Παρασκευή 15 Δεκέμβρη 1944
Εγγλέζικο πεζικό με την υποστήριξη τανκς επιτίθεται στην περιοχή του Συντάγματος Χωροφυλακής του Μακρυγιάννη με στόχο να διασπάσουν τον κλοιό. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ καταλαμβάνουν νέες θέσεις στο Κουκάκι. Επίθεση των Εγγλέζων και στα Παραπήγματα όπου οι ελασίτες συμπτύσσονται στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, και στην περιοχή του Boυρλοποτάμου (σ.σ.: περιοχή Αμφιθέας- Ν. Σμύρνης).
Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ υφίστανται σοβαρές απώλειες, είναι καταπονημένες και παντού σημειώνεται έλλειψη πυρομαχικών. Παρ’ όλα αυτά συνεχίζουν τις επιθετικές επιχειρήσεις για την εκκαθάριση σημαντικών εστιών των κυβερνητικών δυνάμεων.
Όμως το πρόβλημα της ενίσχυσης σε δυνάμεις από τον τακτικό ΕΛΑΣ παραμένει. Ο Σπύρος Κωτσάκης ( Νέστορας) Καπετάνιος του Α΄ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ σημειώνει σχετικά («Δεκέμβρης του 1944 στην Αθήνα»,σ.151, Σύγχρονη Εποχή , Αθήνα 1986):
« Περιμένουμε να’ ρθουν πολλές δυνάμεις δικές μας απ’ όξω, ικανές ν’ αλλάξουν το συσχετισμό και να τους ανατρέψουμε. Όμως γίνεται το αντίθετο. Ενώ οι Άγγλοι κουβαλάνε στρατεύματα συνεχώς στην Αθήνα, η ΚΕ ( σ.σ.: Κεντρική Επιτροπή του ΕΛΑΣ, ο γραμματέας του ΚΚΕ Γιώργης Σιάντος και οι στρατηγοί Μάντακας και Χατζημιχάλης) δεν εκτελεί την αρχική απόφαση να συγκεντρωθούν δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην Αθήνα, ν’ αλλάξει ο συσχετισμός δυνάμεων και να νικήσουν. Αντίθετα τις κρίσιμες αυτές ημέρες, που ακόμα είμαστε στην επίθεση κι ο εχθρός σε άμυνα, η ΚΕ του ΕΛΑΣ διέταξε το Γενικό Στρατηγείο να ξεκαθαρίσει όλη την Ελλάδα από τις δυνάμεις της Αντίδρασης (η εμμονή της η ίδια- οι Άγγλοι έξω από το λογαριασμό) Ζέρβα, Τσαούς Αντόν, Χαλκιδική , Καβάλα, Βόλο. ( Αυτά τα μάθαμε αργότερα όταν πληροφορηθήκαμε τις πετυχημένες επιχειρήσεις του ΕΛΑΣ).
Έτσι η μάχη της Αθήνας συνεχίζεται με τον εχθρό ν’ αυξάνει τις δυνάμεις του. Έρχονται αθρόοι Εγγλέζοι στην Αθήνα. Εξοπλίζονται και οργανώνονται οι «κρατούμενοι» Ταγματασφαλίτες και οι κάθε λογής δοσίλογοι και κατακάθια. Του ΕΛΑΣ οι δυνάμεις που φθείρονται ελαττώνονται…».
Το θέμα της αντιβασιλείας
Στα μέσα Δεκεμβρίου οι βρετανοί εκπρόσωποι στην Ελλάδα (σ.σ.: Ο υπουργός Μεσογείου Μακ Μίλαν και ο πρεσβευτής Λήπερ) επαναφέρουν το θέμα της ανάθεσης αντιβασιλείας στον αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό.
