Το μήνυμα που έστειλε ο πρωθυπουργούς Κ. Μητσοτάκης και η ομιλία της υπουργού Πολιτισμού, Λ. Μενδώνη στα εγκαίνια της έκθεσης των 161 κυκλαδικών αρχαιοτήτων της Συλλόγης Στέρν – της αρχαιοκαπηλικής, πλην όμως νομιμοποιημένης από το ελληνικό κράτος, συλλογής – στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, αποτελούν μνημεία πολιτικής υποτέλειας, εμπαιγμού και πλήρους ευτελισμού κάθε έννοιας αξιοπρέπειας με εργαλείο και θύμα την πολιτιστική κληρονομιά.
Ο πρωθυπουργός και η υπουργός της κυβέρνησής του κατ’ αρχήν αποθέωσαν τον Λ. Στερν για την υποτιθεμένη δωρεά μιας αρχαιοκαπηλικής προέλευσης συλλογής – και λέμε υποτιθέμενη διότι τελικά τα αρχαία πάλι στον ίδιο καταλήγουν μέσω του Ινστιτούτου Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού με έδρα το Ντέλαγουερ. Πρόκειται για εκείνα τα αντικείμενα που “επαναπατρίστηκαν” διά της παραμονής τους στις ΗΠΑ και στο Ινστιτούτο συμφερόντων του Λ. Στερν! Κάτοχος λοιπόν της συλλογής δεν γίνονται τα δημόσια ελληνικά μουσεία, αλλά το νεοσύστατο ινστιτούτο, στο οποίο τα “παραχώρησε” ο συλλέκτης. Διότι υπάρχει και εξής… λεπτομέρεια: στο πενταµελές ∆Σ συµµετέχουν εκπρόσωποι της οικογένειας Γουλανδρή και του ιδιωτικού Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης µαζί µε τον 56άχρονο δευτερότοκο γιο του Στερν, Εντουαρντ, και ένα στέλεχος των επιχειρήσεών του, τον Ρόναλντ Μπανγκς.
Οι 161 κυκλαδικές αρχαιότητες θα παραμείνουν στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης για 25 + 25 χρόνια, σύνολα 50 (!) ενώ μόλις ένα μικρό μέρος τους, 15 συνολικά, παρουσιάστηκε στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Πρόκειται για την πρώτη εφαρμογή της τροπολογίας περί μακροχρόνιας έκθεσης των αρχαιοτήτων (έως 50 έτη, όπως αυτή η κυβέρνηση εισηγήθηκε και ψήφισε στον N. 4761/2020) στο εξωτερικό, και μάλιστα αφορά την έκθεση παρανόμως εξαχθεισών αρχαιοτήτων.
Είπε, λοιπόν, η κυρία υπουργός “θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον Leonard Stern για την απόφασή του να αποχωριστεί τη συλλογή του. Δεν ήταν εύκολη απόφαση για έναν συλλέκτη που αγαπάει με πάθος τα αντικείμενα της συλλογής του».
Αυτή την ιερή συγκίνηση ένιωσε η κυρία Μενδώνη, αν και ο εν λόγω “παθιασμένος” εκατομμυριούχους ούτε τη Συλλογή αποχωρίστηκε, ούτε ελέγχθηκε ποτέ για τον τρόπο απόκτησης των συγκεκριμένων αρχαιοτήτων. Αντίθετα, αποθεώθηκε και ως ευεργέτης, αφού με τις εν κρυπτώ ενέργειες της κυβέρνησης ξεπλύθηκε με σκανδαλώδη τρόπο μέσω της Βουλής και νομιμοποιήθηκε πλήρως η αποκτειθείσα συλλογή!
Οσο για τον πρωθυπουργό, εκείνος σε κλίμα γιορτής είπε: “Κυρίες και κύριοι, επιτρέψτε μου να ξεκινήσω ευχαριστώντας τον Leonard Stern που συγκέντρωσε αυτή την εξαιρετική συλλογή. Leonard, το πάθος και η γενναιοδωρία σου κατέστησαν δυνατή αυτή τη συνεργασία” (!)
