάζει»…
