Τασούλα τη φώναζαν, Αναστασία Τζώνη ήταν το πλήρες, βαφτιστικό της όνομα. Μέχρι τη μέρα που πέθανε σε μια φτωχική εργατική κατοικία πέρυσι στην Αθήνα γονάτιζε μπροστά στους νεκρούς της μόνο. Ναι, είναι αυτή που εικονίζεται σε κόκκινο κύκλο στην ιστορική αυτή φωτογραφία.
Γονατισμένη.
Συγκρατώντας δάκρυα…
Με τα χέρια της να ορθώνουν πανό.
Δεκαέξι χρονών ήταν τότε, την 4η Δεκεμβρίου 1944, εβδομήντα έξι χρόνια πριν. Λέτε πιο μικρής να της είχαν πει σε κερκυραϊκό ή άλλο σχολείο ότι στα γραφτά του τα τυπωμένα πρώτη φορά στον ελληνικό χώρο στην Κέρκυρα το 1798 ο Ρήγας Φεραίος έλεγε ότι πρέπει να είναι συνταγματικό δικαίωμα και καθήκον του ελληνικού λαού στην απελευθερωμένη Ελλάδα να επαναστατεί ακόμα και με τα όπλα όταν σκοτώνουν το δίκιο του;
Από τότε είναι ναι, απ’ την 4η Δεκεμβρίου 1944, η αθάνατη φωτογραφία με νέες και νέους στην πρώτη γραμμή της ειρηνικής διαδήλωσης του ΕΑΜ στην πλατεία Συντάγματος της Αθήνας. Μόλις είκοσι ώρες μετά τη διαδήλωση της προηγούμενης μέρας 3ης Δεκεμβρίου που ‘χε βαφτεί στο αίμα δεκάδων νεκρών άοπλων διαδηλωτών, χτυπημένων από ελληνικά χέρια με αγγλικά όπλα υπό τα αδιάφορα βλέμματα Βρετανών στρατιωτικών του επιτελείου του Αρχιστράτηγου των Συμμαχικών Δυνάμεων, κατά τα άλλα, Σκόμπι. Ο ματωμένος Δεκέμβρης της Αθήνας άρχιζε. «Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσσίδες ή τα όπλα», σωστά δε λέει το πανό;
Γεννημένη στη Νέα Κίο Αργολίδας το 1928, όπου ακριβώς κι αν μεγάλωσε κι ό,τι κι αν της είχαν μάθει στο σχολείο, η Τασούλα Τζώνη οικογένειας του Άργους με κερκυραϊκό και μικρασιατικό κλάδο δεν διέφερε καθόλου σε γενναιότητα από τις χιλιάδες Κερκυραίους νέους και Κερκυραίες νέες, απ’ τις αμέτρητες χιλιάδες Έλληνες νέους και Ελληνίδες νέες που μέσ’ από τις γραμμές ή στο πλάι της Οργάνωσης Νεολαίας ΕΠΟΝ και του πατρικού της ΕΑΜ είχαν υψώσει το ανάστημά τους στον χιτλεροφασιστικό ζυγό.
Μαζί με τους πατεράδες και τις μανάδες τους και παππούδες και γιαγιάδες τους.
Μαζί και με τον Γιώργο Τζώνη και τον Άρη Βελουχιώτη τον φυλακισμένο το ’39 στις φυλακές της Κέρκυρας που μέχρι τότε είχε γνωρίσει το νησί σαν είχε τα χρόνια της Τασούλας μόνο με λόγια, σ’ έναν αθηναϊκό καφενέ με τ’ όνομα «Μαύρος Γάτος», συνεπώνυμο κερκυραϊκού καφενέ και χαρακτηρισμένον «Σοσιαλιστικό Καφενείο», φτιαγμένον απ’ την οικογένεια του λογοτέχνη Γεράσιμου Σπαταλά απ’ το κερκυραϊκό χωριό Σιναράδες που ο ιστορικός Γιάννης Κορδάτος είχε ξεχωρίσει για την πρωτοπόρα λογοτεχνική του δράση.
Μαζί και με τον Γιαννάκη Ρουβά.
Τον συνομήλικο με την Τασούλα, δεκαεξάχρονο τελευταίο νεκρό της χιτλερικής Κατοχής της Κέρκυρας, που εικονίζεται εδώ σε μικρότερη ηλικία.