Τους βασιλόφρονες ανέλαβε να πείσει ο εντεταλμένος σύμβουλος του Φόρειν Όφις Ντέηβιντ Μπάλφουρ. Ο Σπύρος Μαρκεζίνης , « το μάτι και το αυτί» του Γεώργιου Β΄ που παρέμενε στο Λονδίνο, περιγράφει τη συζήτηση που είχε με τον Μπάλφουρ στις 15 Δεκεμβρίου σε έκθεσή του προς τον βασιλιά:
«… Επιστρέψας εις την οικίαν μου εύρον αναμένοντα τον κ. Μπάλφουρ. Ούτος μου εξήγησε ότι ήρχετο εκ μέρους των κ.κ. Μακμίλλαν και Λήπερ δια να με ενημερώσει περί των επιτακτικών λόγων, οι οποίοι καθίστων εντελώς αναγκαίαν την σύστασιν αντιβασιλείας και ει δυνατόν με τον Δαμασκηνόν και ότι περί της ανάγκης αυτής επείσθησαν ήδη και ο κ. Παπανδέου και ο κ. Σοφούλης (…) Μετά την ανάπτυξιν αυτήν ήλθεν εις τον κύριον σκοπόν της επισκέψεως. Η επιθυμία του κ. Μακμίλλαν θα ήτο, προς αποφυγήν συγχύσεως να απεστέλλετο κοινόν τηλεγράφημα προς Υμάς παρ’ αυτού του κ. Λήπερ και των κ.κ. Παπανδρέου και Σοφούλη. Έπρεπε προς τούτο να επήρχετο ομοφωνία και εις τας λεπτομερείας, γενομένης αποδεκτής της υποψηφιότητος Δαμασκηνού, όστις, ως αρχηγός της Εκκλησίας και αποδεκτός παρά των στασιαστών θα ηδύνατο να διαδραματίση ρόλον διαιτητού προς ταχείαν λύσιν της καταστάσεως, όπερ είχεν απόλυτον ανάγκην η Αγγλία…».
Η «λύση Δαμασκηνού» προχώρησε τελικά παρά την αντίδραση του βασιλιά και τις επιφυλάξεις του Τσώρτσιλ που δεν ήθελε να παραμερίσει εκείνη την ώρα, έστω και για μικρό διάστημα, τον Γεώργιο Β΄.
Ο ρασοφόρος πράκτορας
Ο εντεταλμένος σύμβουλος του Φόρειν Όφις ( με αυτή την ιδιότητα κινείτο στην Αθήνα) Ντέηβιντ Μπάλφουρ, που έπαιξε σημαντικό ρόλο σε όλη τη διάρκεια των Δεκεμβριανών αλλά και μετά από αυτά μέχρι το 1947 που εγκατέλειψε την Ελλάδα ήταν ένα πρόσωπο γνώριμο στους κύκλους της καλής κοινωνίας της πρωτεύουσας από τα χρόνια της μεταξικής δικτατορίας.
Γόνος μεγάλης οικογένειας της Αγγλίας , που ανέδειξε πρωθυπουργούς, ναυάρχους και στρατηγούς, σύνδεσμος της βρετανικής πρεσβείας με τον αστικό πολιτικό κόσμο, εντάχτηκε σε νεαρή ηλικία στην Ιντέλιτζενς Σέρβις. Εκπαιδεύτηκε σε σχολές κατασκοπείας, έμαθε αρκετές ξένες γλώσσες, ανάμεσά τους πολωνικά και ελληνικά και ανέλαβε ειδικό ρόλο σε χώρες πρώτης προτεραιότητας για τη βρετανική πολιτική. Στις αρχές της δεκαετίας του ’30 βαφτίστηκε ορθόδοξος σε εκκλησία λευκορώσων εμιγκρέδων στο Παρίσι. Το 1934 πήγε στο Άγιον Όρος όπου εκάρη μοναχός και πήρε το όνομα Δημήτριος. Ένα χρόνο μετά, το 1935 κατέβηκε στην Αθήνα όπου έγινε μέλος του Ιερατικού Τάγματος του Αγίου Παντελεήμονος που είχε ιδρύσει ο τότε μητροπολίτης Καρυστίας Παντελεήμων ( σ.σ: Στα χρόνια της κατοχής μητροπολίτης των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στη Μέση Ανατολή και στη συνέχεια μητροπολίτης Χίου στη θέση του καθαιρεθέντος ΕΑΜικού μητροπολίτη Ιωακείμ). Ο Παντελεήμων τον χειροτόνησε ιερέα και στη συνέχεια ο Δημήτριος διορίστηκε εφημέριος στον Ευαγγελισμό. Ο Μπάλφουρ ζούσε μέσα στο νοσοκομείο και δίδασκε στο Βρετανικό Συμβούλιο. Παράλληλα ανέλαβε ιερατικά καθήκοντα στο παρεκκλήσι των Ανακτόρων. Ντυμένος με τα ράσα του ορθόδοξου αρχιμανδρίτη ο πατήρ Δημήτριος, όπως ήταν γνωστός στους κύκλους του Κολωνακίου, ήταν το μάτι και το αυτί της Ιντέλιτζενς Σέρβις στις ανώτερες τάξεις της ελληνικής κοινωνίας.
