Αλλαγές και ανακατατάξεις στον αστικό πολιτικό χάρτη της Τουρκίας καταγράφουν οι εκλογές για την ανάδειξη νέων δημάρχων, δημοτικών και επαρχιακών συμβουλίων οι οποίες πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή, εν μέσω ενδοαστικών διεργασιών που εντείνονται από αντιθέσεις για τις διεθνείς συμμαχίες της Αγκυρας, τη διαχείριση της καπιταλιστικής οικονομίας κ.λπ.
Σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα, με τη συμμετοχή να φτάνει στο 78,55% το κυβερνών ισλαμικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Προέδρου της χώρας, Ρ. Τ. Ερντογάν, συγκεντρώνει σε εθνικό επίπεδο 35,48% και για πρώτη φορά από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 προηγείται το σοσιαλδημοκρατικό κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), που εμφανίζεται να συγκεντρώνει 37,76%.
ΑΚΡ και CHP επικράτησαν σε 12 και 14 μητροπολιτικούς δήμους αντίστοιχα, σε 12 και 21 περιφέρειες, σε 356 και 337 (άλλους, μεγαλύτερους και μικρότερους) δήμους.
Μεταξύ άλλων, ξεχώρισε η νέα επικράτηση του CHP στα δύο μεγαλύτερα οικονομικά και διοικητικά κέντρα της χώρας, Κωνσταντινούπολη και Αγκυρα, όπου οι υποψήφιοι δήμαρχοι που στήριξε επανεξελέγησαν με 51,08% ο Εκρέμ Ιμάμογλου και και με 60,35% ο Μανσούρ Γιαβάς αντίστοιχα, «εδραιώνοντας» το προβάδισμα που απέκτησε το CHP το 2019. Στην Αγκυρα μάλιστα ο Γιαβάς νίκησε με σχεδόν διπλάσιο ποσοστό τον αντίπαλό του από το ΑΚΡ, Τουργκούτ Αλτινόκ, ο οποίος έλαβε 31,69%.
Στον κρίσιμο διαμετακομιστικό κόμβο της Σμύρνης, προπύργιο του CΗΡ εδώ και χρόνια, ο υποψήφιός του επικράτησε ξανά, με 48,96% έναντι 37,06% του υποψηφίου του ΑΚΡ.
Το ΑΚΡ έχασε την πρώτη θέση και σε περιοχές όπως Αμάσεια, Μανίσα, Μπαλικεσίρ, Προύσα, Αδανα, Ατάλεια κ.ά., με το CHP να επικρατεί στις περισσότερες απ’ αυτές.
Στην τρίτη θέση ανέβηκε το ισλαμικό Νέο Κόμμα Ευημερίας (YRP), με πανεθνικό ποσοστό 6,19%, που θεωρείται ότι μετακινήθηκε εκεί ένα κομμάτι ψηφοφόρων του ΑΚΡ. Επικράτησε σε έναν μητροπολιτικό δήμο, μία περιφέρεια και άλλους 39 δήμους.
Τέλος, το σοσιαλδημοκρατικό φιλοκουρδικό κόμμα DEM («απόγονος» του HDP) συγκέντρωσε 5,70% σε εθνικό επίπεδο, επίδοση που θεωρείται χαμηλή για τα δεδομένα του (στις περσινές βουλευτικές εκλογές είχε περίπου 8,8%). Επικράτησε σε 3 μητροπολιτικούς δήμους (με κύριο αυτόν του Ντιγιάρμπακιρ), 7 περιφέρειες και 65 δήμους.
Μια σειρά αναλύσεις αναφέρουν ότι σημαντικό κομμάτι των ψηφοφόρων του DEM υποστήριξε τους υποψηφίους του CHP. Χαρακτηριστικά, στην Κωνσταντινούπολη η υποψήφια δήμαρχος του DEM, Μεράλ Ντανίς Μπεστάς, έλαβε μόλις 2,12%. Το 2019 το τότε HDP δεν είχε «κατεβάσει» αυτοτελή υποψήφιο για την δημαρχία και είχε στηρίξει σιωπηλά την υποψηφιότητα του Ιμάμογλου.
«Πρόσω ολοταχώς» ανήγγειλε ο Ιμάμογλου
Στο επίκεντρο των διεργασιών μπαίνει ο επανεκλεγείς δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Ε. Ιμάμογλου, για τον οποίο ενισχύονται διάφορα σενάρια που φέρουν αστικά επιτελεία να τον προορίζουν ως βασική επιλογή σε μια κυβερνητική εναλλαγή στη «μετά Ερντογάν εποχή».
Μιλώντας σε συγκέντρωση οπαδών του προχτές το βράδυ, μετά τη γνωστοποίηση της επανεκλογής του, ο Ιμάμογλου ανέφερε ότι «σήμερα τελείωσε η περίοδος της κηδεμονίας τους ενός ανθρώπου… Σήμερα η δημοκρατία έχει πει ”πρόσω ολοταχώς”», για να προσθέσει: «Οι εκλογές της 31ης Μαρτίου 2024 έδειξαν ότι σταμάτησε η κατολίσθηση της δημοκρατίας στην Τουρκία, είναι η μέρα που αρχίζει η ανύψωση της δημοκρατίας στη χώρα. Στην ευρύτερη γεωγραφία σήμερα, η καρδιά της δημοκρατίας χτυπάει στην Κωνσταντινούπολη».
