«Εχουμε καθήκον εμείς οι νέες γενιές κομμουνιστών και κομμουνιστριών να το διαφυλάξουμε, να το διαδώσουμε και να το προβάλλουμε» το πρωτοπόρο, κοινωνικά χρήσιμο και επίκαιρο έργο του Μάνου Λοΐζου τόνισε στην ομιλία του ο γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ Νίκος Αμπατιέλος στην εκδήλωση που μετονομάστηκε το Στέκι της Αθήνας σε «Στέκι Πολιτισμού και Νεανικής Δημιουργίας της ΚΝΕ – Μάνος Λοΐζος».
Τόνισε πως «η ΚΝΕ καλεί κάθε νέο και νέα που ασφυκτιά απ’ αυτήν την κατάσταση να διαλέξει τον όμορφο δρόμο του καθημερινού αγώνα, να αντλήσει δύναμη από την δύναμη των πολλών, για να «”χαθεί μες στις σκιές του όλος ο κόσμος ο παλιός”» και προσέθεσε πως «αυτός ο αγώνας συγκίνησε και ενέπνευσε και τον Μάνο Λοΐζο».
Κατάμεστος ήταν ο χώρος του Στεκιού. Παραβρέθηκαν η Μυρσίνη Λοΐζου κόρη του Μάνου, η Εμμανουέλα εγγονή του Μάνου, ο Θέμης Γκιώνης και ο Νίκος Σοφιανός μέλη του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και η Μάγδα Φύσσα. Με συγκίνηση μίλησαν άνθρωποι που έζησαν και δημιούργησαν μαζί με τον Μάνο Λοΐζο. Μίλησαν οι Γιώργος Νταλάρας, Χρήστος Λεοντής, Μαρία Φαραντούρη, Αχιλλέας Θεοφίλου, Δήμητρα Γαλάνη και Θανάσης Παπακωνσταντίνου.
Ολόκληρη η ομιλία
Είναι μεγάλη μας χαρά και τιμή να σας καλωσορίζουμε σήμερα εκ μέρους του Κεντρικού Συμβουλίου της ΚΝΕ εδώ, στο Στέκι της ΚΝΕ, στην καρδιά της Αθήνας, σε μια τόσο σημαντική στιγμή για το ίδιο το Στέκι, αλλά και την Οργάνωσή μας, λίγες μέρες μάλιστα πριν την πραγματοποίηση του 13ου Συνεδρίου της.
Εδώ, στον ίδιο χώρο, πριν περίπου δύο χρόνια, όταν συμπλήρωνε το Στέκι 5 χρόνια λειτουργίας, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση αφιερωμένη στον μεγάλο συνθέτη και αγαπημένο δημιουργό όλων μας, Μάνο Λοΐζο, με αφορμή την προσφορά εκ μέρους της κόρης του, Μυρσίνης, στο Στέκι, των μουσικών του οργάνων.
Σήμερα, 40 χρόνια μετά τον πρόωρο χαμό του Μάνου, μάς γεμίζει ιδιαίτερη συγκίνηση και περηφάνια ότι θα πάρει σάρκα και οστά ένας στόχος που εδώ και καιρό σχεδίαζε και προετοίμαζε η Οργάνωσή μας -και σήμερα ανακοινώνεται κι επίσημα- η μετονομασία του Στεκιού της ΚΝΕ σε «Στέκι Πολιτισμού και Νεανικής Δημιουργίας της ΚΝΕ – Μάνος Λοΐζος».
Δε θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η σημερινή μέρα είναι μια ημερομηνία-σταθμός για τη συνέχεια της δουλειάς στην ΚΝΕ στον πολιτισμό, που φιλοδοξούμε να δώσει επιπλέον ώθηση και πνοή στους σκοπούς και το έργο μας το επόμενο διάστημα.
Σε μια περίοδο που το σύστημα με ποικίλους τρόπους θέλει να κουρελιαστεί το αισθητικό κριτήριο της νεολαίας, να αποδυναμωθεί η σκέψη της και να οδηγηθεί σε μια παθητική εκτόνωση απ’ τα προβλήματά της, η ΚΝΕ έχει στο DNA της να πηγαίνει κόντρα σε αυτά τα πρότυπα.
