Εκείνος που «χάραξε» τον αγώνα του Ανθρώπου

Υπάρχουν καλλιτέχνες που έταξαν τη ζωή τους και το έργο τους στην υπηρεσία του λαού. Είτε αυτός ο λαός έδινε τη μάχη της εργασίας και της επιβίωσης, είτε έδινε τη μάχη κατά των δυναστών του, Ελλήνων ή ξένων. Αλλοι καλλιτέχνες γίνονταν η φωνή του και ο λόγος του, άλλοι γίνονταν η μουσική και τα τραγούδια του, άλλοι γίνονταν η εικόνα του.

Αυτού του λαού την δωρική και βασανισμένη μα αλύγιστη εικόνα αποτύπωσε ο χαράκτης Τάσσος. Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή του και 30 χρόνια από το θάνατό του και με αυτή την αφορμή το Μουσείο Μπενάκη (κτήριο οδού Πειραιώς) οργανώνει μία μεγάλη αναδρομική έκθεση των έργων του. Σε αυτή τη συνολική περιήγηση στο έργο του παρουσιάζονται γνωστά έργα του μεγάλων διαστάσεων όλων των καλλιτεχνικών περιόδων, βιβλία και λευκώματα που εικονογράφησε ο ίδιος, εξώφυλλα δίσκων και αφίσες, αλλά για πρώτη φορά και έργα που έφερε στο φως η έρευνα, γνωστά μόνο από τη βιβλιογραφία, αφανή έως σήμερα.

Ο Τάσσος έταξε κατ’ αρχήν τη ζωή του και ως φυσικό επακόλουθο την τέχνη του στην υπηρεσία της απελευθέρωσης του ανθρώπου από τα κοινωνικά δεσμά του. Αυτό το ιδανικό και αυτός ο αγώνας τον καθόρισε από τότε που ήταν ήδη παιδί ως το τέλος της ζωής του. Ο Τάσσος έζησε, δούλεψε, πάλεψε και έφυγε από τη ζωή ως κομμουνιστής. Ο λυτρωτικός απόηχος της Οκτωβριανής Επανάστασης τον βρήκε παιδί ακόμα, μόλις τριών ετών, αλλά ο ίδιος διηγούνταν ««Μεγάλωσα μαζί της. Μορφώθηκα απ’ αυτήν. Ολη μου η ζωή φωτίστηκε από τα διδάγματά της». Η προληπτική σύλληψή του την παραμονή της Πρωτομαγιάτικης απεργίας του ’30 τον έσπρωξε να γίνει την επόμενη κιόλας μέρα μέλος της ΟΚΝΕ. Λίγα χρόνια αργότερα έγινε μέλος και του ΚΚΕ. «Εργάτες», «Λιμενεργάτες», «Πρωινή βάρδια», «Η φάμπρικα σχολάει», «Λαϊκά συσσίτια», «Η αυτοκτονία άνεργου οικοδόμου» είναι μερικοί τίτλοι έργων του της περιόδου 1932 – 1936, που αποτυπώνουν όχι μόνο τον καλλιτεχνικό του προσανατολισμό, αλλά και τις αγωνίες του ως κοινωνικό και πολιτικό ον. Επειτα θα τον βρούμε πρωτεργάτη και βασικό μέλος του ΕΑΜ Καλλιτεχνών μαζί με τους Κατράκη, Βασιλείου, Ζαχαρίου, Δαγγλή, ο Σικελιώτη, Γραμματόπουλο, Μαγγιώρου, Μακρή, ο Στεφανίδη, ο Βαρλάμο κ.α.

Αργότερα, στη δεκαετία του ’50 θα αποτυπώσει τον άνθρωπο της εργασίας, των ξωμάχο, την αγρότισσα και θα πειραματιστεί με το χρώμα το οποίο στη δεκαετία του ’60 θα εγκαταλείψει και τότε θα δούμε έργα του με επίκεντρο τον άνθρωπο ως το βασικό υποκείμενο της ιστορίας, ο οποίος απλώνεται σε όλο και μεγαλύτερες επιφάνειες. Η «Λεπτομέρεια εμφυλίου πολέμου» και το τετράπτυχο «Αφιέρωμα στην Αλίκη Τ.», είναι κάποια από τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα του που παρουσιάστηκαν το 1964 στη γκαλερί «Ζυγός». Μάλιστα η «Λεπτομέρεια εμφυλίου πολέμου» κατέχει ιδιαίτερη θέση στην αναδρομικη έκθεση που φιλοξενεί το Μουσείο Μπενάκη, το οποίο συγκεκριμένα εκθέτει το αντίτυπο που ανήκει στον Δήμο Νίκαιας, δωρεά του καλλιτέχνη. Το συγκεκριμένο έργο καταστράφηκε στη διάρκεια της χούντας και το 1977 ο καλλιτέχνης το ξανατύπωσε και το ξαναχάρισε στο Δήμο με ιδιόχειρη αφιέρωση.

Επίσης, εκτίθεται η μεγάλη πεντάπτυχη σύνθεση «Η καλλιέργεια του καπνού» του 1960, μία από τις ελάχιστες ζωγραφικές συνθέσεις του Τάσσου και η μοναδική σε τόσο μεγάλη διάσταση η οποιία ζωγραφίστηκε μαζί με τη σύντροφό του Λουκία Μαγγιώρου. Στο βάθος της αίθουσας δεσπόζει η μεγάλων διαστάσεων μακέτα του έργου που εκτίθεται για πρώτη φορά στην Αθήνα. Δυστυχώς το μεγάλων διαστάσεων έργο του για τα Πολυτεχνείο που βρίσκεται στην κατοχή της Βουλής των Ελλήνων δεν δόθηκε ποτέ για την αναδρομική έκθεση αφού οι αρμόδιοι της Βουλής αρνήθηκαν να το παραχωρήσουν.

Η έκθεση διαρθρώνεται σε έξι ενότητες: «Σπουδαστικά έργα 1934-1940», «Κατοχή 1940-1946», «Εγχρωμες ξυλογραφίες 1947-1960», «Μαύρο-Ασπρο 1960-1966», «Μαύρο-Ασπρο ΙΙ1967-1974», «Τελευταία έργα 1975-1985». Θα διαρκέσει μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2016.