«Ο ΒΙΟΣ ΒΡΑΧΥΣ, Η ΔΕ ΤΕΧΝΗ ΜΑΚΡΗ, Ο ΔΕ ΚΑΙΡΟΣ ΟΞΥΣ,
Η ΔΕ ΠΕΙΡΑ ΣΦΑΛΕΡΗ, Η ΔΕ ΚΡΙΣΙΣ ΧΑΛΕΠΗ» (Ιπποκράτης)
Ενας νέος τεχνοεπιστημονικός κόσμος χωρίς ιούς, σύνταγμα και συνείδηση ή ένας άλλος με ασθένειες που θα αντιμετωπίζονται με τον τρόπο ζωής, με γνήσιες ιατρικές μεθόδους, με δημοκρατικούς νόμους και ισότητα;
Ο M. Foucault επισημαίνει ότι από το 18ο αι. κι έπειτα, η εξουσία οργανώνεται μέσω της πειθάρχησης των σωμάτων. Διαμορφώνει το σώμα, τις κινήσεις, τις στάσεις και τις συμπεριφορές αποσκοπώντας στην αποδοτικότητα των τεχνοπαραγωγικών μονάδων και στην πειθήνια υπακοή των στρατιωτικών δυνάμεων. Στις «πειθαρχικές κοινωνίες» του Φουκώ[1] η επιστημονική γνώση είναι συνάρτηση των σχέσεων εξουσίας και δεν μπορεί να αποκτηθεί ανεξάρτητα από τις χρήσεις για τις οποίες προορίζεται. Στη μετανεωτερική εποχή η πειθαρχική κοινωνία δίνει τη θέση της στην «κοινωνία του ελέγχου» και της βιοεξουσίας[2].
Η μεθόδευση και η επιβολή των βιοπολιτικών πειραματισμών με κάθε αντιδημοκρατικό μέσο που διατρέχει την καθημερινότητά μας και στοχεύει σε ένα νέο υπόδουλο κόσμο δηλώνει το φόβοτης υστερόβουλης εξουσίας απέναντι στον άλλο κόσμο που θέλει και μπορεί να ζει και να συμμετέχει ως συνειδητός πολίτης σε μια ελεύθερη δημοκρατική κοινωνία. Όχι στη δημοκρατία των στρεβλώσεων και των ψευδαισθήσεων που προετοίμασαν τη σημερινή εποχή του ελέγχου, όχι στη δημοκρατία του καταναλωτισμού και των ανέσεων, του ρατσισμού, του σεξισμού και μισαλλοδοξίας, αλλά σε αυτή την ανθρωπιστική δημοκρατία που οραματιστήκαμε και δεν ζήσαμε ποτέ. Η δημοκρατία είναι αξίωση αγωνιστική, πράξη ανθρωπιστική, που αναδίδει πνεύμα ελευθερίας, ισότητας, αδελφοσύνης, η δημοκρατία διαμορφώνει συνειδητούς πολίτες κι αυτή είναι η πιο περίτρανη απόδειξη ότι δεν έχουμε ζήσει σε πραγματική δημοκρατία.
Αυτό που κάνει την κάθε κυρίαρχη εξουσία να ασκεί κατασταλτικές και βίαιες πολιτικές είναι η ανοχή, η ασυνειδησία και η αδιαφορία των πολιτών· κι αυτό που την κάνει να χάνει την ισχύ της είναι ο φόβος του αφανισμού της. Για αυτό προβάλει στο λαό τις βιορυθμιστικές παράλογες πρακτικές της ως τις βέλτιστες και τις σοφότερες ενώ την ίδια στιγμή απονευρώνει συστηματικά την κοινωνία, υπονομεύει κάθε τι που έχει νόημα και ανθρωπιστική σημασία. Κάθε επιτακτική, εξουσιαστική εφαρμογή είναι άρνηση επίγνωσης κι απέναντι σε τέτοιες βάρβαρες πρακτικές κάθε πολίτης με επίπεδο συνείδησης είναι εμπόδιο. Για αυτό ακριβώς επιδίωξαν να καταλύσουν τη δύναμη της συνείδησης και να διαμορφώσουν μια κοινωνία χωρίς αντιστάσεις, μια κοινωνία βολεμένων, άκριτων και υπάκουων πολιτών με κάποια σκόρπια επίσης άκριτα και τυφλά αντιδραστικά σχήματα. Μια κοινωνία που νομίζει ότι θα ξεπεράσει τις ανεπάρκειές της με την ανεπίγνωστη χρήση των νέων τεχνολογιών και των συνεπειών που αυτές επιφέρουν. Μια κοινωνία που θυσιάζει τη φυσική-βιολογική της εξέλιξη στο βωμό της βιο-πληροφορίας που μετατρέπει τον άνθρωπο σε υπεράνθρωπο. Μια κοινωνία που έφτασε σε κρίση λόγω απουσίαςκρίσηςκαινοηματοδότησης της ζωής και των πράξεών της. Μια κοινωνία που την τύφλωσε η έπαρση της και τη δολοφόνησε το Εγώ της.
Όντας εντελώς υπάκουος είναι ισοδύναμο με το να ελέγχεται κανείς από την επιτακτική Αρχή. Για την αποφυγή του αισθήματος της απελπισίας, οι άνθρωποι θα αρχίσουν σταδιακά να είναι ανυπάκουοι, προκειμένου να αποκτήσουν μεγαλύτερη κατανόηση για τις δικές τους σκέψεις.[3]
Δυστυχισμένε μου λαέ καλέ και αγαπημένε. Πάντα ευκολόπιστε και πάντα προδομένε. (Δ. Σολωμός). Ο τρόπος για να τους ρίξουμε από τα κάστρα της ανομίας που έχτισαν είναι να έχουμε πρόσωπο με ατομική και συλλογικά ενοποιημένη συνείδηση. Είναι βέβαιο ότι όσοι έχουμε ήδη διανύσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας δεν έχουμε χρόνο γιατί αυτό θέλει δουλειά και θυσίες, έχουμε όμως μνήμες που μπορούμε να ανασύρουμε, παράδοση και τέχνη που μπορούμε να βασιστούμε, πίστη για να ελπίζουμε και όνειρα που μας κρατάνε άγρυπνους για να τα πραγματοποιήσουμε. Ο χρόνος δεν έχει σημασία όταν ανυψώνεις αυτό που φοβάται το σύστημα, ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ.
*Η Διονυσία Μπλαζάκη είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Βλ. La verité et les formes juridiques: Πρόκειται για τρεις διαλέξεις του Foucault του έτους 1973 στο Καθολικό Πανεπιστήμιο του Ρίο Ντε Τζανέιρο στη Βραζιλία
[2] Περί βιοπολιτικής και βιοεξουσίας βλτο άρθρο α) του Θανάση Αλεξίου,Κοινωνική Πολιτική και Βιοπολιτική. Από την ταξική αντιπαράθεση στη «μικροφυσική της εξουσίας»& β) του Σπύρου Μανουσέλη,Η βιοπολιτική διαχείριση της ζωής και της σκέψης, Η εφημερίδα των συντακτών, 12.09.2015.
[3] Asch, Solomon E. “Opinions and Social Pressure” Writing and Reading Across Curriculum. Tenth Edition. Ed. Lawrence Behrens + Leonard J. Rosen. Boston: Pearson/Longman, 2008, 351-357.
Ο πίνακας που συνοδεύει το άρθρο είναι
του René Magritte, «Le mois des vendanges», 1959