Να αναζητά νέους, δημιουργικούς τρόπους επαφής με κάθε νέο και νέα που μοιραζόμαστε κοινές ανησυχίες, κοινούς προβληματισμούς και όνειρα- ξέροντας καλά «πως τίποτα πιο ωραίο, τίποτα πιο αληθινό, απ’ την ζωή δεν είναι»- όπως τραγουδά η αξέχαστη φωνή του Μάνου σε στίχους του Ναζίμ Χικμέτ.
Απέναντι στη μοιρολατρία, στη λογική «ο θάνατός σου η ζωή μου», απέναντι στη λογική ότι η τέχνη είναι κάτι έξω απ’ την κοινωνία κι ότι η στράτευση του δημιουργού με τους αγώνες και τα βάσανα του λαού μειώνει την καλλιτεχνική αξία του έργου, ότι είναι τάχα «παλιά» και «ξεπερασμένη», την απάντηση τη δίνει ο ίδιος ο Μάνος Λοΐζος:
«Αναζητούσα πάντοτε ποιήματα με έντονο κοινωνικό περιεχόμενο και προβλήματα σύγχρονα», έλεγε, «σαν καλλιτέχνης, είμαι ένας δέκτης, ευαίσθητος, γεγονότων και καταστάσεων, που ζούμε καθημερινά όλοι μας, όπως οι αγώνες του λαού μας, ο αγώνας της εργατικής τάξης για το μεροκάματο, για καλύτερες συνθήκες ζωής, για την ελευθερία και τη δημοκρατία. Από πολύ μικρός είδα παιδιά να πεινάνε και θεώρησα υποχρέωσή μου να μην το ξεχάσω αυτό ποτέ, να κάνω ό, τι μπορώ με την τέχνη μου για να λείψει αυτή η δυστυχία».
Αυτά τα ιδανικά φλόγισαν το έργο του Μάνου και υπήρξαν η πηγή της έμπνευσής του, μιας έμπνευσης πηγαίας, γνήσιας κι ατόφιας, για την οποία πολλοί σπουδαίοι πνευματικοί άνθρωποι, όπως ο Γιάννης Ρίτσος κι ο Μίκης Θεοδωράκης, είχαν εκφραστεί με άκρως θερμά λόγια.
Έλεγε ο Μίκης Θεοδωράκης για τον Μάνο: «… το ελληνικό τραγούδι τού οφείλει μια ξεχωριστή, μοναδική κι ανεπανάληπτη εποχή νεότητας που δε γερνά και δεν περνά. Αντίθετα, θα αναγεννιέται κάθε φορά που θα συναντά τη ζωντανή ευαισθησία της ανθρώπινης καρδιάς. Ήταν η περηφάνια μου, γιατί μπόρεσε μ’ ένα ανεπαίσθητο χαμόγελο κι ένα τραγούδι να πάει μια πήχη πιο πέρα από τον ορίζοντα».
Και πράγματι, όλη η μουσική διαδρομή του Μάνου ρίζωσε βαθιά στη σύγχρονη μουσική μας παράδοση και ζυμώθηκε με τους καημούς, τις ελπίδες και τα όνειρα του λαού μας.
Σύντροφοι και φίλοι,
Από τα πρώτα του βήματα ως παιδί και έφηβος, το πρώτο κομμάτι που μελοποίησε σε ποίηση Λόρκα και μετάφραση Γκάτσου, από την πρώτη του συναυλία στο «Ακροπόλ», μέχρι τις βραδιές που σιγοτραγουδούσαν κρυφά τις μελωδίες του στις μπουάτ της Πλάκας, αλλά και τη σύλληψή του από την Ασφάλεια την περίοδο της Χούντας, ο Μάνος Λοΐζος υπήρξε ένα πνεύμα πολύπλευρο, αυθεντικό κι ανήσυχο, που μας πρόσφερε τόσο πλατύ έργο σε λαϊκούς, ροκ, τζαζ, μπλουζ σκοπούς- με καρπούς πότε λυρικά, ερωτικά, τρυφερά κομμάτια, πότε μαχητικά, εργατικά, πολιτικά τραγούδια.
