Γράφει ο Ανδρέας Μπογιόπουλος – Ορθοπεδικός χειρουργός
Ο «εκτινασσόμενος δάκτυλος» (ή ΣΤΕΝΩΤΙΚΗ ΤΕΝΟΝΤΟΕΛΥΤΡΙΤΙΔΑ ή ΔΑΚΤΥΛΟ ΔΙΚΗΝ ΣΚΑΝΔΑΛΗΣ) είναι μια συχνή παθολογία των δακτύλων του χεριού. Εμφανίζεται σε αρχικό στάδιο με ΠΟΝΟ στην παλάμη, στο σημείο όπου το πάσχον δάκτυλο ενώνεται με την παλάμη (βάση του δάκτυλου). Σε προχωρημένο στάδιο, όταν τα δάκτυλα βρίσκονται σε κάμψη, στην προσπάθεια μας να τα ανοίξουμε, το πάσχον δάκτυλο είτε ΕΚΤΙΝΑΣΣΕΤΑΙ είτε παραμένει ΜΠΛΟΚΑΡΙΣΜΕΝΟ σε κάμψη ενώ τα υπόλοιπα δάκτυλα ανοίγουν χωρίς δυσκολία. Για να ανοίξει χρειάζεται βοήθεια από το άλλο χέρι. Μάλιστα τη στιγμή που ανοίγει, αισθανόμαστε πολλές φορές πόνο και τη χαρακτηριστική εκτίναξη. Σε πολύ προχωρημένο στάδιο, το δάκτυλο δεν ανοίγει ούτε με εξωτερική παρέμβαση.
Ο εκτινασσόμενος δάκτυλος εμφανίζεται σε όλα τα δάκτυλα του χεριού (όταν αφορά τον αντίχειρα, ονομάζεται TRIGGER THUMB ενώ, όταν αφορά τα υπόλοιπα 4 δάκτυλα, ονομάζεται TRIGGER FINGER) Προσβάλλει και τα δύο φύλα – συχνότερα τις γυναίκες – και είναι πολύ συχνή παθολογία στους χειρώνακτες. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί και στα παιδιά εξαιτίας μιας εκ γενετής στένωσης του οστεοϊνώδους ελύτρου (δείτε παρακάτω*).
Παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση του:
- η χειρονακτική εργασία
- οι ρευματολογικές παθήσεις
- ο διαβήτης
- παθήσεις του θυρεοειδούς
Διάγνωση – Συμπτωματολογία
Η διάγνωση γίνεται με τη λήψη ιστορικού και τη διενέργεια κλινικής εξέτασης από τον ορθοπεδικό. Ο ασθενής αναφέρει ΟΙΔΗΜΑ και ΠΟΝΟ στη βάση του πάσχοντος δακτύλου, δυσκολία να ανοίξει το δάκτυλο ή ΜΠΛΟΚΑΡΙΣΜΑ του δακτύλου σε κάμψη και ανάγκη από εξωτερική βοήθεια ώστε να ανοίξει το δάκτυλο. Τέλος ο ασθενής αναφέρει την ΕΚΤΙΝΑΞΗ που κάνει το δάκτυλο και θυμίζει την εκτίναξη που κάνει η σκανδάλη του όπλου κατά την εκπυρσοκρότηση.