Δολοφονήθηκε τις 10 Οκτωβρίου 1944, καθώς πήγαιναν στον διάβολο τα τελευταία ναζιστικά στρατεύματα με τον τοπικό ΕΛΑΣ να στέκεται εμπόδιο στα πιο καταστροφικά τους σχέδια για μπαράζ ανατινάξεων, ενώ ο Μητροπολίτης Μεθόδιος Κοντοστάνος μόνο που δεν ευγνωμονούσε τον φανατικό ναζιστή διοικητή των στρατευμάτων αυτών επειδή… προσπάθησε πολύ υποτίθεται να μη συμβούν ακόμα χειρότερα ή ίσως επειδή με προσυνεννόηση και μαζί του δεν έφυγαν πριν αποβιβαστούν στο νησί μονάδες επιδρομής του ΕΔΕΣ με Βρετανούς από την Ήπειρο! Στο χωριό Πάγοι δολοφονήθηκε αδίστακτα. ΕΠΟΝίτης με μεγάλη καρδιά ο Γιάννης. Έγραφε σε τοίχο το σύνθημα «Ελευθερία» κι έπεσε από ναζιστικά βόλια. Στέκουν ακόμα στο χωριό, σταθείτε λίγο αν ξαναπεράσετε, ο τοίχος εκείνος, όπως κι ένας χαραγμένος απ’ τον ίδιο σε πέτρα σταυρός στον δρόμο του σπιτιού του. Ρωτήστε πού είναι «ο σταυρός του Γιάννη».
Στον Γιαννάκη αυτό είναι αφιερωμένες, με τη συγκατάθεσή σας υποθέτουμε, όλες ετούτες οι γραμμές.
Στην ΕΠΟΝ της Κέρκυρας επίσης. Γιατί αυτή ξεπέρασε τότε σε ηρωισμό και μεγάλους μπαρουτοκαπνισμένους αγωνιστές! Απ’ τα σπλάχνα της ξεπήδησαν αγωνιστές δεκαετιών για το δίκιο, αλύγιστοι. Είχε και δική της εφημερίδα, με κορίτσι υπεύθυνη: τη Λιλή Έρτσου. Ήταν όνομα και πράγμα «Νέοι Μαχητές»!
Από δικά της κείμενα στα Αρχεία του ΚΚΕ κυρίως σώθηκαν εξάλλου, ιστορημένες μοναδικά, σελίδες της τοπικής Ιστορίας που εξαιτίας του μένους και της μονομέρειας των νικητών του κατοπινού Εμφυλίου, Ελλήνων και ξένων, θα παρέμεναν ακόμα και τώρα ίσως άγνωστες ή, όπως έχει γίνει κατά κόρον, ατελείς κι ακόμα χειρότερα διαστρεβλωμένες από τους Νικητές του Εμφύλιου, ολότελα κατεστραμμένες απ’ αυτούς.
Να τι έχει πει γι’ αυτήν, αν αμφιβάλλετε για τη δύναμή της, ένας κάθε άλλο παρά κομμουνιστής κορυφαίος Κερκυραίος δημοσιογράφος και λόγιος, θαυμαστής της Βρετανίας εκείνο τον καιρό. Ο Κώστας Δαφνής, έστω με μια μικροψυχία: «Είχε διακλαδώσεις και στο μικρότερο χωριό (…) Επέτυχε να προσεταιρισθή την κερκυραϊκή νεότητα».
Ο Γιώργος Τζώνης δεν ήταν ΕΠΟΝίτης, ήταν μεγαλύτερος. Στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας ήταν, γεννημένος στην Κέρκυρα, στο εργατικό προάστιο Μαντούκι μάλλον όπου ήταν γραμμένη σε τοπικούς καταλόγους η οικογένεια, καταχωρημένη σε τοπικά Αρχεία απ’ το 1850. Ηρωική μεγάλη οικογένεια, ριγμένη με πολλά μέλη της στην Αντίσταση. Ο πανεπιστημιακός καθηγητής Βιολογίας στη Θεσσαλονίκη Κώστας Τζώνης, όπως έκανε πρώτος κι ο κορυφαίος βοτανολόγος Κερκυραίος πρύτανης του Πανεπιστημίου Δημήτρης Καββάδας, είχε ενταχθεί με νεανική ορμή στη φοιτητική ΕΠΟΝ για να τη βοηθήσει, αντιμετωπίζοντας με γενναιότητα τη βία των κατακτητών, όπως και την κατοπινή ελληνική.
