Μπορεί η κυβέρνηση να επιτίθεται με λύσσα στις φοιτητικές κινητοποιήσεις, μπορεί ο πρωθυπουργός να επιμένει να παρουσιάζει ως «μεγάλη μεταρρύθμιση» τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια, όμως η πραγματικότητα από άλλες χώρες, όπου έχουν ήδη προχωρήσει αυτά, τους ξεγυμνώνει. Ιδιωτικά Πανεπιστήμια σημαίνει ακόμα μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση της Εκπαίδευσης και του πτυχίου. Σημαίνει να βλέπουν τους φοιτητές και τις οικογένειές τους σαν πορτοφόλια για ξεζούμισμα. Σημαίνει φοιτητές υπερχρεωμένοι, από τα πρώτα βήματα της ενήλικης ζωής τους, με φοιτητικά δάνεια. Όποιος πληρώνει, παίρνει πτυχίο. Όποιος δεν έχει να πληρώσει, δανείζεται και χρεώνεται μέχρι τον λαιμό για δεκαετίες.
* * *
Στις ΗΠΑ τα μέσα δίδακτρα των ιδρυμάτων αυξήθηκαν κατά περίπου 69% μεταξύ 2000 και 2020, ενώ το συνολικό κόστος των σπουδών μεταξύ 2010 – 2020 αυξήθηκε κατά 18% (από 21.990 σε 25.910 δολάρια). Εξετάζοντας μόνο τα δημόσια ιδρύματα, αυξήθηκε από 16.147 δολάρια σε 19.374 δολάρια, ενώ το μέσο κόστος φοίτησης σε ιδιωτικό κολέγιο αυξήθηκε από 37.939 δολάρια σε 45.920 δολάρια, δηλαδή κατά 21% περίπου. Ο μέσος φοιτητής ιδιωτικών – «μη κερδοσκοπικών» πανεπιστημίων δαπανά συνολικά (μαζί με τα δίδακτρα) 55.840 δολάρια ανά ακαδημαϊκό έτος για να ζήσει στην πανεπιστημιούπολη. Λαμβάνοντας υπόψη τους τόκους των φοιτητικών δανείων και την απώλεια εισοδήματος, το τελικό κόστος ενός πτυχίου μπορεί να ξεπεράσει τα 500.000 δολάρια!
Για να αντεπεξέλθουν σε αυτά τα κόστη, 12 εκατ. από τους 20 εκατ. φοιτητές που εγγράφονται κάθε χρόνο στα 4.000 αμερικανικά ΑΕΙ αναγκάζονται να πάρουν φοιτητικό δάνειο. Κάθε χρόνο πάνω από το 70% των φοιτητών καταφεύγουν στον δανεισμό και τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: Το 65% των πτυχιούχων, δηλαδή 45 εκατ. άνθρωποι, έχουν φοιτητικό χρέος μεγαλύτερο από 39.000 δολάρια. Το κατά κεφαλήν χρέος αμέσως μετά την αποφοίτηση ξεπερνά τα 30.000 δολάρια κατά μέσο όρο. Η ηλικιακή κατηγορία με το μεγαλύτερο ποσοστό σε φοιτητικά δάνεια είναι οι νέοι 18 – 29 ετών (34%). Οι 35άρηδες έχουν το μεγαλύτερο χρέος, με 42.600 δολάρια κατά μέσο όρο, και δάνεια που ξεπερνούν 3 φορές το αρχικό ποσό. Το σωρευτικό χρέος από φοιτητικά δάνεια ξεπερνά πλέον τα 1,7 τρισ. δολάρια (το ΑΕΠ της χώρας κυμαίνεται στα 21 τρισ. δολάρια).
* * *
Αντίστοιχη είναι η κατάσταση στη Βρετανία, όπου σε φοιτητικό δανεισμό καταφεύγει πάνω από το 90% των φοιτητών. Έρευνα του 2016 είχε αποκαλύψει ότι περισσότεροι από ένας στους τρεις (37%) Βρετανούς 18-35 ετών που πήγαν στο Πανεπιστήμιο μετανιώνουν που το έκαναν, λόγω του χρέους που είναι αναγκασμένοι να αποπληρώσουν. Σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο, από τις αυξήσεις που είχαν προηγηθεί τα προηγούμενα χρόνια ο μέσος Βρετανός προπτυχιακός φοιτητής πληρώνει 9.250 λίρες ετησίως σε δίδακτρα για να σπουδάσει στην Αγγλία, 9.000 λίρες στην Ουαλία και 4.630 λίρες στη Βόρεια Ιρλανδία, χώρια τα έξοδα διαμονής, διατροφής, μετακινήσεων κ.λπ.
