Aπό efsyn.gr – της Μαριας Ψαρρά – «Η Κομισιόν δεν παρείχε στο κοινό αρκούντως ευρεία πρόσβαση στις συμβάσεις αγοράς εμβολίων κατά της νόσου Covid-19». Αυτό αποφάσισε το Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ για την προσφυγή που είχαν κάνει ευρωβουλευτές κατά της Προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιεν. Σε μια απόφαση-καταπέλτη πριν από την ψηφοφορία για την εκλογή ξανά της Φον Ντερ Λάιεν στο τιμόνι της Κομισιόν, η απόφαση αυτή καταλογίζει πολλές πλημμέλειες στην πρακτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Σύμφωνα με το Δικαστήριο της ΕΕ, «η παράβαση αυτή αφορά ιδίως τους όρους των εν λόγω συμβάσεων οι οποίοι αφορούν την αποζημίωση, καθώς και τις δηλώσεις περί απουσίας σύγκρουσης συμφερόντων των μελών της διαπραγματευτικής ομάδας για την αγορά εμβολίων».
Η αρχή της ιστορίας πάει πίσω στο 2020 και το 2021, όταν συνήφθησαν μεταξύ της Κομισιόν και φαρμακευτικών επιχειρήσεων συμβάσεις αγοράς εμβολίων κατά του Covid-19: σύντομα αποδεσμεύθηκαν περίπου 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να πραγματοποιηθεί μια οριστική παραγγελία η οποία αφορούσε περισσότερες από ένα δισεκατομμύριο δόσεις εμβολίου.
Το 2021, βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ιδιώτες ζήτησαν, βάσει του κανονισμού για την πρόσβαση στα έγγραφα , την πρόσβαση στις συμβάσεις αυτές και σε ορισμένα συναφή έγγραφα, προκειμένου να κατανοήσουν τους όρους και τις προϋποθέσεις τους και να βεβαιωθούν ότι διασφαλίζεται η προστασία του δημοσίου συμφέροντος.
«Δεδομένου ότι η Επιτροπή παρέσχε μερική μόνον πρόσβαση στα έγγραφα αυτά, τα οποία δημοσιεύθηκαν στο διαδίκτυο σε μη εμπιστευτική μορφή, οι ως άνω ευρωβουλευτές και ιδιώτες άσκησαν προσφυγές ακύρωσης ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης», τονίζει το Δικαστήριο.
Με τις αποφάσεις του, το Γενικό Δικαστήριο δέχεται εν μέρει τις δύο προσφυγές και ακυρώνει τις αποφάσεις της Επιτροπής κατά το μέρος που περιέχουν πλημμέλειες.
Όσον αφορά τους όρους των συμβάσεων οι οποίοι αφορούν την αποζημίωση των φαρμακευτικών επιχειρήσεων από τα κράτη μέλη για τυχόν αποζημιώσεις τις οποίες οι επιχειρήσεις αυτές θα έπρεπε να καταβάλουν σε περίπτωση ελαττώματος των εμβολίων τους, το Γενικό Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι ο παραγωγός ευθύνεται για κάθε ζημία που οφείλεται σε ελάττωμα του προϊόντος του και η ευθύνη του δεν δύναται να περιοριστεί ή να αποκλειστεί έναντι του ζημιωθέντος με ρήτρα περιορισμού ή απαλλαγής από την ευθύνη, δυνάμει της οδηγίας 85/374.
Το Γενικό Δικαστήριο επισημαίνει, ωστόσο, ότι καμία διάταξη της οδηγίας 85/374 δεν απαγορεύει σε τρίτο να επιστρέψει την αποζημίωση που κατέβαλε ένας παραγωγός λόγω ελαττωματικότητας του προϊόντος του.
Το Γενικό Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο λόγος για τον οποίο οι όροι σχετικά με την αποζημίωση περιελήφθησαν στις συμβάσεις, ήτοι η αντιστάθμιση των κινδύνων τους οποίους ανέλαβαν οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις και οι οποίοι συνδέονται με τη συντόμευση της προθεσμίας ανάπτυξης των εμβολίων, είχε εγκριθεί από τα κράτη μέλη 4 και είχε δημοσιοποιηθεί.