Το τραγούδι του «Ο Δρόμος», που έγραψε το 1964, θεωρούσε ότι ήταν το καλύτερό του γιατί «αναφέρεται στην περίοδο της κατοχής αλλά έχει μια εφαρμογή πιο καθολική, σε κάθε περίπτωση που ένας λαός αγωνίζεται για την ελευθερία του».
Για το γνωστό κομμάτι «Γ’ Παγκόσμιος» είχε πει ότι μιλάει για τους εργάτες που φτιάχνουν τα τανκς κι ύστερα αυτά τους σκοτώνουν κάτω από τις ερπύστριές τους.
Για τη λογοκρισία, την οποία αντιπάλεψε μέσα από το έργο του, αλλά και μέσα από τη δράση του στην Ένωση Μουσικοσυνθετών και Στιχουργών Ελλάδος, της οποίας υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος ένα διάστημα, είχε πει: «Εκείνο που ενοχλεί τους λογοκριτές μας είναι οι στίχοι, το περιεχόμενό τους, η αναφορά τους σε κοινωνικά προβλήματα».
Αυτός ήταν ο Μάνος Λοίζος.
Το βιολί, που σε ηλικία 14 ετών του αγόρασε ο πατέρας του, η αγαπημένη κιθάρα, αλλά και το πιάνο του δεν κοσμούν απλά σήμερα το Στέκι, αλλά «ανασταίνουν» το όνειρό του. Συναντιούνται με το μεράκι, την όρεξη, τη συντροφικότητα, την αυταπάρνηση μελών και φίλων της ΚΝΕ, που με τις καθημερινές δραστηριότητες που φιλοξενούνται σε αυτόν τον χώρο, τον μετατρέπουν σε κυριολεκτικό “πολιτιστικό μελίσσι”, γεγονός που νομίζουμε θα γέμιζε με χαρά και τον ίδιο τον Μάνο.
Ο Μάνος Λοΐζος δε λείπει σήμερα. Εξακολουθεί να είναι «παρών» με το χαρακτηριστικό χαμόγελο και την πραότητά του. Είναι παρών όταν στις συγκεντρώσεις και τις απεργίες ακούγονται τα τραγούδια του από τα μεγάφωνα, όταν έρχονται οι μέρες του Σεπτέμβρη και ξεδιπλώνονται οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή σε όλη τη χώρα, έναν θεσμό για τον οποίο ο ίδιος ο Μάνος έλεγε: «Ξέρω με τι κόπους και θυσίες, μέσα από πόσα εμπόδια η ΚΝΕ οργανώνει το Φεστιβάλ. (…) Βλέπω ότι έχει μεγάλη σημασία η παρουσία ενός τόσο πολυπληθούς κοινού στον χώρο του Φεστιβάλ τις μέρες που γίνεται, κάτι που συσφίγγει και στεριώνει τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων».
Σύντροφοι και φίλοι,
Το Κόμμα μας δεν έχει πάψει ποτέ την προσπάθεια να αναδείξει το έργο των μεγάλων συνθετών που αγαπήθηκαν και έχουν ξεχωριστή θέση στην καρδιά του λαού μας. Η θερμή και ενθουσιώδης ανταπόκριση που λαμβάνει αυτή η προσπάθεια τονίζει την αναγκαιότητα να συνεχιστεί με περισσότερο ζήλο, και η σημερινή μας εκδήλωση είναι ακόμα ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Άλλωστε, η ανάδειξη της δουλειάς του Λοΐζου, του Μίκη, του Θάνου Μικρούτσικου, του Χρήστου Λεοντή, του Μάνου Χατζιδάκι, του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Σταύρου Ξαρχάκου δεν είναι μόνο τιμή και αναγνώριση του έργου τους, αλλά το τοποθετεί ως πηγή δύναμης, έμπνευσης και κουράγιου στον αγώνα για μία κοινωνία ανώτερων ιδανικών.