Η οποία και θα συνεχιστεί ως εξής σύμφωνα με τον πρωθυπουργό: “Ωστόσο, μια σύμπραξη δεν είναι μονόδρομος. Αρχαιότητες από τη μόνιμη συλλογή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης θα μετακινηθούν σταδιακά προς άλλη κατεύθυνση, φεύγοντας από την Ελλάδα με προορισμό τις δικές σας ακτές για πρώτη φορά» πρόσθεσε.
Οπως ήταν αναμενόμενο ο Κ. Μητσοτάκης συνέδεσε τη Συλλογή Στερν με τα Γλυπτά του Παρθενώνα για να καταλήξει να πει “οι δύο πλευρές έχουν το όραμα να δουν πέρα από τις διαφωνίες του παρελθόντος και να αγκαλιάσουν μια νέα εποχή συνεργασίας που θα είναι επωφελής για όλους”.
Και ο νοών νοείτο…
Θυμίζουμε ότι ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων έχει γράψει την Συλλογή Στέρν:
«Όταν της τέθηκε (σ.σ. στην υπουργό Πολιτισμού) στη Βουλή το ερώτημα για την γνησιότητα ή μη των 161 αντικειμένων, επίσης υποβάθμισε το θέμα και απέκρυψε ότι πριν από κάθε δωρεά ή κατάσχεση συγκροτείται επιτροπή επιστημόνων του Υπουργείου Πολιτισμού που ελέγχει την αυθεντικότητα ή μη όλων των αντικειμένων που παρουσιάζονται ως αρχαία.
Τα 15 πρώτα κυκλαδικά αντικείμενα που εκτίθενται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (έκθεση Γυρισμός) έχουν εξεταστεί μακροσκοπικά από ειδικούς και τα αρχικά ερωτηματικά περί κιβδηλείας έγιναν ισχυρές ενδείξεις. Σε συνέντευξη που παραχώρησε ο Χρίστος Ντούμας, ένας από τους πλέον ειδικούς στην κυκλαδική τέχνη, ομότιμος καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ανασκαφέας της Σαντορίνης, στον ισότοπο popaganda και την δημοσιογράφο Ιωάννα Κλεφτόγιαννη στις 18/12/2022, αφού επισκέφτηκε την έκθεση, αναφέρει ότι «είναι μεγάλες οι πιθανότητες να είναι κίβδηλα» 4 ή 5 (από τα 15) αντικείμενα της έκθεσης στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Πληροφορεί επίσης ότι έστειλε σχετική επιστολή στο Υπουργείο Πολιτισμού και στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, καθώς θεωρεί αναγκαίο να ελεγχθεί η γνησιότητα των αντικειμένων από αρμόδια Επιτροπή.
Έχει αποδειχτεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η Συλλογή του L. Stern κάθε άλλο παρά «άγνωστη» ήταν! Τμήμα της Συλλογής Στερν είχε εκτεθεί (βλ. Merrin Gallery, ΜΕΤ κ.ά.), ενώ ο ίδιος ο L. Stern είχε εκδώσει κατάλογο της Συλλογής του το 2004! Η πλειονότητα των αντικειμένων της Συλλογής έχει δημοσιευτεί σε διαδοχικά άρθρα και βιβλία (από το 1977 ως το 2003) από την ιστορικό τέχνης Pat Getz-Preziosi (μετέπειτα Getz-Gentle), είτε ως προερχόμενα από «ιδιωτικές συλλογές» είτε ως ανήκοντα στην «Harmon Arts», πάντοτε όμως με επιμελή απόκρυψη της πραγματικής αρχαιοκαπηλικής διαδρομής τους, όπως αποδεικνύεται και από την έρευνα του Ν. Ζηργάνου που φέρνει στο φως ντοκουμέντα από την αλληλογραφία της Gentle με τον αρχαιοκάπηλο Μπεκίνα. Η σχέση και σύνδεση της Gentle με τον L. Stern, άλλωστε, αποκαλύφθηκε από τον ίδιο τον συλλέκτη, ο οποίος σε δήλωσή του στη New York Post ανακοίνωσε ότι η ερευνήτρια λειτουργούσε ως σύμβουλος/εμπειρογνώμονάς του για την αγορά των αντικειμένων».