Κατά την κλινική εξέταση, ο ορθοπεδικός θα ψηλαφίσει τους τένοντες διαπιστώνοντας την πάχυνση τους και πολλές φορές την παρουσία ενός οζιδίου στη βάση του πάσχοντος δακτύλου. Κατά την ψηλάφηση ο ασθενής αισθάνεται πιο έντονο πόνο, επίσης ο ορθοπεδικός θα διαπιστώσει την εκτίναξη του δακτύλου σε προχωρημένα στάδια της πάθησης ή το μπλοκάρισμα του δακτύλου σε κάμψη.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Στα αρχικά στάδια η θεραπεία είναι συντηρητική
- Αντιφλεγμονώδη φάρμακα
- Ακινητοποίηση του δακτύλου με νάρθηκα για τουλάχιστον 3-4 εβδομάδες
- Τοπική έγχυση κορτιζόνης
- Κρουστικοί υπέρηχοι
Σε προχωρημένο στάδιο η θεραπεία είναι χειρουργική. Γίνεται διάνοιξη του οστεοϊνώδους ελύτρου στο επίπεδο του Α1 pulley (*). Μετεγχειρητικά γίνεται απλή περίδεση ώστε να επιτρέπεται η κίνηση των δακτύλων για την αποφυγή δημιουργίας συμφύσεων. Τα ράμματα κόβονται 10 ημέρες μετά το χειρουργείο και είναι πολύ σημαντικό να αποφεύγεται για τουλάχιστον 1½ μήνα η έντονη καταπόνηση του χεριού είτε σφίγγοντας τα δάκτυλα είτε σηκώνοντας βάρος.
***
(*) Οι καμπτήρες τένοντες του χεριού, χάρη στους οποίους κλείνουμε τα δάκτυλα, ολισθαίνουν μέσα σε ΟΣΤΕΟΙΝΩΔΕΙΣ ΣΩΛΗΝΕΣ (ΟΣΤΕΟΙΝΩΔΗ ΕΛΥΤΡΑ).
Οι οστεοϊνώδεις σωλήνες προστατεύουν τους καμπτήρες τένοντες και τα ορογόνα έλυτρά τους (έλυτρο=περίβλημα γύρω από τους τένοντες που τους τρέφει και περιέχει λιπαντικό υγρό) και με το ινώδες τμήμα τους σταθεροποιούν τους τένοντες στον σκελετό των δακτύλων ώστε να μην προβάλλουν σαν χορδή τόξου όταν κάμπτονται τα δάκτυλα.
Το ινώδες τμήμα (ινώδες έλυτρο) των οστεοϊνωδών σωλήνων παρουσιάζει κατά τόπους ενισχύσεις στο τοίχωμά του που ονομάζονται δακτυλιοειδείς σύνδεσμοι ή Pulleys και είναι 5 στο σύνολό τους: Α1,Α2, Α3, Α4, Α5. Μεταξύ των Pulleys υπάρχουν συνολικά 3 χιαστοί σύνδεσμοι: C1,C2,C3.
Μια διόγκωση συνήθως φλεγμονώδους αιτιολογίας των καμπτήρων τενόντων (ο αντίχειρας έχει έναν καμπτήρα τένοντα και τα υπόλοιπα δάκτυλα δύο) και στένωση του ινώδους ελύτρου στη βάση του δακτύλου όπου βρίσκεται το Α1 pulley, προκαλεί δυσχέρεια στην ολίσθηση του τένοντα μέσα στον οστεοϊνώδη σωλήνα με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε ΠΟΝΟ.
Η ΕΚΤΙΝΑΞΗ του δακτύλου συμβαίνει όταν αυξάνεται η στένωση
στο Α1 Pulley. Αυτό συμβαίνει διότι, λόγω της μεγάλης στένωσης, οι διογκωμένοι τένοντες δεν μπορούν να εισέλθουν στο Α1 pulley καθώς ολισθαίνουν, ο εκτείνοντας ασκεί παραπάνω δύναμη από την αναγκαία σε φυσιολογικές συνθήκες και όταν η δύναμη είναι ικανή να υπερνικήσει το μηχανικό εμπόδιο, οι διογκωμένοι τένοντες εισέρχονται βίαια στο Α1 pulley και το δάκτυλο εκτινάσσεται (κυρίως εκτινάσσεται η τελική ονυχοφόρος φάλαγγα)
Το μπλοκάρισμα σε κάμψη του δακτύλου συμβαίνει γιατί οι εκτείνοντες τένοντες δεν είναι ικανοί σε δύναμη να υπερνικήσουν το μηχανικό εμπόδιο στο Α1 pulley.