Υπάρχουν οικογένειες που τα λόγια «Τιμή και δόξα στην οικογένεια…» βρίσκουν πραγματικά το νόημά τους, δεν συμφωνείτε;
Το 1939 στις φυλακές της Κέρκυρας μάλλον εγνώρισε ο Γιώργος Τζώνης τον Άρη. Τις 15 Μαΐου του 1941, σε λιγότερο από είκοσι μέρες μετά την είσοδο των Ναζί στην Αθήνα, ήταν πάλι μαζί του. Στην Καισαριανή, στην Αθήνα. Στην ιστορική «Σύσκεψη της Καισαριανής» όπου ο Άρης εκήρυξε την ένοπλη Εθνική Αντίσταση στον κατακτητή σ’ όλη την Ελλάδα. Σώζεται εκεί γραπτή μαρτυρία του αγωνιστή Θόδωρου Κουλίτσου-Νικολαΐδη και για τη δική του συμμετοχή. Αναθηματική πλάκα τιμά αιωνίως πλέον εκείνη τη σύσκεψη δώδεκα πρωτοπόρων αγωνιστών. Είχ’ έρθ’ η ώρα, τότε, να γίνει ώριμη πράξη αυτό που ένας Κερκυραίος φωτεινός και γενναίος κομμουνιστής όσο λίγοι, ο Σπύρος Καλοδίκης, είχε διακηρύξει στην πλατεία της Ομόνοιας τον Απρίλιο του 1941 καθώς τα γερμανικά τανκς βάδιζαν προς την Ακρόπολη: «Όπλα στο λαό», «Αντίσταση». Ο αγώνας που ήδη από τις 31 Οκτωβρίου του ’40 ο Γενικός Γραμματέας του κόμματος των Ελλήνων κομμουνιστών Νίκος Ζαχαριάδης, ο κρατούμενος επί τρία και πλέον χρόνια στις απαίσιες φυλακές του νησιού, είχε βρει τον τρόπο να καλέσει τον λαό να κάνει, ενώ βρισκόταν στα κρατητήρια της Γενικής Ασφάλειας Αττικής με υπεύθυνο για τη φύλαξή του, πριν καταλήξει στο Νταχάου, τον εκπαιδευμένο στη Γκεστάπο στη Γερμανία ειδικά για τη δίωξη των κομμουνιστών Κερκυραίο διοικητή της Υπηρεσίας Δίωξης Κομμουνιστών της Γενικής Ασφάλειας Αττικής Σπύρο Παξινό.
Αν φαντάζεστε ότι μ’ αυτά θέλουμε ν’ αναδείξουμε τη συμμετοχή Κερκυραίων στην Εθνική Αντίσταση είτε και στον Εμφύλιο στο πλευρό του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ ή συνεργαζόμενων τότε με αυτό άλλων κομμάτων, συγγνώμη, αλλά όχι.
Αναλογίες, μόνο, θέλουμε να επισημάνουμε εξαρχής.
Βγαλμένες κυριολεκτικά εκ των πραγμάτων.
Ας σταθούμε όμως επιτρέψτε μας για λίγο, τώρα, στο 1940 της Κέρκυρας, πριν περάσουμε στον πραγματικά ματωμένο Δεκέμβρη του 1944 στην ερειπωμένη από 159 διαφορετικούς φασιστικούς βομβαρδισμούς πόλη της Κέρκυρας.
Την 1η Νοεμβρίου 1940, δεκαεπτά χρόνια από τότε που ο Μουσολίνι το είχε καταλάβει για τρεις περίπου εβδομάδες, το νησί βομβαρδιζόταν ανηλεώς από την αεροπορία του Μουσολίνι. Ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς, παρόλο που η Κέρκυρα ήταν βέβαιος ιταλικός στόχος για στρατηγικούς λόγους, την είχε αφήσει ανυπεράσπιστη στις αεροπορικές επιδρομές του Μουσολίνι! Δεν υπήρχε στο νησί ούτε για δείγμα, παρακαλώ, ένα αντιαεροπορικό πολυβόλο! Λες και ίσχυε ακόμη ο όρος να μένει στην πραγματικότητα ανοχύρωτη πόλη η Κέρκυρα, που η Βρετανία είχε θέσει το 1862 για να συναινέσει στην ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα το 1864!