Ήταν ο εξομολόγος μελών της βασιλικής οικογένειας. Επίσης μεγιστάνες του πλούτου, πολιτικοί, στρατιωτικοί όπως ο Αλ. Παπάγος στο σπίτι του οποίου πήγαινε συχνά για να κάνει αγιασμό, διπλωμάτες και τα μέλη των οικογενειών τους, είχαν εξομολόγο τον δαιμόνιο ρασοφόρο, που μπορούσε έτσι να μαθαίνει όλα τα μυστικά της αθηναϊκής ζωής, από τα πιο μικρά ως τα πιο σημαντικά.
Λίγο πριν την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα εγκατέλειψε την Ελλάδα για να επιστρέψει τις μέρες της απελευθέρωσης χωρίς ράσα και γένια και με κουρεμένα μαλιά. Έδρα του ήταν το κτίριο της Γραμματείας της Βρετανικής Πρεσβείας στην οδό Πλουτάρχου 2 , στο Κολωνάκι. Έδρασε ως αρχηγός της Ιντέλιτζενς Σέρβις και ως μέλος της βρετανικής «τετρανδρίας» που αποτελούσε την ντε φάκτο κυβέρνηση εκείνων των ημερών (σ.σ.: Μαζί με του Σκόμπυ, Μακμίλλαν και Λήπερ).
Ήταν ένας από τους εμπνευστές της ιδέας για τον ορισμό αντιβασιλιά αλλά και ένας από τους Εγγλέζους που ανέβαζαν και κατέβαζαν πρωθυπουργούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτός βρέθηκε και πίσω από την αποπομπή, τον Απρίλιο του 1945 , του πρωθυπουργού Ν. Πλαστήρα, την οποία ανήγγειλε… ο ίδιος!
Ο «πατήρ Δημήτριος» εγκατέλειψε την Ελλάδα το 1947 για ν’ αναλάβει υπηρεσία σε άλλες «καυτές» περιοχές όπως ήταν η Μέση Ανατολή ( αναλυτικά για το ρόλο του Μπάλφουρ στα ελληνικά πράγματα βλέπε σημείωμα του Ημεροδρόμου με τίτλο «Ντέηβιντ Μπάλφουρ: Ο ρασοφόρος βρετανός πράκτορας» στις 14.8.2017, εδώ).
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ – ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ
«Ζυμώσεις γύρω στα θέματα Αντιβασιλεία, Οικουμενική Κυβέρνηση, Αμνηστεία»
Από τις ημερολογιακές σημειώσεις του Γιώργου Θεοτοκά ( « Τετράδια Ημερολογίου ( 1939-1953)», σ.541, 542, εκδόσεις Εστία):
« 15 Δεκεμβρίου
Η ίδια κατάσταση. Πέσαν αρκετές σφαίρες εδώ τριγύρω και σκοτώθηκαν άνθρωποι κοντά στο σπίτι μας, την ώρα που επιτρεπότανε η κυκλοφορία. Συναντώ το Λουκή ( σ.σ. Ο Λουκής Ακρίτας, κύπριος λογοτέχνης, υφυπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου το 1964), που μένει όλες τις τελευταίες μέρες στη «Μεγάλη Βρεττανία» μαζί με την Κυβέρνηση. Με κατατοπίζει στις διάφορες πολιτικές ζυμώσεις που γίνουνται γύρω στα θέματα Αντιβασιλεία, Οικουμενική Κυβέρνηση, Αμνηστεία, ζυμώσεις που μου φαίνεται ότι ξεσκεπάζουν, απ’ όλες τις πλευρές, κάποιαν έλλειψη σοβαρότητας. Μου λέει ότι ο Alexander επετίμησε τον Scobbie γιατί έμεινε «ακάλυπτος», αιφνιδιάστηκε κι άφησε να του πάρουν σημαντικά στρατηγικά σημεία ( σ.σ.: Πραγματικά υπήρχε δυσαρέσκεια για την «ανεπάρκεια» του Σκόμπυ στην αντιμετώπιση του ΕΛΑΣ και του λαού της Αθήνας και γι’ αυτό η άμεση ευθύνη των επιχειρήσεων ανατέθηκε στον υποστράτηγο Τζων Χόκσγουορθ). Αυτός βέβαια πήγε να μπλοφάρει με το Κ.Κ.Ε. νομίζοντας πως είχε αντίκρυ του πλήθη Ινδών και Αιγυπτίων, που θα διαλυόντανε μόλις έβγαζε στο δρόμο μερικά βρεττανικά άρματα κι έριχνε και καμιά ομοβροντία. Έτσι την έπαθε και με κόπο κατόρθωσαν οι μικρές δυνάμεις του να κρατηθούν στη συνοικία που κατέχουν (σ.σ.: Το Κολωνάκι, τη «Σκομπία», όπως την αποκαλούσε ο απλός λαός). Τώρα το μόνο βέβαιο είναι ότι ήρθαν κι έρχουνται νέες αγγλικές δυνάμεις και ότι πρόκειται να αναλάβουν σοβαρή δράση.