Το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η Επιτροπή δεν απέδειξε ότι η παροχή ευρύτερης πρόσβασης στους εν λόγω ρήτρες θα έθιγε ουσιαστικά τα εμπορικά συμφέροντα των φαρμακευτικών επιχειρήσεων. Ομοίως, η Επιτροπή δεν παρέσχε επαρκείς εξηγήσεις από τις οποίες να προκύπτει με ποιον τρόπο η πρόσβαση στους ορισμούς των φράσεων «εκ προθέσεως παράβαση» και «κάθε δυνατή εύλογη προσπάθεια» σε ορισμένες από τις συμβάσεις και στους όρους των συμβάσεων οι οποίοι αφορούν τις δωρεές και τις μεταπωλήσεις των εμβολίων θα μπορούσε να θίξει συγκεκριμένα και ουσιαστικά τα εν λόγω εμπορικά συμφέροντα.
Όσον αφορά την προστασία της ιδιωτικής ζωής των προσώπων, την οποία επικαλέστηκε η Επιτροπή προκειμένου να αρνηθεί εν μέρει την πρόσβαση στις δηλώσεις περί απουσίας σύγκρουσης συμφερόντων των μελών της διαπραγματευτικής ομάδας για την αγορά εμβολίων, το Γενικό Δικαστήριο εκτιμά ότι οι ενδιαφερόμενοι ιδιώτες απέδειξαν δεόντως τον συγκεκριμένο σκοπό δημοσίου συμφέροντος για τη γνωστοποίηση των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των εν λόγω μελών.
Πράγματι, μόνον εάν είχαν στη διάθεσή τους τα ονοματεπώνυμα και τον επαγγελματικό ή θεσμικό ρόλο των εν λόγω μελών θα μπορούσαν να εξακριβώσουν ότι αυτά δεν τελούσαν σε κατάσταση σύγκρουσης συμφερόντων.
Επιπλέον, η Επιτροπή δεν έλαβε επαρκώς υπόψη όλες τις κρίσιμες περιστάσεις προκειμένου να σταθμίσει ορθώς τα εμπλεκόμενα συμφέροντα, τα οποία σχετίζονται με την απουσία σύγκρουσης συμφερόντων και τον κίνδυνο προσβολής της ιδιωτικής ζωής των υποκειμένων των δεδομένων.
Η απάντηση της Επιτροπής
Άμεση ήταν η αντίδραση της Κομισιόν, που εξέδωσε μια εκτενή ανακοίνωση, αμυνόμενη απέναντι στην απόφαση και διατηρώντας τα νόμιμα δικαιώματά της:
Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τις αποφάσεις του Γενικού Δικαστηρίου στις δύο υποθέσεις σχετικά με την πρόσβαση στις συμβάσεις εμβολίου COVID-19 και σχετικές πληροφορίες. Θα μελετήσει προσεκτικά τις αποφάσεις του δικαστηρίου και τις συνέπειές τους.
Στις αποφάσεις του, το Γενικό Δικαστήριο ακολουθεί την Επιτροπή για πολλές αξιώσεις. Έχει υποστηρίξει μόνο εν μέρει τη νομική ενέργεια σε δύο σημεία.
Έχει αποφανθεί ότι η Επιτροπή θα έπρεπε να έχει δώσει περισσότερες εξηγήσεις για να δικαιολογήσει την άρνηση πρόσβασης σε ορισμένες διατάξεις των συμβάσεων.
Έχει επίσης αποφανθεί ότι η Επιτροπή θα έπρεπε να έχει παράσχει τα προσωπικά στοιχεία που σχετίζονται με τα μέλη των ομάδων διαπραγματεύσεων, που αποτελούνται από εκπροσώπους του κράτους μέλη και αξιωματούχους της Επιτροπής.
Γενικά, η Επιτροπή παρέχει την ευρύτερη δυνατή δημόσια πρόσβαση σε έγγραφα, σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας και της διαφάνειας.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η Επιτροπή χρειάστηκε να επιτύχει μια δύσκολη ισορροπία μεταξύ του δικαιώματος του κοινού, συμπεριλαμβανομένων των ευρωβουλευτών, των πληροφοριών και των νομικών απαιτήσεων που προέρχονται από τις ίδιες τις συμβάσεις του Covid-19, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αξιώσεις αποζημίωσης με κόστος για τα χρήματα των φορολογουμένων.
Στην πραγματικότητα, σε πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν, το Δικαστήριο έχει αναγνωρίσει την ανάγκη προστασίας των επιχειρηματικών συμφερόντων ενός συμβατικού εταίρου.