Δοξολογία… με δέηση για τον βομβόπληκτο λαό του νησιού σε εκκλησιά της Αθήνας ήταν η μοναδική απάντηση του Μεταξά, ενώ ο λίγο αργότερα «εκλεκτός» του νέος στρατιωτικός διοικητής στην Κέρκυρα, ο ανακατεμένος με μπίζνες κιόλας με τους Ναζί Δημήτριος Πολύζος που αργότερα έγινε υπουργός της δοσιλογικής κυβέρνησης Τσολάκογλου και στη συνέχεια καταδικάστηκε σε κάθειρξη για διευκόλυνση των Κατακτητών της χώρας του, έψαχνε από νωρίς για γερμανική σημαία!
Με το που βρήκε, κοτζάμ συνταγματάρχης, δεν ντράπηκε να την αναρτήσει στο Παλαιό Φρούριο της άδειας ακόμα από κατακτητές Κέρκυρας!
Σάπιζαν με ευθύνη του Μεταξά στις φυλακές της πόλης, εν τω μεταξύ, 180 και πλέον κομμουνιστές κι άλλοι λαϊκοί αγωνιστές που ζητούσαν να λευτερωθούν και να πολεμήσουν στο νησί τότε, όπως έπραξαν και λίγο αργότερα που το μεταξικό καθεστώς του θανόντα Μεταξά τοποθέτησε Νομάρχη Κέρκυρας τον ευπατρίδη κατά τα άλλα κουφό σε τέτοια αιτήματα, ανεκτικό στην ύψωση της σημαίας των Ναζί στο Φρούριο και κήρυκα «παθητικής αντίστασης» μετέπειτα υπουργό και αρχηγό κιόλας της Νέας Δημοκρατίας Ευάγγελο Αβέρωφ. Από τα κρατητήρια στην Αθήνα ο Ν. Ζαχαριάδης σε γράμμα του με αποδέκτη κομμουνιστές φοιτητές τις 15 Απριλίου 1941 σημείωνε κι ετούτο: «Ακόμα, μην ξεχνάτε ούτε στιγμή τους φυλακισμένους και εξορίστους μας. Στην Κέρκυρα κάθε στιγμή η ζωή των καλύτερων παιδιών μας είναι σε άμεσο κίνδυνο από το μαχαίρι του Μεταξά και τις μπότες του Μουσολίνι».
Άντεξε!
Όρθιο κι ερειπωμένο, συγχρόνως, άντεξε τη διπλή ιταλική και γερμανική φασιστική κατοχή το νησί της Κέρκυρας, μέχρι να φθάσει το πιο φωτεινό σούρουπο της σκοτεινής τετραετίας: αυτό της 10ης Οκτωβρίου 1944.
Μετρώντας αμέτρητους νεκρούς άντεξε!
Με τριάντα χιλιάδες άντρες και γυναίκες κάθε ηλικίας τον Σεπτέμβριο του ’43 ν’ αδειάζουν βομβαρδιζόμενοι την πόλη για να σωθούν απ’ τη φωτιά και το σίδερο στην ύπαιθρο…
Με ηρωισμό ανιδιοτελών απλών ανθρώπων-οπαδών όλων των προπολεμικών κοινοβουλευτικών πολιτικών παρατάξεων, που αποτελεί αιώνιο τίτλο τιμής για τον λαό. Την πιο λαμπρή ίσως σελίδα της μακραίωνης Ιστορίας του νησιού αποτελεί η Αντίσταση του λαού του!
Στέκεται στα γραφεία της κερκυραϊκής Οργάνωσης του ΚΚΕ, προς τιμήν της βεβαίως, επιγραφή με ονόματα νεκρών αγωνιστών εκείνης της περιόδου που δεν ανήκαν πολιτικά μόνο στο ίδιο, όπως οι περισσότεροι απ’ αυτούς. Ανήκαν ακόμη και στον ΕΔΕΣ κάποιοι, μα κανείς απ’ αυτούς δεν έπαιζε βρώμικα παιχνίδια, ούτε έκανε Αντίσταση για βρετανικές λίρες και δικαιούνται όλοι τους την ίδια τιμή. Έδωσαν στον ιερόν Αγώνα και τη ζωή τους. Αγωνίστηκαν μαζί με το ΕΑΜ, μαζί και με το ΚΚΕ, συχνά σε αντίθεση με τη θέληση και ερήμην της υποταγμένης στους Βρετανούς και συνεργαζόμενης μερικές φορές και με τους Γερμανούς ηγεσίας του αναιμικού ΕΔΕΣ, του φτιαγμένου όπως-όπως τα τέλη του 1943.