Ο Λουκής, μπροστά μου, στα γραφεία της εφημερίδας, μίλησε τηλεφωνικά με τον Η. Τ(σιριμώκο) που μένει στο σπίτι του ειρηνικά , δείχνοντας πως δεν έχει ανάμιξη στην υπόθεση ( το σπίτι του είναι στην κυβερνητική ζώνη). Ο Η. Τ(σιριμώκος) είπε ότι ελπίζει αύριο-μεθαύριο να βρεθεί μια «πολιτική λύση» του ζητήματος. Σε ερώτηση αν είναι αλήθεια ότι έχει υπογράψει δήλωση πως αποσχίζεται από το ΕΑΜ, άφησε να εννοηθεί ότι δε συνεργάζεται πιά με το Κ.Κ.Ε., αλλά πρόσθεσε ότι δεν του φαίνεται χρήσιμο να δημοσιέψει τέτοια δήλωση αυτή τη στιγμή ( σ.σ.: Τα παραπάνω αποτελούν ένα ακόμη στοιχείο ενισχυτικό της άποψης για τον υπονομευτικό ρόλο που έπαιξε ο Τσιριμώκος στις συζητήσεις που οδήγησαν στην ταπεινωτική για το αντιστασιακό κίνημα συμφωνία της Βάρκιζας, στην οποία πήρε μέρος ως μέλος της αντιπροσωπείας του ΕΑΜ).
Επίσης ο Λουκής μου είπε ότι γίνεται στους προσφυγικούς συνοικισμούς μεγάλη προπαγάνδα των κομμουνιστών εναντίον του Πλαστήρα, που τον παρασταίνουν ως αρχηγό του φασισμού, εχθρό του λαού κ.τ.λ. Ευνόητο αυτό, γιατί στους συνοικισμούς κυρίως είχε συντηρηθεί, μετά το 1922, ο θρύλος του «Μαύρου Καβαλάρη», κι εκεί λοιπόν θα τον χτυπήσουν πρώτα-πρώτα οι κομμουνιστές.
Ενδιαφέρον επίσης είναι ότι, σε χτεσινή συζήτησή του με τον υπουργό Λαμπριανίδη ( σ.σ: O Λάμπρος Λαμπριανίδης ήταν υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου στην κυβέρνηση του Γ.Παπανδρέου), ο αρχηγός της ρωσικής στρατιωτικής αποστολής (σ.σ.: Ο συνταγματάρχης Γκριγκόρι Ποπώφ) τόνισε πως ο Πλαστήρας είναι επίτιμος αρχηγός του ΕΔΕΣ, υπονοώντας ότι κατά συνέπεια τα φρονήματά του είναι αντιδραστικά».