Και γι’ αυτή την προσπάθεια που κάνει το Κόμμα μας νιώθουμε περήφανοι, όχι μόνο για την αναγκαιότητα να αναδειχθεί το έργο των σπουδαίων δημιουργών στη νέα γενιά και να μείνει στην επιφάνεια για πάντα, αλλά γιατί -κι αυτό ίσως είναι το πιο σημαντικό- βλέπουμε στα πρόσωπα των χιλιάδων ανθρώπων που κατακλύζουν τα στάδια των συναυλιών μας, των Φεστιβάλ μας, τη λαχτάρα να τραγουδήσουν τις αγωνίες και τα βάσανά τους, παρατηρούμε στα μάτια τους τον πόθο να μη σβήσει η σπίθα που μεγάλωσε γενιές και γενιές και την ανάγκη να μεταλαμπαδευτεί στις επόμενες, συγκινούμαστε από την ανταπόκριση και το αίσθημα ψυχικής ανάτασης που πλημμυρίζει κάθε γωνιά των εκδηλώσεών μας.
Άλλωστε, δεν υπάρχει μέλος και φίλος της ΚΝΕ που να μην έχει σιγοτραγουδήσει τα τραγούδια του Μάνου Λοΐζου, δεν υπάρχει νεαρός μας σύντροφος που να μην του έχει κολλήσει η μελωδία από κάποια σπουδαία δημιουργία του, δεν υπάρχει στιγμή που η Οργάνωσή μας δε βάδισε στο δρόμο για να γράψει τη δική της ιστορία, χωρίς να συνοδεύσει τη δράση της η μουσική του. Δεν μπορούμε να φανταστούμε σπουδαιότερη τιμή για τον καλλιτέχνη που όλο του το «είναι» δόθηκε στον ίδιο σκοπό.
Φίλες και φίλοι,
Στις θέσεις του 13ου Συνεδρίου της ΚΝΕ αναφέρεται ότι ο Πολιτισμός αποτελεί διαχρονικά ένα συστατικό στοιχείο ενασχόλησης για την ΚΝΕ.
Η δραστηριότητα που αναπτύσσεται στα Στέκια Πολιτισμού και Νεανικής Δημιουργίας της ΚΝΕ που έχουν πληθύνει την τελευταία 4ετία, αλλά και η αξιοποίηση περισσότερων και υψηλότερου επιπέδου πολιτιστικών μορφών στη δραστηριότητά μας είναι ορισμένα μόνο από τα μετρήσιμα βήματα που σημειώνει η Οργάνωσή μας στη σταθερή ένταξη του Πολιτισμού στη μαζική πολιτική παρέμβαση στη νεολαία, που φιλοδοξούμε να γίνουν πιο στέρεα και να ανοίξουν νέους δρόμους.
Στα Στέκια βρίσκουν σήμερα στέγη δεκάδες καλλιτεχνικές ομάδες, δίνεται βήμα στη νεανική δημιουργία, οργανώνονται μικρές εκδηλώσεις, αφιερώματα, βιβλιοπαρουσιάσεις, σεμινάρια. Η ΚΝΕ δίνει στους νέους και τις νέες της κάθε περιοχής μια ξεχωριστή πρόταση για ποιοτική ψυχαγωγία κι αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου.
Απέναντι στα κυρίαρχα πρότυπα που καλλιεργεί το σύστημα της εκμετάλλευσης για τον τρόπο ζωής της νεολαίας, απέναντι στα πιο σάπια και δυσώδη ιδανικά του ατομισμού, του ρατσισμού, της ναρκωκουλτούρας, του σεξισμού, της εμπορευματοποίησης του σώματος, η ΚΝΕ καλεί κάθε νέο και νέα που ασφυκτιά απ’ αυτήν την κατάσταση να διαλέξει τον όμορφο δρόμο του καθημερινού αγώνα, να αντλήσει δύναμη από την δύναμη των πολλών, για να «χαθεί μες στις σκιές του όλος ο κόσμος ο παλιός»…
Φίλες και φίλοι,
Καλούμε και από αυτό το βήμα κάθε νέο και νέα που προβληματίζεται να δώσει τη δική του μαχητική απάντηση το επόμενο διάστημα στο δρόμο και στην κάλπη.
Ας κάνει η νέα γενιά αυτό που φοβίζει το σύστημα:
Να πάρει πραγματικά τη ζωή στα χέρια της, να δυναμώσει τον συλλογικό αγώνα, τη διεκδίκηση, την αλληλεγγύη ΠΑΝΤΟΥ!
