Κλαίνε τα δέντρα κλαίνε
τα σύννεφα κι οι φίλοι σου κλαίνε.
Παλικάρι στη δουλειά στο σπίτι παλικάρι
μίλαγες κι η γειτονιά μας γέμιζε πουλιά.
Άπλωνες το χέρι σου κι έκοβες το φεγγάρι
πώς σ’ έκοψε σα λούλουδο ο Χάρος μια νυχτιά.
…..Απο δεξιά Μικη, από δεξιά υπερφαλάγγισε τον..ο κερατ…. Ο Τσάρλης με το πολυβόλο, αν δεν τον καθαρίσουμε, θα μας φάει όλους. Μια χειροβομβίδα καπετάνιο και θα του δείξω εγώ. Κοίτα να δεις γλυτώσαμε από τους Χάνς, τους φασίστες και ήρθαν οι δήθεν δημοκράτες να μας σκοτώνουν. Η μια κατοχή πάνω στην άλλη, έχουν ισοπεδώσει όλη την Αθήνα οι Εγγλέζοι, με τα αεροπλάνα και τα τανκς, ακόμη και στην Ακρόπολη έστησαν όλμους, ξέροντας ότι δεν θα ¨βάλουμε¨ εκεί. Μας βάλουν από παντού κι εμείς με τα λιανοτούφεκα, προσπαθούμε να τους απωθήσουμε. Οι γειτονιές της Αθήνας κρατάνε γερά, μα τι να το κάνεις καπετάνιο, με τον εφεδρικό ΕΛΑΣ δεν γίνεται. Να κατεβάσουμε τον κύριο όγκο του ΕΛΑΣ από τα βουνά, αλλιώς θα το πληρώσουμε ακριβά.
Ο ΕΛΑΣ δεν κατέβηκε, οι γειτονιές της Αθήνας, πλήρωσαν το τίμημα, η ηρωική Καισαριανή, η Καλλιθέα, το Παγκράτι, όλοι θρηνούσαν νεκρούς.
Ο Δεκέμβρης, ο ηρωικός Δεκέμβρης, του λαού της Αθήνας, κράτησε μέχρι τον Φλεβάρη, με την κατάπτυστη συμφωνία της Βάρκιζας.
ΠΟΛΕΜΗΣΕ ΤΟ ΔΕΚΕΜΒΡΗ είπες κάποτε, ότι αν θα σου έβαζαν επιτύμβιο θα ήθελες, να είναι αυτό. Ήταν μεγάλη τιμή για σένα που πολέμησες τον Δεκέμβρη.
Και μετά την Βάρκιζα, τι; Η αστική τάξη και τα ρεμάλια της δεν τίμησαν την συμφωνία. Ακολούθησε η λευκή τρομοκρατία, εσύ μαζί με χιλιάδες αγωνιστές δέσμιος, πρώτα στην Ικαριά όπου δραπετεύεις για να πολεμήσεις στον ΔΣΕ αλλά συλλαμβάνεσαι ξανά και μετά στην Μακρόνησο που βασανίζεσαι μέχρι παράλυσης.
Εκεί συναντάς τους μεγάλους, Ρίτσο, Κατράκη, Αυγέρη, Σαράφη, Δεσποτόπουλο, Φωτιάδη, Φαρσακίδη. Εκεί γράφεις τη συμφωνία της Μακρονήσου και άλλα τραγούδια, που τα εμπιστεύεσαι στον Γρηγόρη Μπιθικώτση, να τα φυγαδεύσει έξω.
Απολύεσαι σαν ανάπηρος, αλλά δεν σε αφήνουν ήσυχο, υπηρετείς το υπόλοιπο της θητείας σου στην Κρήτη, όπου προσπαθείς να ανασυντάξεις τις αποδεκατισμένες κομματικές οργανώσεις, όμως και εκεί η τρομοκρατία είναι ανεξέλεγκτη.