Αξιωματικοί του ΕΛΑΣ προς τους ΕΔΕΣίτες
Στις 15 Δεκεμβρίου, κι ενώ ο τακτικός ΕΛΑΣ ετοιμαζόταν για την εκστρατεία κατά του ΕΔΕΣ και την εξουδετέρωση των τμημάτων του Ζέρβα στην Ήπειρο αλλά και άλλων δοσιλογικών ομάδων που χάρη στους Εγγλέζους είχαν μείνει ανέπαφες σε Χαλκιδική , Βόλο, Καβάλα και αλλού οι αξιωματικοί του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ απευθύνθηκαν προς τους συναδέλφους του ΕΔΕΣ και τους απλούς αντάρτες του Ζέρβα:
« Στους Δημοκρατικούς αξ/κούς και αντάρτες του ΕΔΕΣ
Αδέρφια
Πιστέψατε στα επαγγελίες του ΕΔΕΣ για μια λεύθερη , ανεξάρτητη και Δημοκρατική Πατρίδα.
Παρασυρθήκατε από τη συκοφαντική εκστρατεία ενάντια στον ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ.
Παιδιά του Λαού σεις , με λεύθερη και Δημοκρατική συνείδηση , η θέση σας ήταν κοντά μας.
Μα ταχθήκατε και υπηρετήσατε κάτω από τις σημαίες του ΕΔΕΣ και αγωνιστήκατε σκληρά, γιατί είχατε την πεποίθηση, πως εξυπηρετούσατε καλύτερα , ή το ίδιο με μας, τα Εθνικά , τα Λαϊκά συμφέροντα, τα δικά σας και των παιδιών σας τα συμφέροντα.
Η αδιαλλαξία που αναπτύχθηκε, τα τυχόν μικροσφάλματα που ήταν φυσικό να γίνουν, σας κράτησαν μακρυά μας ως τώρα.
Μα ήρθε σήμερα η στιγμή να ξεσκεπασθή ο ΕΔΕΣ στα μάτια ολόκληρου Ελληνικού Λαού, στα μάτια που θέλουν να βλέπουν και στα δικά σας μάτια.
Ο «Δημοκρατικός» και «Σοσιαλιστικός» ΕΔΕΣ αποδείχνεται πως είναι στην πραγματικότητα: Η συνισταμένη των σκοτεινών, αντιλαϊκών και μοναρχοφασιστικών δυνάμεων της Χώρας μας. Το καταφύγιο, ο υπερασπιστής και ο πιστός σύμμαχος κάθε συνεργάτη του καταχτητή, κάθε δοσιλόγου και κάθε προδοτικού στοιχείου. Το σοβαρώτερο στήριγμα στην Ελλάδα του επίορκου και δοσίλογου Βασιλιά και της Κλίκας του. Του Βασιλιά που δε δίστασε να ξαπολύση στην Ελλάδα τον εμφύλιο σπαραγμό. Του Βασιλιά που παραδίνει τον Ελληνικό Λαό στη μανία και τη βαρβαρότητα των Ινδών και των Αραπάδων.
Πουλημένοι και σήμερα οι Αρχηγοί του ΕΔΕΣ στις μαύρες δυνάμεις της ντόπιας και ξένης Πλουτοκρατικής αντίδρασης σας ρίχνουν ενάντια στην Ελληνική Πατρίδα και στα Εθνικά Συμφέροντα. Θέλουν να σας ατιμάσουν. Θέλουν να γίνετε συνεργοί για την εγκαθίδρυση στη Χώρα μας μιας νέας μοναρχοφασιστικής διχτατορίας, μιας καινούργιας και χειρότερης Τεταρτοαυγουστιανής διχτατορίας. Μιας τυραννίας που τα αγαθά της, μαζί με τον Ελληνικό Λαό, θα κληθήτε να τα πληρώσετε, να είστε βέβαιοι γι’ αυτό- και σεις και τα παιδιά σας. Θα το δεχθήτε; Όχι! Χίλιες φορές όχι.
Είμαστε βέβαιοι, γιατί δεν μπορούμε να πιστέψουμε ποτέ, πως σεις οι Δημοκρατικοί, που αγωνιστήκατε και υποφέρατε για την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας , θα χύσετε τώρα το αίμα σας για την εγκαθίδρυση της Βασιλείας.
Αδέρφια Δημοκρατικοί Αξιωματικοί και αντάρτες του ΕΔΕΣ
Είναι ακόμα καιρός. Εγκαταλείψτε την προδοτική , την αντεθνική και αντιλαική οργάνωση του ΕΔΕΣ και ελάτε μαζύ μας. Σας περιμένουμε. Ελάτε να αγωνιστούμε και στην ανάγκη να πέσουμε:
Για την ανεξαρτησία και τη Λευτεριά της Πατρίδος
Για την πρόοδο, τον πολιτισμό και την ευτυχία του Ελληνικού Λαού.