Από τη πλευρά του ο Πρόεδρος της Τουρκίας και ηγέτης του ΑΚΡ, Ρ. Τ. Ερντογάν, σε δηλώσεις του από την Αγκυρα παρατήρησε ότι «δυστυχώς, 9 μήνες μετά τη νίκη στις εκλογές στις 14 και 28 Μαΐου 2023, στις τοπικές εκλογές δεν καταφέραμε να πάρουμε το αποτέλεσμα που περιμέναμε και ελπίζαμε (…) όμως αυτό ήταν το αποτέλεσμα. Κάθε πράγμα που συμβαίνει είναι για καλό». Πρόσθεσε ότι «θα ζυγίσουμε τα μηνύματα που έστειλε ο λαός και θα λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα», χαρακτηρίζοντας τη συγκεκριμένη εκλογική μάχη «σημείο καμπής» και αναφέροντας πως «φυσικά θα βάλουμε στο τραπέζι για να εξετάσουμε τους λόγους αυτής της υποχώρησης (…) Εκεί που υποχωρήσαμε και μείναμε πίσω, θα το διαπιστώσουμε και θα κάνουμε παρεμβάσεις». Σχολιάζοντας δε σενάρια για πρόωρες γενικές εκλογές, είπε ότι «η Τουρκία έχει μπροστά της πάνω από τέσσερα χρόνια» μέχρι τις επόμενες εκλογές, «τα οποία αξίζουν όσο ένας θησαυρός» και «δεν πρέπει να σπαταληθούν».
Αναλύσεις σε τουρκικά ΜΜΕ, μεταξύ τους και στη φιλοκυβερνητική τα τελευταία χρόνια «Χουριέτ», αναφέρθηκαν σε μια «νέα πολιτική εξίσωση» που αντιμετωπίζει η ηγεσία της χώρας.
Αλλά και εκτός συνόρων, ΜΜΕ όπως η γερμανική «Tagesspiegel» έκαναν λόγο για εκλογές – «σταυροδρόμι για την Τουρκία».
Σε πρώτο πλάνο αυτής της νέας φάσης των διεργασιών περνούν και τα παζάρια για τον ρόλο της χώρας στο γοργά αναδιατασσόμενο πεδίο της Μέσης Ανατολής. Για παράδειγμα, δημοσιεύματα ανέφεραν ότι ένα από τα θέματα που ζήτησε η ηγεσία του YRP (που στις περσινές προεδρικές και βουλευτικές εκλογές είχε συνεργαστεί με τον Ερντογάν) από την ηγεσία του ΑΚΡ, προκειμένου να αποσύρει τη δική του υποψηφιότητα στον δήμο Κωνσταντινούπολης, ήταν η διακοπή του εμπορίου με το Ισραήλ και να κλείσει ο σταθμός ραντάρ Kurecik στην ανατολική Τουρκία, που άνοιξε το 2012, ώστε να αξιοποιείται και από το ΝΑΤΟ συνολικά.
Το ΚΚ Τουρκίας
Το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας (ΤΚΡ) έδωσε την εκλογική μάχη μέσα σε δύσκολες και άνισες συνθήκες, με έντονη πόλωση μεταξύ των αστικών πολιτικών δυνάμεων, που καλλιεργούσε έντονες πιέσεις και αποπροσανατολιστικά διλήμματα. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το ΤΚΡ κατέβασε ψηφοδέλτια και μπήκε στη μάχη σε μια σειρά δήμους, αξιοποιώντας την πολύμορφη αγωνιστική δράση του και τα πλούσια συμπεράσματα που βγήκαν από τη μεγάλη μάχη που έδωσε στο πλευρό του τουρκικού λαού μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του Φλεβάρη του 2023. Σε αυτό το πλαίσιο, το ΤΚΡ συγκέντρωσε την προσοχή του σε δύο δήμους:
Στον δήμο Ντεφνέ στην ανατολική επαρχία της Χατάι, που επλήγη συντριπτικά από τους καταστροφικούς σεισμούς και όπου ο υποψήφιος τον οποίο στήριξε έλαβε 39,62%, παραμένοντας στη δεύτερη θέση με μικρή διαφορά από τον πρώτο υποψήφιο.
Επίσης, στον δήμο Καντίκιοϊ, στην περιφέρεια της Κωνσταντινούπολης, ο υποψήφιος τον οποίο στήριξε το ΤΚΡ έλαβε 10,01%.
Σε δηλώσεις του ο ΓΓ του ΤΚΡ, Κεμάλ Οκουγιάν, τόνισε μεταξύ άλλων ότι «μια σιωπηλή αντίδραση προέκυψε σε αυτές τις εκλογές στην Τουρκία. Η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης μετά τις τελευταίες γενικές εκλογές αποκαλύπτει ότι ο κόσμος αξιολογεί πολύ αρνητικά το ΑΚΡ. Βλέπουμε ότι οι ψήφοι συγκεντρώνονται ξανά στα μεγάλα κόμματα. Βλέπουμε ότι το CHP έλαβε ίσως τον υψηλότερο αριθμό ψήφων στην ιστορία του». Αναφερόμενος δε στην άνοδο του CHP και ειδικά στις επιδόσεις υποψηφίων του, όπως ο Ιμάμογλου, έκανε λόγο για «μεγάλη εκστρατεία» πίσω από την οποία «κρύβονται μεγάλοι όμιλοι του κεφαλαίου» και πρόσθεσε πως «ένα νέο κεφάλαιο, ένα νέο ιμπεριαλιστικό σχέδιο μπαίνει σε εφαρμογή» στην τουρκική κοινωνία.
(Αναδημοσίευση από τον «Ριζοσπάστη»)