Τελειώνεις με αυτά και φεύγεις για το Παρίσι και μάλιστα με υποτροφία από το Ωδείο Αθηνών. Εκεί εντυπωσιάζεσαι από την συμφωνική μουσική, αλλά δεν σε φτάνει αυτό.
Εσύ θέλεις να μιλήσεις στον βασανισμένο λαό σου με τον δικό σου τρόπο, να εξυψώσεις τους ταπεινούς, να σηκωθεί ο πονεμένος λαός, να τραγουδήσει να χορέψει, να δημιουργήσει τον δικό του πολιτισμό, τον Λαϊκό πολιτισμό.
Πως θα γινόταν αυτό, όταν η στρατευμένη διανόηση βρισκόταν σε τόπους εξορίας ή στην αναγκαστική ξενιτειά;
Στα χέρια σου πέφτει η επανέκδοση του ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ του Γιάννη Ρίτσου, τον ρουφάς και εκστασιάζεσαι από τον ορμητικό δεκαπεντασύλλαβο, τη γλώσσα του λαού μας και σε μια εβδομάδα, μελοποιείς τα κύρια κομμάτια του. Τα στέλνεις στον ακριβό σου φίλο Μάνο Χατζιδάκι πού τα ενορχηστρώνει και τα ερμηνεύει η Νανά Μούσχουρη.
Το αποτέλεσμα δεν σου αρέσει, δεν έχει την στιβαρότητα που θέλεις, δεν είναι αυτό που είχες στο μυαλό σου για τον λαό. Το μπουζούκι εκείνη την εποχή, δεν έμπαινε καν στα ωδεία, η υψηλή τέχνη των αστών δεν είχε χώρο για το λαϊκό όργανο. Μα εσύ ξέρεις για να ανοίξει η πόρτα στον λαϊκό πολιτισμό, πρέπει τα ακούσματα να είναι τέτοια που να αγγίζουν το λαό.
Επιβάλεις το μπουζούκι, τον Γρηγόρη Μπιθικώτση και τον μεγάλο Μανόλη Χιώτη.
Και να η πανδαισία, η πόρτα άνοιξε, ο λαός μας αυτός ο υπέροχος λαός μας που ξέρει να εκτιμάει αυτό που του δίνεται, αγκαλιάζει αυτά τα τραγούδια. Τα τραγουδάει στα καφενεία, στις ταβέρνες, εργάτης το Σαββατόβραδο, τα χορεύει ζεϊμπέκικο και η κυρά Μαρία στο σπίτι τα σιγοτραγουδάει από το ραδιόφωνο. Η σπαραχτική φωνή της χαροκαμένης μάνας του Τούση ,μέσα από την ποίηση του Ρίτσου, γίνεται η φωνή των χιλιάδων χαροκαμένων μανάδων της αντίστασης, του εμφυλίου και των εκτελεσμένων αγωνιστών. Η πόρτα για τον λαϊκό πολιτισμό είχε ανοίξει και το κλειδί ήσουν ΕΣΥ!!!!!
Πρωτόγνωρα πράγματα, για πρώτη φορά ο λαός μας αρχίζει να ανασταίνεται, να ακούει το καινούργιο, να υιοθετεί την υψηλή τέχνη, να την κάνει κτήμα του.
Αυτό ήθελες κι εσύ και το πέτυχες, κι ας σε λοιδορούσαν κάποιοι, ας σε κορόιδευαν.
Εσύ ήξερες καλά αυτό τον λαό γιατί ήσουν κομμάτι του, γιατί ένοιωσες καλά αυτόν τον λαό, στην αντίσταση, στον Δεκέμβρη, στον ΔΣΕ, στην εξορία και στα βασανιστήρια.
Κι όσο πλησίαζες κοντά στο λαό, τόσο σε απειλούσαν, πετώντας πέτρες στις συναυλίες σου, χυδαιολογώντας σε σένα και στους συνεργάτες σου, εκείνοι που ήθελαν το λαό κούτσουρο, αγράμματο και κακομοίρη.
