Πατριάρχες και επικεφαλής χριστιανικών εκκλησιών στην Ιερουσαλήμ ανέφεραν χτες σε κοινή δήλωση ότι η απόφαση του Ισραηλινού δικαστηρίου για την ιδιοκτησία της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Πύλη Γιάφα της κατεχόμενης παλιάς πόλης της Ιερουσαλήμ απειλεί τη χριστιανική παρουσία στην ιερή πόλη.
«Εμείς, οι αρχηγοί των Εκκλησιών και των Χριστιανικών Κοινοτήτων στην Ιερουσαλήμ, είμαστε ενωμένοι στη δέσμευσή μας να διαφυλάξουμε το ιστορικό Status Quo των Ιερών Τόπων και τα δικαιώματα των Εκκλησιών που αναγνωρίζονται παγκοσμίως», δήλωσαν οι ηγέτες της εκκλησίας.
«Η περίπτωση της Πύλης Γιάφα απειλεί αυτό το Status Quo. Ανησυχούμε για την πρόσφατη απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου της Ιερουσαλήμ, η οποία απέρριψε στοιχεία που αποδεικνύουν το δίκιο της υπόθεσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδας. Υποστηρίζουμε σθεναρά τις προσπάθειες της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην έκκλησή της για δικαιοσύνη».
Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία μάχεται στα δικαστήρια με εβραϊκούς οργανισμούς που επιδιώκουν να οικειοποιηθούν την κυριότητα της Πύλης Γιάφα με το πρόσχημα της ιδιοκτησίας, μια αξίωση που αμφισβητείται έντονα από την εκκλησία.
«Δεν βλέπουμε αυτήν την υπόθεση ως απλή διαφορά ιδιοκτησίας. Βλέπουμε τη δέσμευση ριζοσπαστικών ομάδων να αναλάβουν τον έλεγχο των ακινήτων στην Πύλη της Γιάφας ως μια συστηματική προσπάθεια να υπονομεύσει την ακεραιότητα της Ιεράς Πόλης, να παρεμποδίσει τη διαδρομή των Χριστιανών προσκυνητών και να αποδυναμώσει τη χριστιανική παρουσία στην Ιερουσαλήμ », δήλωσαν οι 13 ηγέτες της εκκλησίας.
Κάλεσαν την ισραηλινή κυβέρνηση «να ενεργήσει προκειμένου να διαφυλάξει την ακεραιότητα της χριστιανικής ιδιοκτησίας και κληρονομιάς στην Παλιά Πόλη, καθώς και των Ιερών Τόπων και των δικαιωμάτων των κατοίκων της Χριστιανικής Συνοικίας της Ιερουσαλήμ».
«Αυτά είναι μέρη που πάνω από δύο δισεκατομμύρια Χριστιανοί σε όλο τον κόσμο θεωρούν την καρδιά της πίστης τους, που εκατομμύρια Χριστιανοί προσκυνητές επισκέπτονται κάθε χρόνο και όπου οι ντόπιοι Χριστιανοί ζουν την πίστη τους».
Αυτό γράφουν οι 13 Πατριάρχες και οι Αρχηγοί των Εκκλησιών και των εκκλησιαστικών κοινοτήτων της Ιερουσαλήμ, στην κοινή δήλωσή τους που κυκλοφόρησαν χτες Τρίτη 7 Ιούλη και αναφέρονται στην πρόσφατη απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου της Ιερουσαλήμ, η οποία την Τετάρτη 24 Ιούνη απέρριψε οριστικά το αίτημα με το οποίο το Ελληνικό Ορθόδοξο Πατριαρχείο της Ιερουσαλήμ ζήτησε να ακυρώσει την απόκτηση τριών πατριαρχικών ακινήτων από τον εβραϊκό οργανισμό εποίκων, Ateret Cohanim.
Η νομική διαμάχη για τα περιουσιακά στοιχεία που αμφισβητήθηκαν μεταξύ του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου και της εβραϊκής ομάδας, Ateret Cohanim διαρκεί 16 χρόνια.
Δύο από τα τρία αμφισβητούμενα κτίρια, τα ξενοδοχεία «Πέτρα» και «Ιμπέριαλ», βρίσκονται κοντά στην Πύλη Jaffa, που θεωρείται η πιο άμεση είσοδος για πρόσβαση στην χριστιανική περιοχή της Παλιάς Πόλης της Ιερουσαλήμ. Η πώληση (ενοικίαση για 99 χρόνια) πραγματοποιήθηκε το 2004, και τα νέα της πώλησης προκάλεσαν διαμαρτυρίες και δυσαρέσκεια στην ελληνορθόδοξη χριστιανική κοινότητα, που κορυφώθηκε με την καθαίρεση του Πατριάρχη Ειρηναίου Α΄ από την Ιερή Σύνοδο με την κατηγορία της αδικαιολόγητης αποξένωση των ιδιοκτησιών του Πατριαρχείου.
Τον Αύγουστο του 2017, το Επαρχιακό Δικαστήριο της Ιερουσαλήμ είχε ήδη απορρίψει τις νομικές πρωτοβουλίες με τις οποίες το Ελληνικό Ορθόδοξο Πατριαρχείο Ιερουσαλήμ είχε προσπαθήσει να κάνει τις εξαγορές των Ateret Cohanim για τις τρεις ιδιοκτησίες αμφισβητούμενες «παράνομες» και «μη εξουσιοδοτημένες».
Μετά την απόφαση αυτή, οι Πατριάρχες και οι Αρχηγοί των Εκκλησιών της Ιερουσαλήμ υπόγραψαν κοινή δήλωση (5 Σεπτέμβρη 2017) με την οποία κατήγγειλαν «μια συστηματική απόπειρα να υπονομεύσουν την ακεραιότητα της Αγίας Πόλης» και «να αποδυναμώσουν» η χριστιανική παρουσία στην Ιερή Πόλη ».