Για Κυβέρνηση πραγματικής Εθνικής ενότητος.
Για την ομαλή και Δημοκρατική λύση του εσωτερικού μας προβλήματος.
Για τη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Όλοι στο ΠΑΝΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ!
Σ.Δ. ΤΗ 15-12-44
Οι Ανώτεροι Δημοκρατικοί Αξ/κοί του Γεν. Στρατηγείου του ΕΛΑΣ
Στέφανος Σαράφης Υποστράτηγος
Κ. Κανίστρας Υποστράτηγος Υγειονομικού
Δ. Πετροπουλάκης συν/ρχης Μηχανικού
Π. Αναστασόπουλος Συν/ρχης Κτηνιατρικού
Μ. Μπαρούτσος Αντ/ρχης Πυρ/κού
Κ. Γκικόπουλος Αντ/ρχης Πυρ/κού
Γ. Κοσμόπουλος Αντ/ρχης Πυρ/κού
Δ. Μίχος Αντισμήναρχος
Α. Μωραίτης Αντισμήναρχος
Θ. Μακρίδης Ταγ/χης Πεζικού
Α. Λαλόπουλος Ταγ/χης Μηχανικού
Α. Ποντίκης Ταγ/χης Επιμελητείας
Β. Φλούλης Ταγ/χης Αυτοκινήτων
Σ. Κλειδωνάς Ταγ/χης Υγειονομικού
Κ. Κουτσομητόπουλος Ταγ/χης Μηχ/κου
Ζ. Παλάσκας Ταγ/χης Πυρ/κού».
«Αρχεία Εμφυλίου Πολέμου (1944-1949)», σ. 234,235, έκδοση της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1998.
« Το πυροβολικό μας έβαλε δια 40 βλημάτων στο κέντρο των Αθηνών»
Το «Δελτίο 19ης ώρας, 15-12-44» του Α΄ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ Αθήνας, που υποβλήθηκε στην ΚΕ του ΕΛΑΣ:
«1) Ο εχθρός εσυνέχισε την επιθετική του προσπάθεια στην περιοχή Παραπηγμάτων, χρησιμοποιών 4 τνακς, δύο όλμους, πυρ/κο και 200 άνδρες πεζικού. Τα τμήματά μας αφού ημύνθησαν σθεναρά, υποχρεώθηκαν να συμπτυχθούν μέχρι της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, όπου κρατούν τας θέσεις των.
2) Από της μεσημβρίας της σήμερον ο εχθρός εξεδήλωσε επίθεση με τανκς και πεζικό κατά του συγκροτήματος Μακρυγιάννη. Κατόρθωσε να απομονώση τμήμα μας εις το εν επαφή με Μακρυγιάννη τετράγωνο και συνέλαβε μερικούς αιχμαλώτους.
Επέτυχε προωθησιν δια της οδού Φαλήρου μέχρι Γαργαρέττας. Η VIII Ταξιαρχία διετάχθη να διαθέση πυρά όλμων και πυροβολικού. Ο αγών συνεχίζεται, εξελίσσεται.
3) Ο εχθρός, παράλληλα με την επιχείρησή του στου Μακρυγιάννη, ενήργησε αναγνωριστική προώθηση προς Βουρλοπόταμο- Ν. Σμύρνη. Εις Τμήμα Παπαστράτου, Ανατολικά Βουρλοποτάμου, αφίχθησαν 15 φορτηγά αυτοκίνητα γεμάτα στρατό περί την 16ην ώραν. Η Ταξιαρχία διέθεσε δύναμη 80 ανδρών για την απόφραξη εκείθε οδεύσεων.
4) Στον Πειραιά όπου ενεργείται επίθεση εναντίον του Προφήτου Ηλία, η κατάσταση για τα τμήματά μας είναι δυσχερής, διότι είναι ολιγάριθμα.
5) Κατά τας απογευματινάς ώρας μεγάλη δραστηριότης εχθρικής αεροπορίας, η οποία επολυβόλησε και εβομβάρδισε περιοχήν Αγίων Αναργύρων και Κάτω Λιόσια.
6) Το πυροβολικό μας έβαλε δια 40 βλημάτων στο κέντρο των Αθηνών.