Δεν στάθηκες σε αυτό, μόνο, προσάρμοσες τα συμφωνικά σου έργα, απλά κατανοητά, γλυκά ακούσματα στα αυτιά μας, δένοντάς τα με την Βυζαντινή μουσική, τους ψαλμούς της Μεγάλης Παρασκευής, τους αναστάσιμους του Μεγάλου Σαββάτου, τα Ηπειρώτικα μοιρολόγια, τα τραγούδια της τάβλας της Κρήτης το παράπονο της Ανατολικής Ρωμυλίας, διατηρώντας όμως την υψηλή αισθητική.
Μαζί με αυτά τα λαϊκά ορατόρια ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ, του Ελύτη πού άγγιξε όλες τις καρδιές των Ελλήνων, με την σπαραχτική φωνή του Μπιθικώτση να τραγουδάει ¨μη παρακαλώ σας μη λησμονάτε τη χώρα μου¨ αυτή την χώρα την κατακερματισμένη με τους μισούς στην Δύση και τους άλλους στην Ανατολή και εκείνους που έμειναν στα ξερονήσια και στις φυλακές. Το ΚΑΤΑ ΣΑΔΟΥΚΑΙΩΝ, του Κατσαρού, μια καταγγελία στις αδυσώπητες εξουσίες και τα λάθη μας. ΤΟ ΠΜΕΥΜΑΤΙΚΟ ΕΜΒΑΤΗΡΙΟ, του Σικελιανού με το βροντερό, ¨εμπρός να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω από την Ελλάδα¨ τον σκοτωμένο Αντώνη στον κάτω δρόμο του χωριού”, από τις άπονες εξουσίες.
Την Ρωμιοσύνη του Ρίτσου και τις γειτονιές του κόσμου, τα τραγούδια του αγώνα, που με αυτά ξεσήκωσες, όλο τον λαό ενάντια στην Χούντα των συνταγματαρχών. Ο ΖΟΡΜΠΑΣ γίνεται ο χορός, σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, απ’ άκρη σε άκρη σε όλη τη γη.
Συνοδεύεις το φέρετρο του Γρηγόρη Λαμπράκη, από την Θεσσαλονίκη στην Αθήνα, βγάζεις πύρινο λόγο στην Κηδεία του. Ακολουθούν οι Λαμπράκηδες, τα Ιουλιανά, το 114, η δολοφονία του αδελφικού σου φίλου Σωτήρη Πέτρουλα, τον τελευταίο της οικογένειας, αφού όλη την οικογένεια την είχαν ξεκληρίσει.
Η Χούντα των συνταγματαρχών σε φυλακίζει μαζί και τα τραγούδια σου. Πρώτα Μπουμπουλίνας όπου σε βασανίζουν μετά ,ο Ωροπός και ακολουθεί η Ζάτουνα, τόπος εξορίας. Ξεκινάς απεργία πείνας, κλονίζεται η υγεία σου. Στο εξωτερικό συγκροτούνται επιτροπές για την απελευθέρωσή σου από μεγάλες προσωπικότητες Δ. Σοστακόβιτς, Χατζατουριάν, Μιτεράν, Μαρσαί, Πικάσσο και άλλοι, απαιτώντας την απελευθέρωση σου. Η χούντα αναγκάζεται να σε αποφυλακίσει, φεύγεις μυστικά από την Αθήνα.Νοσηλεύεσαι στο Παρίσι με φυματίωση.
