Η άνοδος των τιμών της ενέργειας και του πληθωρισμού πιθανότατα θα οδηγήσει σε επιπλέον 3,9 εκατομμύρια υπερχρεωμένα νοικοκυριά έως το 2027, δηλαδή πάνω από τα 4,9 εκατομμύρια που είχε υπολογίσει αρχικώς, στο βασικό της σενάριο, μελέτη της Κομισιόν με τίτλο: «Για την υπερχρέωση των Ευρωπαίων καταναλωτών και τις επιπτώσεις της». Η μελέτη έγινε στο πλαίσιο προετοιμασίας της νέας Οδηγίας για τις συμβάσεις καταναλωτικής πίστης στην Ευρώπη και ανέδειξε το κοινωνικό-οικονομικό προφίλ των πολιτών με χρέη.
Κατ’ αρχάς οι μονογονείς αντιπροσωπεύουν κατά μέσο όρο το 53% των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, όταν αυξάνεται το κόστος ζωής, η ζήτηση για πίστωση, ή μειώνεται το εισόδημα, ενώ το ζευγάρι γονέων με παιδιά επηρεάζεται σε μικρότερο βαθμό (29% των υπερχρεωμένων νοικοκυριών).
Επίσης, τα τμήματα του πληθυσμού με χαμηλή ή βασική εκπαίδευση αντιπροσωπεύουν αντίστοιχα το 50% και το 35% των υπερχρεωμένων νοικοκυριών. Τα νοικοκυριά που ζουν σε αστικές περιοχές αντιπροσωπεύουν κατά μέσο όρο το 57% των υπερχρεωμένων λόγω αύξησης του κόστους των χρεών, της διαβίωσης ή της μείωσης του εισοδήματος.
Περισσότερο θιγόμενες είναι οι γυναίκες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου το 70% των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, ενώ το 81% των υπερχρεωμένων νοικοκυριών αποτελείται από ανέργους. Σύμφωνα με τη μελέτη, η αύξηση στο κόστος ζωής ή στη ζήτηση πιστώσεων επηρεάζει περισσότερο νοικοκυριά με δεσπόζουσες ηλικίες μεταξύ 16 και 35 ετών. Συνολικά το μερίδιο των υπερχρεωμένων νοικοκυριών στην Ε.Ε. αναμένεται να αυξηθεί από 8,8% το 2020 (17,2 εκατ. νοικοκυριά) σε 11,3% το 2032 (22,1 εκατ.).
Ισχυρότερη επίδραση στην αύξηση της υπερχρέωσης, σύμφωνα με τη μελέτη, ασκούν οι εξής παράγοντες:
— H αύξηση του κόστους ζωής (συμβάλλει κατά 54% στην αύξηση της υπερχρέωσης)
— H μείωση του εισοδήματος (συμβολή 24% στην αύξηση της υπερχρέωσης)
— Η αύξηση ζήτησης πιστώσεων (συμβάλλοντας κατά 13% στην αύξηση της υπερχρέωσης)
— Η αύξηση του κόστους των χρεών (συμβολή 7% στην αύξηση της υπερχρέωσης).
Αναφορικά με τις κοινωνικοοικονομικές ομάδες που επλήγησαν περισσότερο από την υπερχρέωση, με βάση στοιχεία του 2020, ξεχωρίζουν:
— Νεαρά νοικοκυριά (5,8 εκατομμύρια υπερχρεωμένα νοικοκυριά συνολικά, ή 34% του υπερχρεωμένου πληθυσμού)
— Νοικοκυριά με κάτω του 60% του μέσου ισοδύναμου εισοδήματος (13 εκατομμύρια υπερχρεωμένα νοικοκυριά συνολικά ή 76% του υπερχρεωμένου πληθυσμού)
— Ανδρες (10 εκατομμύρια υπερχρεωμένα νοικοκυριά συνολικά, ή 58% του υπερχρεωμένου πληθυσμού)
— Νοικοκυριά με βασικό επίπεδο εκπαίδευσης (8,4 εκατομμύρια υπερχρεωμένα νοικοκυριά συνολικά, ή 49% του υπερχρεωμένου πληθυσμού)
— Απασχολούμενα νοικοκυριά (8,7 εκατομμύρια υπερχρεωμένα νοικοκυριά συνολικά, ή το 50,4% του υπερχρεωμένου πληθυσμού)
— Μόνοι γονείς με παιδιά (7,1 εκατομμύρια υπερχρεωμένα νοικοκυριά συνολικά, ή 41,2% του υπερχρεωμένου πληθυσμού)
— Νοικοκυριά που ζουν σε αστικές περιοχές (9,8 εκατομμύρια υπερχρεωμένα νοικοκυριά συνολικά, ή το 57% του υπερχρεωμένου πληθυσμού.
Συνολικά, το 8,8% των νοικοκυριών σε όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν σε καθυστέρηση με τις βασικές οικονομικές τους δεσμεύσεις το 2020. Με βάση αυτό το μέτρο, η υπερχρέωση επηρεάζει 17,2 εκατ. νοικοκυριά και σχεδόν 40 εκατομμύρια άτομα σε ολόκληρη την Ενωση.
Επίσης υπολογίστηκε ότι το 2020 τουλάχιστον 1.170.000 νοικοκυριά (περίπου 2,7 εκατομμύρια άτομα) σε όλη την Ευρώπη υπερχρεώθηκαν ως αποτέλεσμα της πανδημίας Covid-19, ενώ τα υψηλότερα ποσοστά υπερχρέωσης έχουν Ελλάδα και Βουλγαρία, ενώ στα χαμηλότερα επίπεδα υπερχρέωσης είναι σε Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Σουηδία και Τσεχία.