Ήδη σε αυτήν την Κοινή Δήλωση εκφράστηκε έντονη αντίθεση σε «οποιαδήποτε ενέργεια» από «οποιαδήποτε αρχή ή ομάδα» που έχει ως αποτέλεσμα την παραβίαση και την υπονόμευση «νόμων, συμφωνιών και κανονισμών που έχουν σημαδέψει τη ζωή μας για αιώνες». Το Ορθόδοξο Πατριαρχείο Ιερουσαλήμ άσκησε έφεση κατά της απόφασης του 2017 στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ, το οποίο στις 10 Ιούνη 2019 επιβεβαίωσε την κανονικότητα της μεταβίβασης της κυριότητας των ακινήτων, τα οποία αγοράστηκαν νόμιμα από ξένους διαμεσολαβητές που ενήργησαν για λογαριασμό του Ateret Cohanim.
Τον Δεκέμβρη του 2019, η νομική διαμάχη άνοιξε ξανά, όταν ένας δικαστής από το Επαρχιακό Δικαστήριο της Ιερουσαλήμ αμφισβήτησε την προηγούμενη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, ανοίγοντας ουσιαστικά τη δυνατότητα έναρξης νέας δίκης για το αμφιλεγόμενο ζήτημα.
Το Ισραηλινό Επαρχιακό Δικαστήριο της Ιερουσαλήμ απέρριψε την έφεση που υπέβαλε το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο στις 23 Ιούνη για να εμποδίσει τη μεταφορά της εκκλησιαστικής περιουσίας στην εβραϊκό οικιστικό οργανισμό. Το δικαστήριο είχε εκδώσει νωρίτερα απόφαση που επιβεβαιώνει την εγκυρότητα της ανανέωσης της συμφωνίας με την οποία ο σύλλογος οικισμού Ateret Cohanim ενοικίασε ακίνητα από την Ορθόδοξη Εκκλησία στο Bab al-Khalil στην Ιερουσαλήμ για περίοδο 99 ετών. Οι εκκλησιαστικές αρχές είχαν δηλώσει ότι είναι αναγκαία η πώληση γης προκειμένου να αποπληρωθεί το χρέος το οποίο έχει συσσωρευθεί με την πάροδο των χρόνων.
Η συμφωνία Bab Al-Khalil είναι μία από τις δεκάδες μακροπρόθεσμες συμφωνίες πωλήσεων ή μισθώσεων που έχουν συναφθεί από το Ορθόδοξο Πατριαρχείο υπέρ των εποίκων ή των ισραηλινών αρχών, και αυτό έχει προκαλέσει την οργή της Ορθόδοξης κοινότητας στην Παλαιστίνη και την Ιορδανία. Προκάλεσε επίσης τα τελευταία χρόνια έντονη αντίθεση στον Πατριάρχη Θεόφιλο. Μέλη της Ορθόδοξης Κοινότητας δημοσίευσαν σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης: «Ο Θεόφιλος είναι άξιος λόγω της πολιτικής του ρατσισμού ενάντια στους Άραβες, καθώς και η σπατάλη του για τις εκκλησιαστικές περιουσίες και τα προνόμια υπέρ του Ισραήλ».
Τώρα, η για πολλοστή φορά απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου της Ιερουσαλήμ που εκδόθηκε στις 24 Ιούνη 2020 φαίνεται να σηματοδοτεί το οριστικό τέλος της πάλης γύρω από τα αμφισβητούμενα κτίρια της παλιάς πόλης της Ιερουσαλήμ. Το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιερουσαλήμ αντέδρασε στις τελευταίες εξελίξεις στην υπόθεση, επαναλαμβάνοντας ωστόσο την πρόθεσή του να ασκήσει νέα έφεση, φέρνοντας ξανά το ζήτημα στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ, την προσεχή περίοδο, καθώς διαθέτει έγγραφα που αποδεικνύουν ότι η συμφωνία ήταν προϊόν διαφθοράς και παράνομης συνδιαλλαγής.
Το 2004, το Ορθόδοξο Πατριαρχείο υπέγραψε συμφωνία με εταιρίες μεσάζοντες που αργότερα μετέφεραν την ιδιοκτησία στην Ateret Cohanim. Η συμφωνία επέτρεψε τη μίσθωση τριών εκκλησιαστικών κτισμάτων στον Οργανισμό των εποίκων. Τα ξενοδοχεία Petra και Imperial που βρίσκονται στην πλατεία Umar Ibn al-Khattab στην πύλη Jaffa και το σπίτι Muzamiya στη γειτονιά Bab al-Huta βόρεια του τζαμιού Al-Aqsa.
Η Ateret Cohanim ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και εργάζεται για να κατοικηθεί η Ανατολική Ιερουσαλήμ με Εβραίους εποίκους, εκδιώκοντας Παλαιστινίους από τα σπίτια τους και καταλαμβάνοντας παλαιστινιακή περιουσία. Κατάφερε τα τελευταία χρόνια να αναλάβει δεκάδες παλαιστινιακές περιουσίες στις διάφορες γειτονιές της Ανατολικής Ιερουσαλήμ.
*Στη φωτογραφία που συνοδεύει το θέμα ο Ο Έλληνας Ορθόδοξος Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος Γ΄, κέντρο, μαζί με τον Φραγκισκανό Θεματοφύλακα των Αγίων Τόπων, Fr Francesco Patton, κεντρο-δεξιά και άλλους ηγέτες εκκλησιών από διαφορετικά δόγματα, έξω από τον ξενώνα Petra στην Πύλη Jaffa στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ (11 Ιουλίου 2019) (GALI TIBBON / AFP)