Ταξιδεύεις, σε όλο τον κόσμο, συνεργάζεσαι με τις μεγαλύτερες ορχήστρες του κόσμου, συναντάς, τους μεγαλύτερους συνθέτες της εποχής. Σοστακόβιτς, Χατζατουριάν, Φίσερ. Δίνεις συναυλίες, από το Βερολίνο μέχρι την Μόσχα, Λένινγκραντ, Κίεβο, Νοβοσιβίρκ, πέρα από τα Ουράλια, Λειψία, Δρέσδη, Μόναχο, Αμβούργο, Τορόντο, Νέα Υόρκη, στις μεγαλύτερες αίθουσες. Γυρίζεις, όλη την Λατινική Αμερική, Αβάνα Κούβα, συναντιέσαι με τον μεγάλο Φιντέλ, συνδέεστε με μια μεγάλη φιλία.
Παντού καταγγέλλεις τα εγκλήματα της Χούντας, τα τραγούδια σου γίνονται όπλο και σημαία στα χέρια των καταπιεσμένων, των ταπεινών της γης. Ένα μεγάλο όπλο της Ταξικής πάλης.
Επιστρέφεις στο Παρίσι και συναντιέσαι με τον μεγάλο ποιητή Πάμπλο Νερούντα όπου με την βοήθειά του μελοποιείς το CANTO GENERAL στην μητρική του γλώσσα.
Ένα μεγαλειώδες έργο. Ένα έργο ολόκληρη η ιστορία των λαών της Λατινικής Αμερικής, από τα εγκλήματα των Ισπανών αποικιοκρατών, τις επαναστάσεις, τους ηρωικούς Μπολιβάρ, Χοσέ Μαρτί, Εμιλιάνο Ζαπάτα, την απελευθέρωση, τις επεμβάσεις των Αμερικάνων Ιμπεριαλιστών, για τον έλεγχο των πλούσιων αποθεμάτων του ορυκτού πλούτου. Τις αιματοβαμμένες δικτατορίες και τελικά την ανεξαρτησία και την λαϊκή συμμετοχή.
Η μεταπολίτευση σε φέρνει, ξανά στην Ελλάδα, ξεκινάς νέες συναυλίες, τα τραγούδια σου ξεσηκώνουν τον κόσμο, για πραγματική δημοκρατία, δημοκρατικές ελευθερίες, εργασιακά δικαιώματα, λαϊκό πολιτισμό.
Υποψήφιος δήμαρχος της Αθήνας, δυο φορές εκλεγμένος βουλευτής με το ΚΚΕ, πρόσφερες γέφυρες φιλίας με τους λαούς της Μεσογείου, πρωτοστάτησες στην επιτροπή Ελληνοτουρκικής φιλίας, έφερες σε επαφή τους δύο αιματοβαμμένους λαούς, τον Παλαιστινιακό και τον Εβραϊκό λαό, καταγγέλλοντας το δολοφονικό κράτος του Ισραήλ για την γενοκτονία των Παλαιστινίων αδελφών μας.
Δίνεις συναυλία με «την μπαλάντα του Μάουτχαουζεν». Το «άσμα ασμάτων», ένα από τα μεγαλύτερα τραγούδια για το ολοκαύτωμα, που γίνεται ύμνος στο Ισραήλ.
Κάποτε τόλμησαν κάποιοι να σε κατηγορήσουν για Αντισιωνισμό κι εσύ ειρωνικά τους απάντησες: « Ο αντισιωνισμός είναι ευλογία ενώ ο αντισημιτισμός κατάρα».
Ήθελες μια ελεύθερη Παλαιστίνη, αδελφωμένους, Άραβες, Παλαιστίνιους Εβραίους.
Όλους τους, λαούς της Μεσογείου και του κόσμου.
Γράφεις, τον εθνικό ύμνο της Παλαιστίνης, γίνεσαι ήρωας του Παλαιστινιακού λαού.
Το 1983 σου απονέμεται το Βραβείο ΛΕΝΙΝ για την ΕΙΡΗΝΗ.