Προτάσεις
Το Τάγμα του 42 ευρισκόμενο εις Άνω Λιόσια να μετακινηθή συντόμως εις Κάτω Λιόσια, ως η αρχική μας πρότασις προς επέκτασιν του δεξιού της ΧΙΙΙ Μεραρχίας
ΣΔ 15-12-44
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΠΥΡΙΟΧΟΣ- ΝΕΣΤΟΡΑΣ»
(Σπύρου Α. Κωτσάκη ( Νέστορα) οπ.π. σ.151) .
«Εγένετο επιχείρησις εκκαθαρίσεως μετά Αγγλικών Τμημάτων και ημετέρων»
Από το «Ημερολόγιον διεξαγωγής επιχειρήσεων» του Συντάγματος Χωροφυλακής Μακρυγιάννη:
«11η ημέρα επιχειρήσεων 15-12-1944
Εγένετο ανασυγκρότησις και σύμπτυξις του Συν/γματος από 10 Λόχους εις 3 δια την ευκολωτέραν διοίκησιν εις τας επιχειρήσεις.
Εγένετο επιχείρησις εκκαθαρίσεως μετά Αγγλικών Τμημάτων και ημετέρων 30 οπλιτών υπό Αξ/κόν της περιοχής από οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου μέχρι Κουκακίου από 10ης ώρας μέχρι 15ης. Συνελήφθησαν 100 και πλέον Ελασίται ένοπλοι εις περιοχήν Γαργαρέτας 7 αυτόματα, οπλοπολυβόλα και πολλά τυφέκια. Ομοίως εγένετο επιχείρησις εκκαθαρίσεως από 16ης μέχρι 17ης ώρας εις οδόν Μακρή πλησίον Φυλακείου μας παρά δυνάμεως 15 ανδρών μετά του άρματος συλληφθέντος ενό ενόπλου ελασίτου.
Ώρα 16η. Εβλήθημεν δια 10 βολών πυροβολικού ή όλμων εκ της κατευθύνσεως Νεκροταφείου.
Κατά την νύκτα της 16 – 16ην Δεκεμβρίου επεκράτησεν ηρεμία.
Ηθικόν ανδρών. Εξακολουθεί ακμαίον.
Τα Σύνταγμα ενισχύθη δι’ 1 Αντ/ρχου Πεζικού , 2 Ταγ/ρχων Πεζικού , Πυροβολικού και 2 Ανθ/γων Πυροβολικού και Ιππικού και ενός ιατρού χειρούργου.
Ομοίως ενισχύθημεν και δια 4 Ταγματαρχών Χωροφυλακής.
Η δύναμις του Συντάγματος κατά την πρώτην ημέραν της επιθέσεως ανήρχετο εις 85 Αξ/κούς και Ανθ/στάς και εις 395 οπλίτας. Επίσης υπήρχον προσκεκολλημένοι εις την δύναμίν του 3 Αξ/κοί και 34 οπλίται των διαλυθεισών Υπηρεσιών Χωρ/κής Χαλανδρίου και Ψυχικού, ως και 12 Αξ/κοί διαφόρων Όπλων του Στρατεύματος (…).
Κατά τας ανωτέρω επιχειρήσεις το Συν/γμα έσχε τας εξής απωλείας.
Νεκροί Αξ/κοί 1, οπλίται 20, τραυματίαι Αξ/κοί και Ανθ/σταί 17, οπλίται 42, εξαφανισθέντες Αξ/κοί και Ανθ/σταί 5, οπλίται 36.
Επίσης εφονεύθη 1 Άγγλος στρατιώτης και ετραυματίσθησαν 3 Αξ/κοί και Ανθ/σται του Στρατεύματος και 2 οπλίται».
«Αρχεία Εμφυλίου Πολέμου (1944-1949)», σ. 258, έκδοση της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1998.
***
Διαβάστε στο επόμενο: Οι Εγγλέζοι και οι κυβερνητικές δυνάμεις περνούν στην επίθεση- Οδηγία του ΕΛΑΣ: Άμυνα μέχρις εσχάτων – Μάχες στο ντενεκεδομαχαλά στο Δουργούτι – Ψάχνουν την «Αγγλόφιλον Αριστεράν».
ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ «ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΗ ΄44»ΕΔΩ.