Εν πάση περιπτώσει, η Επιτροπή είχε παράσχει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (βάσει της συμφωνίας πλαισίου σχετικά με τις σχέσεις μεταξύ των δύο ιδρυμάτων) πλήρεις πληροφορίες σχετικά με τις συμβάσεις εμβολίου COVID-19.
Σύμφωνα με τον θεσμικό της ρόλο, η Επιτροπή είναι υπεύθυνη για να εξασφαλίσει την απουσία οποιασδήποτε σύγκρουσης συμφερόντων και έχει επίσης το καθήκον να προστατεύει την ιδιωτική ζωή και τα προσωπικά δεδομένα των ενδιαφερομένων.
Σε αυτό το στάδιο, η Επιτροπή διατηρεί τις νόμιμες επιλογές της.
Το απόλυτο φαβορί που δεν έχει σίγουρη τη θέση του
Μετά την Πρόεδρο Μέτσολα, η οποία εξελέγη με το ποσοστό ρεκόρ του 90,2%, χθες εξελέγησαν και οι Αντιπρόεδροι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Κανένας Έλληνας ανάμεσά τους, αλλά τελικά το «τείχος δημοκρατίας» (cordon sanitaire) που επιβλήθηκε για τους υποψηφίους των πολιτικών ομάδων της ακροδεξιάς της Λεπέν και της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (Πατριώτες και Κυριαρχιστές αντίστοιχα) δεν εφαρμόστηκε για το κόμμα της ακροδεξιάς ομάδας της Μελόνι.
Δύο από τους 14 αντιπροέδρους ανήκουν στο κόμμα της, ωστόσο είναι ευρωβουλευτές που ως προσωπικότητες είναι μετριοπαθείς, μας λένε. Ένας Αντιπρόεδρος εξελέγη από την Αριστερά, στη θέση του απερχόμενου Δημήτρη Παπαδημούλη.
Τώρα όλα τα βλέμματα στρέφονται στην εκλογή της Φον Ντερ Λάιεν την Πέμπτη. Είναι το απόλυτο φαβορί, αλλά η εκλογή της δεν είναι σίγουρη.
Η ψηφοφορία ξεκινάει στις 9 με συζήτηση. Οι ομιλητές θα είναι σίγουρα σκληροί σχετικά με το τι θα μπορούσαν να κάνουν για το μέλλον της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στη δική της ομιλία στην Ολομέλεια, μόλις δύο ώρες πριν από την ψηφοφορία των ευρωβουλευτών την Πέμπτη, η Φον Ντερ Λάιεν θα πρέπει να περπατήσει μια λεπτή γραμμή για θέματα όπως η μετανάστευση και το κλίμα για να ικανοποιήσουν τους νομοθέτες που είναι διαμετρικά αντίθετοι με τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ θα πρέπει να προχωρήσει σε αυτό το θέμα. Θα πρέπει επίσης να καθησυχάσει τους νομοθέτες που δεν την εμπιστεύονται πραγματικά.
Οι κορυφαίες θέσεις εργασίας και οι προτεραιότητες πολιτικής μπορούν να μπουν σε διαπραγμάτευση. Αλλά η ιστορία της φον ντερ Λάιεν σε θέματα διαφάνειας και συνεργασίας σε όλους τους θεσμούς παραμένει ένα σημείο-αγκάθι για εκείνη, αλλά και για πολλούς από τους ευρωβουλευτές που θα χρειαστεί, τόσο προς τα δεξιά όσο και αριστερά της, για να κερδίσει την υποστήριξη μιας απόλυτης πλειοψηφίας. Τα μυστικά που κρατούσε – και οι υποσχέσεις που δεν έχει υλοποιήσει – είναι στο μυαλό των νομοθέτων.
Με τις ΗΠΑ να φαίνονται όλο και πιο χαοτικές, δεν υπάρχει πολλή όρεξη για τη δημιουργία περισσότερης αστάθειας απορρίπτοντας την φον ντερ Λάιεν ακόμη και μεταξύ πολλών από τους επικριτές της. Δεν υπάρχει σαφής εναλλακτική λύση.
