Climax
Σκηνοθεσία: Γκάσπαρ Νόε
Πρωταγωνιστούν: Σοφία Μπουτέλ, Ρομαίν Γκιγιερμίκ, Σουέιλα Γιακούμπ
“Τι, μόνο έξι έφυγαν από την αίθουσα» φέρεται πως είπε ο Γκάσπαρ Νοέ μετά την πρεμιέρα του Climax στο δεκαπενθήμερο σκηνοθετών στο φετινό φεστιβάλ των Καννών. «Συνήθως φεύγουν περίπου οι μισοί.» Ένας από τους πιο προκλητικούς σκηνοθέτες του 21ου αιώνα. Στην προβολή του Μη Αναστρέψιμος το 2002 είχαν βγει από την αίθουσα άτομα που έκλαιγαν, ξερνούσαν και έβριζαν. Κι αυτός σίγουρα θα καθόταν χαρούμενος κάπου σε κάποια γωνιά. Προβοκάρω, άρα υπάρχω.
Έχουν περάσει δεκάξι χρόνια και δυο ταινίες μεγάλου μήκους από τότε και ο Γκάσπαρ επέστρεψε και πάλι. Και ήταν η σίγουρη – και ασφαλής – επιλογή γι’αυτή τη βδομάδα. Πάντα έχει ενδιαφέρον να προσπαθήσεις να βρεις τι θέλει να πει αυτή τη φορά.
Μια ομάδα χορευτών μαζί με τη χορογράφο, την υπεύθυνη δημόσιων σχέσεων και τον εξάχρονο γιο της, πηγαίνουν σε ένα απομονωμένο κτίριο στη μέση του χιονισμένου πουθενά για να ετοιμάσουν μια χορογραφία και να προετοιμαστούν για μια τουρνέ. Μετά την τελευταία πρόβα ξεκινούν ένα πάρτι για να ξεδώσουν, κάποιος/α όμως έχει ρίξει LSD στα δυο μπολ με τη σαγκρία και πολύ σύντομα γίνεται της επί γης κολάσεως.
Η ταινία έχει βασιστεί σε μια αληθινή ιστορία που συνέβη τη δεκαετία του 90 στη Γαλλία. Οι ηθοποιοί είναι στην πλειοψηφία τους ερασιτέχνες, για πολλούς είναι η πρώτη τους εμφάνιση σε κινηματογραφική ταινία και παίζουν τον εαυτό τους με αμεσότητα και ζωντάνια.
Το Liberté, Egalité, Mbapé à la danza δια χειρός Νόε! Τα παρισινά προάστια, οι δεύτερης γενιάς μετανάστες αφρικανικής και βορειοαφρικανικής καταγωγής – μαζί με μια εσάνς από ανατολική Ευρώπη – μαζεύονται μέσα σε μια κατακόκκινη αίθουσα που στον ένα της τοίχο οι κουρτίνες σε μπλε, άσπρο, κόκκινο σχηματίζουν τη γαλλική σημαία. H φράση «Αυτή είναι μια γαλλική ταινία και είμαστε πολύ περήφανοι γι’ αυτό.» εμφανίζεται με μεγάλα γράμματα και όση ειρωνεία συνεπάγεται. Η υπεύθυνη δημόσιων σχέσεων μόλις έχει μιλήσει πριν, σε μαγνητοσκοπημένες συνεντεύξεις που έχουν δώσει όλοι στη Σέλμα, τη χορογράφο, για το πώς η Γαλλία με την κουλτούρα της μπορεί να ενώνει και να επιβάλλεται και πως υποστηρίζει τις τέχνες. Αν προσθέσουμε και τις λευκές και μαύρες drag queens που συμμετέχουν στη χορευτική ομάδα, θα μπορούσαμε να μιλάμε για έναν ύμνο στη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα. Ναι, αν δεν ήταν ο Γκάσπαρ Νοέ πίσω από την κάμερα!
Ο Νοέ έχει βαλθεί να αποδομήσει το σύμπαν των εφησυχασμένων. Εκεί που η πολιτική ηγεσία και οι διανοούμενοι γιορτάζουν την επιτυχή ένταξη των μεταναστών που φέρνουν επιτυχίες και χρυσά μετάλλια, μας θυμίζει πως αρκεί μια σπίθα – στη συγκεκριμένη περίπτωση ένα καζάνι παραισθησιογόνα – για να βγουν στην επιφάνεια μίση, προκαταλήψεις και αγριότητα. Η εναλλακτικότητα και η δημιουργικότητα, η σωματική έκφραση γίνονται η χοάνη που θα ρουφήξει τα μέλη της ιδιόμορφης αυτής ομάδας. Η δυναμική που βγαίνει από τη δημιουργία αντί να καταλήξει στον έρωτα θα καταλήξει στη βία – οι κλωτσιές λες και έβγαιναν από την οθόνη και προσγειώνονταν στο στομάχι του θεατή – και το θάνατο.
Η ταινία δονείται. Από τη μουσική και το χορό. Καταπληκτικές χορογραφίες χιπ- χοπ, ο χορός που οι απόκληροι έστησαν στους δρόμους των μεγαλουπόλεων του Βορρά είναι το όχημα για να εκφράσει με απίστευτη ευκρίνεια το παιχνίδι ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, τη διασκέδαση και την παράνοια. Τις συντονισμένες και ρέουσες κινήσεις της αρχής διαδέχεται ένα εφιαλτικό σκηνικό όπου σκόρπια σώματα χορεύουν σαν σε σατανιστική τελετή. Το κόκκινο της αίθουσας παίρνει φωτιά και η κάμερα, που κατέγραφε αριστουργηματικά σε λήψεις από ψηλά τα σώματα που περιστρέφονταν ρυθμικά σαν ζωντανό καλειδοσκόπιο, καταλήγει στο έδαφος να κινηματογραφεί ένα αξεδιάλυτο επιθανάτιο ρόγχο.
Ο Νοέ φτάνει στο Climax, στο ζενίθ της καριέρας του, ίσως με την καλύτερη ταινία που έχει κάνει ως τώρα. Καθόλου φλύαρη, δυνατή, γρήγορη, καλογυρισμένη, με το χορό πρωταγωνιστή – έχει δηλώσει πως κι ο ίδιος πως λατρεύει το χορό και χορεύει σε κάθε ευκαιρία – βουτάει μέσα στα άδυτα επιβεβαιώνοντας πως «η ζωή είναι το συλλογικό αδιανόητο».