Ήταν το ΕΑΜ και μέσα σ’ αυτό οι κομμουνιστές η ψυχή της Εθνικής Αντίστασης στην Κέρκυρα.
Όπως και στην άλλη Ελλάδα, έτσι και στην Κέρκυρα το ΕΑΜ λειτούργησε ως συνασπισμός, με ψυχή του το ΚΚΕ, από την πρώτη μέρα του. Δεν κλονίστηκε, παρά λίγο, ούτε όταν ο ακροδεξιός Κερκυραίος υπουργός Δημοσίας Τάξεως Σπύρος Θεοτόκης το 1946 έθεσε υπό δίωξη τα μέλη του ΕΑΜ και του ΚΚΕ με το περιβόητο «Γ΄ Ψήφισμα». Παρά τις αφόρητες διώξεις, παρέμεινε για καιρό ακμαίο, αν και αποδεκατισμένο σε στελεχιακό επίπεδο.
Παραδέχθηκε τη δύναμή του φειδωλά κι απρόθυμα κι ο Κ. Δαφνής: «Είχε κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος του κερκυραϊκού λαού (…) Παρέσυρε τις λαϊκές μάζες».
Άλλοι, μα κι ο Βασίλης Άνθης, ο Γραμματέας της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Κέρκυρας την περίοδο Οκτωβρίου 1943 – Μαρτίου 1945, έγραψαν χωρίς περιστροφές: ο ΕΛΑΣ της Κέρκυρας, το 10ο Σύνταγμα του εφεδρικού σύμφωνα με κεντρικές οδηγίες κυρίως λόγω της γεωμορφολογίας του νησιού ΕΛΑΣ της Κέρκυρας, αριθμούσε τουλάχιστον 800 – 1.000 μαχητές ή, στο τέλος της κατοχικής περιόδου, ακόμα και 1.400 μαχητές. Με όπλα αποσπασμένα κυρίως απ’ τις ιταλικές δυνάμεις Κατοχής, συχνά με τη βοήθεια αντιφασιστών στρατιωτών που αυτομολούσαν και μεταφέρονταν από τον ΕΛΑΣ στην Ήπειρο σε συμμαχικές δυνάμεις.
Λοχαγός του ΕΛΑΣ στο χωριό Σκριπερό ο Κίμων Καλοδίκης, αδελφός του Σπύρου Καλοδίκη, άφησε σημείωμα-μαρτυρία:
«Η αντίσταση του λαού της Κέρκυρας», έγραψε, «ήταν καθολική, για την αντιμετώπιση πρώτα των Ιταλών (…) και κατόπιν κατά των Γερμανών (…) Μετά την κατάληψη του νησιού από τους Ιταλούς άρχισαν να δημιουργούνται και οι πρώτοι αντιστασιακοί πυρήνες στην πόλη και στα χωριά (…) Ο λαός πεινούσε, θυμάμαι ότι περπατούσαμε στους δρόμους της πόλης και βλέπαμε πρησμένους από την πείνα (…) Τις αρχές του 1942 όλοι αυτοί οι αντιστασιακοί πυρήνες μπήκαν σε ένα λούκι, με τη δημιουργία ενιαίας καθοδήγησης και του ΕΑΜ (…) Το ΕΑΜ φούντωσε στην πόλη και στα χωριά και ο λαός ζητούσε να αγωνιστεί για να επιβιώσει και να λευτερωθεί».
Μέσα στη φρουρούμενη κατά τα άλλα από γερμανικές περιπόλους Μητρόπολη, μόλις τις 19 Φεβρουαρίου 1944!
Εκεί, με τη σιωπηρή συγκατάθεση των Γερμανών κατακτητών που αναζητούσαν συμμάχους με τοπική ισχύ στον αγώνα τους για την καθυπόταξη του ΕΑΜ, φτιάχτηκε πολιτικά ο ΕΔΕΣ της Κέρκυρας που με μονάδες του ΕΔΕΣ Ηπείρου εννιά περίπου μήνες μετά παρήλαυνε στο κέντρο της πόλης του νησιού ως κυρίαρχος απαγορεύοντας μαζί με Βρετανούς τη δράση του ΕΛΑΣ και θέτοντας υπό διωγμό και το ΕΑΜ!