«Έτσι όπως έθεσα τη μουσική και τον εαυτό μου στην υπηρεσία του ελληνικού λαού, θέλω να υπηρετεί και έξω από τη χώρα μου τον κοινό αγώνα όλων των τίμιων ανθρώπων της Γης που αγωνίζονται ενάντια στην τυραννία, τη βία και την εκμετάλλευση, που αγωνίζονται για έναν κόσμο με λευτεριά, δημοκρατία, κοινωνική προκοπή και ειρήνη. Σαν μουσικός και σαν αγωνιστής, απλός στρατιώτης μέσα στην απέραντη και ακατάβλητη στρατιά των απλών ανθρώπων που είναι αποφασισμένοι να υπερασπίσουν με κάθε θυσία τα δημιουργήματα και τον πολιτισμό του ανθρώπου».
Αυτά είπες κατά την απονομή του Βραβείου ΛΕΝΙΝ γι’ αυτό και οι αστοί σου αρνήθηκαν τον ΝΟΜΠΕΛ Ειρήνης.
Έφυγες όρθιος, έτσι όπως πάντα ήσουν, γίγαντας μέσα από τη στάση της ζωής σου και μέσα από το έργο σου.
Ήσουν ο Αρχάγγελος του λαού μας, τα μεγάλα σου χέρια έχουν γίνει φτερά, πού σκεπάζουν, πλέον όλους τους ταπεινούς και αδικημένους, όλου του κόσμου. Είναι αλήθεια ότι κάποιες φορές, μας πίκρανες, κάποιες φορές διαφωνήσαμε μαζί σου, μα όποιες διαφωνίες κι αν είχαμε, το έργο σου ή στάση ζωής σου και η ανθρωπιά σου, η αγάπη σου για το λαό, έσβηναν απ’ το μυαλό μας, όλες αυτές τις μικρές ή μεγάλες διαφωνίες.
Το γράμμα σου, στην ΚΕ του ΚΚΕ, δίνει εκείνη τη διάσταση αυτό πού ήσουν πάντα: ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗΣ. «τώρα στο τέλος της ζωής μου, την ώρα των απολογισμών, σβήνουν απ’ το μυαλό μου οι λεπτομέρειες και μένουν τα μεγάλα μεγέθη. Έτσι βλέπω ότι τα πιο κρίσιμα, τα δυνατά και τα ώριμα χρόνια μου, τα πέρασα κάτω από την σημαία του ΚΚΕ».
Σήμερα, ο λαϊκός πολιτισμός, όπως εσύ τον ονειρεύτηκες, δεν υπάρχει, η σαπίλα, η βρομιά και τα σκουπίδια κυριαρχούν παντού, η σαπίλα του καπιταλιστικού συστήματος τα έχει διαβρώσει όλα. Όμως υπάρχει η ελπίδα, εσύ και ο δρόμος που άνοιξες, αρκεί την σκυτάλη να την πάρει, η νέα γενιά
και να συνεχίσει μαζί με το λαό αυτόν τον λαϊκό πολιτισμό που εσύ ονειρεύτηκες
Το έργο σου, είναι η μεγαλύτερη παρακαταθήκη για όλους τους αγωνιστές της ΕΙΡΗΝΗΣ και της ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, για όλους όσους παλεύουν, ενάντια στην τυραννία, τον πόλεμο και την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Σαράντα μέρες τώρα, που έφυγες, λέμε ότι γίναμε πιο φτωχοί. Ορκιζόμαστε στο όνομα σου, όπως έχουμε ορκιστεί σε όλους τους αγωνιστές του λαού μας, ότι θα συνεχίσουμε, μαζί με τα τραγούδια σου, στη διαδήλωση , στην απεργία στους μικρούς και μεγάλους αγώνες, μέχρι τα όνειρα να πάρουν εκδίκηση, μέχρι την τελική νίκη.
ΚΟΙΜΗΣΟΥ ΗΣΥΧΑ – ΑΓΑΠΗΜΕΝΕ ΜΑΣ – ΑΓΡΥΠΝΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ.