Φέτος, για πρώτη φορά, τα ανεξόφλητα φοιτητικά δάνεια στην Αγγλία ξεπέρασαν τις 200 δισ. λίρες. Συγκεκριμένα, έφτασαν τις 205 δισ. λίρες, συμπεριλαμβανομένων των νέων δανείων, αξίας 19 δισ. λιρών, σε προπτυχιακούς φοιτητές. Ο αριθμός έχει διπλασιαστεί σε μόλις 6 χρόνια! Σύμφωνα με την Εταιρεία Φοιτητικών Δανείων, το μέσο ποσό που οφείλουν οι αποφοιτήσαντες έχει επίσης αυξηθεί και τώρα βρίσκεται λίγο κάτω από τις 45.000 λίρες. Από το 2024-2025 οι προπτυχιακοί φοιτητές θα πρέπει να αρχίσουν να αποπληρώνουν τα δάνειά τους όταν κερδίζουν 25.000 λίρες (αντί για το τρέχον όριο των 27.295 λιρών), με ορίζοντα αποπληρωμής τα 40 χρόνια! Στη δε Σκοτία, λόγω του υψηλού επιτοκίου των φοιτητικών δανείων (6,25%) κάποιοι φοβούνται ότι θα φτάσουν σε ηλικία συνταξιοδότησης χωρίς να έχουν αποπληρώσει εντελώς τα έξοδα που έκαναν στα εφηβικά και νεανικά τους χρόνια!
***
Στην Ολλανδία, τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (CBS) δείχνουν ότι 1,6 εκατ. απόφοιτοι Πανεπιστημίου χρωστούσαν πάνω από 28 δισ. ευρώ στις αρχές του 2023, ποσό αυξημένο κατά 1,7 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2022. Το φοιτητικό χρέος έχει διπλασιαστεί μετά την κατάργηση των υποτροφιών το 2015 (φέτος επανήλθαν, αλλά μειωμένες). 330.000 φοιτητές χρωστούν πάνω από 30.000 ευρώ (215.000 πριν από την κατάργηση των υποτροφιών). Από αυτούς οι 120.000 χρωστούν πάνω από 50.000 ευρώ. Κατά μέσο όρο οι απόφοιτοι ηλικίας 25-29 ετών χρωστούν 22.900 ευρώ. Τα δε επιτόκια των φοιτητικών δανείων αυξήθηκαν στο 2,56% για όσους αποφοίτησαν πριν 5 χρόνια.
Όλα τα παραπάνω αφορούν εξίσου κρατικά και «μη κρατικά» Πανεπιστήμια, αφού πλην 8 χωρών της Ευρώπης όλες οι υπόλοιπες προβλέπουν δίδακτρα στα προπτυχιακά προγράμματα και των δημόσιων Πανεπιστημίων. Η επιβολή διδάκτρων στα δημόσια επιταχύνθηκε και διευρύνθηκε παράλληλα με το άνοιγμα της αγοράς στα ιδιωτικά, επιβεβαιώνοντας ότι η συνύπαρξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα οδηγεί στην επέκταση της εμπορευματοποίησης της Εκπαίδευσης συνολικά, και μάλιστα με ταχύτατους ρυθμούς, όσο το κράτος αποσύρεται από τη χρηματοδότηση των Πανεπιστημίων και οι επιχειρήσεις «πιάνουν στασίδι» σε αυτά. Να πού καταλήγει στην πράξη ο «ανταγωνισμός» με τα «μη κρατικά», ο οποίος σύμφωνα με την κυβέρνηση θα …«αναβαθμίσει» τα δημόσια Πανεπιστήμια!
Αναδημοσίευση από τη στήλη «Αποκαλυπτικά» του «Ριζοσπάστη»