Λίγα 24ωρα αφότου επέστρεψε απ’ την Αθήνα, από συναντήσεις με τη γερμανόδουλη δοσιλογική κυβέρνηση του Ιωάννη Ράλλη την υποστηριζόμενη από προδοτικά Τάγματα Ασφαλείας, ο «γερμανόδουλος Νομάρχης» όπως τον έλεγε η τοπική εφημερίδα του ΕΑΜ «Φωνή του Λαού» Ιωάννης Κομιανός. Ο «πολιτικός αρχηγός» όπως τον έλεγαν οι όμοιοι και παρόμοιοι του σε μια φιλολογική οργάνωση με «παθητικές» αντιστασιακές διακηρύξεις και την επωνυμία «Εθνική Οργάνωσις Κερκύρας», που έπαιζε τον πολιτικό ρόλο του ΕΔΕΣ. Ανέλαβε δράση, υποτίθεται αντιστασιακή. Προηγήθηκε σύσκεψη ανήσυχων για τις ιερές περιουσίες και τα ιερά αξιώματά τους υποστηρικτών της «παθητικής» υποτιθέμενης αντίστασης, φοβισμένων για τη δύναμη του ΕΑΜ, στο γραφείο του μεγαλοβιομήχανου αλεύρων και ζυμαρικών Παναγιώτη Ζαφειρόπουλου επί της οδού Ευγενίου Βουλγάρεως στο κέντρο της πόλης τις 21 Δεκεμβρίου 1943. Εκεί ο Ιωάννης Κομιανός ανακοίνωσε ότι η Αθήνα απαιτούσε τη σύσταση «ενοποιημένης» τοπικής οργάνωσης ΕΔΕΣ, για την αντιμετώπιση του ΕΑΜ.
Την ευλόγησε και την όρκισε κυριολεκτικά αυτή τη δολοφονική στην πορεία Οργάνωση ο πολέμιος του ΕΑΜ Μητροπολίτης Κέρκυρας Μεθόδιος, αναλαμβάνοντας επικεφαλής της, με αναπληρωτή τον Κομιανό. «Οι μπολσεβίκοι είναι εχθροί της Εκκλησίας» αποδεχόταν να του υποδεικνύει ο διοικητής των Ναζί Γιέγκερ. Είχε εξασφαλίσει, την υποστήριξη όλων των «τοπικών αρχών». Είχε στη διάθεσή του και νόμιμο, ιταλικό τυπογραφείο! Ο Μητροπολίτης μεσολάβησε εξάλλου, με τη βοήθεια του Μητροπολίτη Παραμυθιάς Δωρόθεου και Βρετανών, για την «ασφαλή» διαφυγή του Γιέγκερ απ’ το νησί με τορπιλάκατο.
Και τι δεν έκανε ο εγκάθετος αυτός νομάρχης, διάδοχος στη θέση αυτή ενός ξεπεσμένου δοσίλογου Ιωάννη Καποδίστρια της περήφανης οικογένειας του πρώτου Κυβερνήτη της σύγχρονης Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια και «εκλεκτός» της τοπικής οικονομικής ελίτ, που το ίδιο ακριβώς όνομά του, Ιωάννης Κομιανός, φέρει Κερκυραίος καταδικασμένος στη δίκη της Χρυσής Αυγής για συνέργεια στη δολοφονία του Παύλου Φύσσα!
Στο νησί όπου πριν από λίγες δεκαετίες ο λογοτέχνης επαναστάτης σοσιαλιστής Κωνσταντίνος Θεοτόκης, αν και αριστοκράτης, είχε απαντήσει σε πρόταση συνεργασίας του Κάιζερ με τα λόγια «δεν εσκέφτηκα ποτέ να βάλω την τύχη μου στην υπηρεσία καμιάς εστεμμένης κεφαλής και προ πάντων του Αυτοκράτορα της Γερμανίας»!
Στο νησί με τέτοιες παραδόσεις αξιοπρέπειας και ήθους ο αξιωματούχος του ΕΔΕΣ και δικαστικός λειτουργός-Νομάρχης ορκισμένος πίστη στην Ελλάδα, κατά τα άλλα, τον Ιούνιο του ’44 οργάνωνε στην Πάνω Πλατεία της πόλης, μπροστά απ’ την παλιά Νομαρχία, συγκεντρώσεις Κερκυραίων εργαζομένων για να τους μιλά περί «ΕΑΜικού, κομμουνιστικού κινδύνου» καθ’ υπαγόρευσιν του Γιέγκερ και με φρουρά γερμανικές περιπόλους για ασφάλεια!