Μια άλλη περίπλοκη σχέση: η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι αντιμετωπίζει επίσης ένα δίλημμα εμπιστοσύνης: να στηρίξει τη φον ντερ Λάιεν για να κρατήσει την Ιταλία στην ευρωπαϊκή τροχιά ή να παραμείνει πιστή στους ιδεολογικούς υποστηρικτές της πίσω στο σπίτι;
Η πολιτική οικογένεια της Μελόνι, οι ευρωπαίοι συντηρητικοί και μεταρρυθμιστές (ECR), φαίνεται επίσης να διχάζονται για το πρόσωπο της προέδρου της Κομισιόν
(…) .
Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ
Η σημερινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ότι η Κομισιόν επί Προεδρίας Φον Ντερ Λάιεν «δεν παρείχε επαρκή πρόσβαση με διαφάνεια στις συμβάσεις προμήθειας εμβολίων κατά του Covid 19», διαπιστώνοντας «παρατυπίες», δεν αναδεικνύει το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος και τις μεγάλες ευθύνες που υπάρχουν. Ενώ είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι η απόφαση μεταξύ άλλων αποδέχεται την προκλητική πρόβλεψη των συμβάσεων που σύναψαν ΕΕ-κυβερνήσεις και φαρμακοβιομηχανίες, ότι οι λαοί θα πληρώσουν κι από πάνω για τυχόν αποζημιώσεις που θα επιδικασθούν σε βάρος των ομίλων.
«Με την απόφαση αυτή δεν μπορεί να ξεπλυθεί η ενοχή της ΕΕ και όλων των οργάνων της, αλλά και των κυβερνήσεων, ανάμεσα τους αυτής της ΝΔ στην Ελλάδα για το γεγονός ότι οι λαοί μέχρι σήμερα δεν έχουν μάθει την αλήθεια για το πόσα χρήματα πλήρωσαν και πώς τα μονοπώλια με τη στήριξη της ΕΕ και των κυβερνήσεων τούς καταλήστεψαν, εκμεταλλευόμενα την ανάγκη τους για ασφαλή κι έγκαιρο εμβολιασμό. Ήταν η Κομισιόν που είχε στήσει στο όνομα της διασφάλισης της ανταγωνιστικότητας ανάμεσα στους φαρμακευτικούς ομίλους μια διαδικασία-εμπαιγμό όπου οι ευρωβουλευτές δήθεν «ενημερώνονταν» σε δωμάτιο απομόνωσης με …δείγματα συμβάσεων από τα οποία έλειπαν όλα τα κρίσιμα στοιχεία όπως τιμές, όροι και ρήτρες κι αυτά πάντα «στο όνομα της διασφάλισης του ανταγωνισμού». Την ίδια ώρα τα μονοπώλια του φαρμάκου με τους λομπίστες τους αλώνιζαν, όπως και σήμερα, στο ευρωκοινοβούλιο, διαμορφώνοντας τις αποφάσεις του σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Αυτό άλλωστε έχουν επικροτήσει όλα τα άλλα κόμματα – πλην του ΚΚΕ – αναγνωρίζοντας με την ψήφο τους τα λόμπι ως «ζωτικό στοιχείο της ευρωπαϊκής δημοκρατίας».
Η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ είχε από την πρώτη στιγμή καταγγείλει στο λαό όλα τα παραπάνω ζητώντας με αλλεπάλληλες παρεμβάσεις της να δοθούν άμεσα στη δημοσιότητα όλες οι συμβάσεις για τα εμβόλια, να αρθεί αμετάκλητα κι όχι μόνο για την πανδημία, κάθε πατέντα, αιτήματα που απέρριψαν τόσο η Κομισιόν, όσο κι η κυβέρνηση της ΝΔ σε σχετικό αίτημα του ΚΚΕ στην ελληνική βουλή.
Το ερώτημα παραμένει αν, πότε και με ποιο τρόπο θα δοθούν στη δημοσιότητα όλα τα συμβόλαια με το πλήρες περιεχόμενό τους, τις ρήτρες, τα ποσά και τους όρους που επιβλήθηκαν για να μάθει ο λαός την αλήθεια. Ταυτόχρονα είναι ανάγκη να τιμωρηθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι υπεύθυνοι σε ΕΕ και κυβερνήσεις, με πρώτη τη Φον Ντερ Λάιεν. Το ΚΚΕ, βεβαίως, έχει πολλές φορές καταδικάσει την πολιτική της Κομισιόν και της προέδρου της γι’ αυτό και δεν περίμενε αυτή την υπόθεση για να καταψηφίσει αύριο στο Ευρωκοινοβούλιο και τη νέα υποψηφιότητά της για την Προεδρία της Κομισιόν».