Και να δίνει μάχες, να μη συμβιβάζεται με τα λίγα γιατί τα αξίζει όλα.
Όπως κάνουν αυτές τις μέρες οι καλλιτέχνες και σπουδαστές, που ξεπερνώντας τη λογική των «λύσεων από τα πάνω» παίρνουν στα χέρια τους την υπόθεση της Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης και της απόσυρσης του απαράδεκτου και γνωστού πια σε όλο το λαό, Προεδρικού Διατάγματος.
Και σε αυτή την κατεύθυνση έχει και άλλη μία ευκαιρία:
Στις επερχόμενες εκλογές να στείλει δυναμικό, αποφασιστικό μήνυμα διεκδίκησης με ψήφο στο ΚΚΕ.
Γιατί η ψήφος στο ΚΚΕ είναι ψήφος αγωνιστική και ανυπότακτη, συμβατή με τις ανάγκες της εποχής και αντάξια των ονείρων της νεολαίας.
Είναι ψήφος μαχητική και ασυμβίβαστη, ταιριαστή με τους αγώνες της νέας γενιάς, με την αγωνιστική στάση ζωής και τη θέληση μας να ζήσουμε καλύτερα.
Είναι ψήφος ανατρεπτική και ξεκάθαρη, που δεν μπαίνει στα καλούπια τους και σπάει τις νόρμες, που δεν μπορούν να την ερμηνεύσουν στους στόχους τους ούτε να τη φέρουν στα μέτρα τους.
Μόνο η ψήφος στο ΚΚΕ που δεν μπορεί να ενσωματωθεί σε καμία προσπάθεια αθώωσης και ξεπλύματος του συστήματος μπορεί να αναζωπυρώσει την πίστη του λαού στη δύναμή του, μακριά από «από μηχανής θεούς» και αυτόκλητους «σωτήρες», τέτοιοι δεν υπάρχουν.
Μόνο η ψήφος που αμφισβητεί την κυριαρχία των εκμεταλλευτών μπορεί να μετρήσει ουσιαστικά στο συνολικό αγώνα της νέας γενιάς να ορθώσει ανάστημα και να υπερασπιστεί τη ζωή της.
Αυτός ο αγώνας συγκίνησε και ενέπνευσε και τον Μάνο Λοΐζο. Και αυτό το έργο, το τόσο πρωτοπόρο, κοινωνικά χρήσιμο και επίκαιρο, έχουμε καθήκον εμείς οι νέες γενιές κομμουνιστών και κομμουνιστριών να το διαφυλάξουμε, να το διαδώσουμε και να το προβάλλουμε.
Αυτήν την υπόσχεση, εν όψει και του 13ου Συνεδρίου της Οργάνωσής μας, την σηματοδοτούμε σήμερα και με την μετονομασία του Στεκιού σε «Στέκι Πολιτισμού και Νεανικής Δημιουργίας της ΚΝΕ- Μάνος Λοΐζος».
Ευχαριστούμε για ακόμη μια φορά από καρδιάς τη Μυρσίνη Λοΐζου για όλη τη βοήθεια και την προσφορά εκ μέρους της των μουσικών οργάνων του Μάνου.
Ευχαριστούμε το Σωτήρη Τσουκάλη που δούλεψε με πολλή αγάπη και φροντίδα για δύο μήνες για την επισκευή του πιάνου, με σεβασμό στον συνθέτη και με προσπάθεια να προσεγγίζει το όργανο τον αρχικό του ήχο, για να μπορούν να φτάσουν σήμερα στα αυτιά μας οι μελωδίες του Μάνου, όπως ο ίδιος τις άκουγε και τις επεξεργαζόταν.
Ευχαριστούμε τους συνεργάτες του Μάνου Λοΐζου, που θα συμβάλλουν με την προσωπική τους ματιά στην εκδήλωσή μας.
Ευχαριστούμε τους μουσικούς και όλο το συγκρότημα που έστησε η ΚΝΕ για να μας παρουσιάσει το αφιέρωμα που θα παρακολουθήσετε στη συνέχεια. Θα ακουστούν τραγούδια από το σύνολο του έργου του Μάνου Λοϊζου, αγαπημένα, αλλά και κάποια που παίζονται σπάνια…