Οι «νόμπιλε» του χρήματος και των θέσεων εξουσίας οργάνωναν προκλητικές δεξιώσεις σε Θεοτοκικούς πύργους με αξιωματούχους των ναζί ή και… πολιτιστικές εκδηλώσεις με Γερμανούς ομιλητές, εισπράττοντας τη λαϊκή κατακραυγή. Δεν ντράπηκαν ούτε να συνδιοργανώσουν κοινή γερμανο-ελληνική «παρέλαση» στην πλατεία Σπιανάδα τον Δεκέμβριο του 1943, με λόχο των ναζιστικών στρατευμάτων και αποσπάσματα της τοπικής ελληνικής Χωροφυλακής και Αστυνομίας!
Είχε βουίξει η πόλη, μερικούς μήνες νωρίτερα, από κοινή «ελληνο-ιταλική» εκδήλωση στην παλιά «Ρολίνα», δίπλα στο ξενοδοχείο «Κορφού Παλάς», την περίοδο που το ΕΑΜ της Κέρκυρας οργάνωνε επιχειρήσεις αρπαγής όπλων από ιταλικές μονάδες σε συνεργασία με αντιφασίστες Ιταλούς στρατιώτες. Λίγοι μεγαλοεπιχειρηματίες αρνήθηκαν να πάνε. Ο δοτός δήμαρχος Σπύρος Κόλλας, άλλος ΕΔΕΣίτης κι αυτός, ευχαριστούσε τον Γιέγκερ!
Μόλις είδατε τον πρωταγωνιστή της δημιουργίας του ΕΑΜ στην Κέρκυρα. Τέτοιον μήνα, αν όχι λίγες μέρες νωρίτερα, το 1941 φτιάχτηκε ο πρώτος επίσημος, συγκροτημένος πυρήνας. Σπύρος Γλυκιώτης το όνομά του. Γιατρός-σωτήρας των φτωχών και κομμουνιστής, αμφότερα μέχρι τη δύση του. Γεννημένος στο χωριό Χωρεπίσκοποι.
Δεν θα δυσκολευτείτε στο χωριό, όταν βρεθείτε, να διαβάσετε δρόμο «Λεωφόρος Σπύρου Γλυκιώτη».
Του ‘λαχε η τιμή κι είχε το σθένος να ηγηθεί του αγώνα!
Όπως το ‘χε πει ο Ν. Ζαχαριάδης έγινε, σε «κάθε βράχο, κάθε ρεματιά, κάθε χωριό καλύβα με καλύβα, την κάθε πόλη σπίτι με σπίτι».
Μόλις είδατε και γιατί τον επόμενο χρόνο τον έμαθαν κι οι πέτρες στο νησί, απ’ όπου χαράζει ως όπου βυθά. «Παραδειγματική καταδίκη εις το Στρατοδικείον της ομάδος των Κερκυραίων κομμουνιστών», φόβιζε τάχα η εφημερίδα-φερέφωνο του φασίστα Ιταλού πολιτικού διοικητή Παρίνι επίσημη «Εφημερίς των Ιονίων» τον Μάρτιο του ’43. Πιάστηκε τον Αύγουστο του ’42 ο γιατρός, μαζί με αρκετούς άλλους, σε μια υπόθεση που συντάραξε την Κέρκυρα γιατί θεωρήθηκε αποτέλεσμα προδοσίας με θύμα ανθρώπους που πέραν των άλλων φρόντιζαν σαν μέλη της οικογένειάς τους άπορους, άστεγους, βομβόπληκτους Κερκυραίους.
Ως ηγέτης πολυμελούς ομάδας των πιασμένων ΕΑΜιτών καταδικάστηκε στη μεγαλύτερη ποινή: 18 χρόνια ειρκτή. Τσιράκια των βιομηχάνων της πόλης, με τον μανδύα των συνδικαλιστών, καταδίκαζαν με δηλώσεις όλους τους.
Στο επόμενο: Κέρκυρα 11 Οκτώβρη 1944:
Ο προάγγελος του Δεκέμβρη της Αθήνας
