Ο πληθωρισμός ήρθε για να μείνει. Και θα μείνει για πολύ, όπως όλα δείχνουν. Και αυτό διότι, όπως πλέον σχεδόν όλα τα επίσημα στοιχεία αποδέχονται, δεν πρόκειται πλέον για ένα νομισματικό φαινόμενο, αλλά αποτελεί δομικό στοιχείο της καπιταλιστικής «ανάπτυξης». Ο πληθωρισμός σήμερα οφείλεται ξεκάθαρα σε ένα βασικό στοιχείο: στα κέρδη των εταιρειών.
Πρόκειται για τον περιβόητο «πληθωρισμό της απληστίας». Ήδη από τις 26 Απριλίου, ο «Ημεροδρόμος» είχε αναδείξει αυτό το φαινόμενο, σύμφωνα με το οποίο οι εταιρείες εκμεταλλεύονται τον πληθωρισμό που προκύπτει από διάφορες πηγές (π.χ. αστάθεια στην εφοδιαστική αλυσίδα, πόλεμος στην Ουκρανία κ.ο.κ.) και τον κρατούν στα ύψη προκειμένου να αυξήσουν περαιτέρω τα ήδη δυσθεώρητα κέρδη τους. Αυτό, βέβαια, δεν το κάνουν οι εταιρείες γιατί είναι… «κακές». Δεν είναι ένα ηθικό πρόβλημα. Γίνεται διότι τα κέρδη είναι ο φυσιολογικός τρόπος ύπαρξής τους. Και όσο ο πληθωρισμός τις βοηθάει να έχουν υψηλά κέρδη, φυσικά και θα τον εκμεταλλευτούν.
Αυτό, λοιπόν, το απολύτως «λογικό» -στα πλαίσια του καπιταλισμού- γεγονός, ήρθε να «ανακαλύψει» και το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, το οποίο λέει πως αν δεν συγκρατηθούν τα επιχειρηματικά περιθώρια κέρδους, η αντιμετώπιση του πληθωρισμού και θα τραβήξει σε βάθος χρόνου και θα χρειαστεί «ακριβότερο χρήμα», δηλαδή περισσότερες αυξήσεις επιτοκίων από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Στοιχείο 1: Επίμονες οι πληθωριστικές πιέσεις. Το Γραφείο Προϋπολογισμού αναγνωρίζει πρόβλημα διαβίωσης των φτωχών νοικοκυριών λόγω των υψηλών τιμών στα τρόφιμα. Αναφέρει ότι ο πυρήνας του εναρμονισμένου πληθωρισμού (χωρίς Ενέργεια και μη επεξεργασμένα τρόφιμα) «έχει αυξηθεί στο 8,1% από 4,8% πέρυσι, στοιχείο που καθιστά επίμονες τις πληθωριστικές πιέσεις».
Στοιχείο 2: Τα τρόφιμα είναι στα ύψη. Στην κατηγορία των τροφίμων αναφέρει πως η μείωση είναι οριακή, από 12,3% σε 11,4% και στην κατηγορία της ένδυσης – υπόδησης παρουσιάζει αύξηση από 5% σε 12,2%. Κατά συνέπεια εκτιμά πως «διατήρηση του υψηλού πληθωρισμού κάποιων βασικών αγαθών, όπως τα τρόφιμα, επιβαρύνει το κόστος διαβίωσης των πιο ευάλωτων νοικοκυριών, καθώς μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους δαπανάται σε τρόφιμα» και ζητά να διατηρηθούν κάποια πρόσκαιρα ημίμετρα όπως π.χ. το καλάθι του νοικοκυριού, διότι αυτή η κατάσταση «καθιστά απαραίτητη τη διατήρηση των έκτακτων εισοδηματικών ενισχύσεων με το ανάλογο δημοσιονομικό κόστος».
Στοιχείο 3: Ο πληθωρισμός οφείλεται στα κέρδη των εταιρειών και όχι στους μισθούς. «Ο πληθωρισμός έχει αναδιανεμητικές επιπτώσεις, δηλαδή βελτιώνει τη θέση κάποιων επιδεινώνοντας τη θέση κάποιων άλλων» αναφέρει το Γραφείο Προϋπολογισμού, ενώ επικαλείται έρευνα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου η οποία διαπιστώνει ότι ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης από τις αρχές του 2022 οφείλεται κατά 45% στα υψηλότερα επιχειρηματικά κέρδη, κατά 40% στις τιμές εισαγωγών και κατά μόλις 25% στην αύξηση των μισθών.
Και συνεχίζει: «Το φαινόμενο έχει χαρακτηριστεί ως greedflation (πληθωρισμός απληστίας) και θέτει νέα διλήμματα στην αντιμετώπισή του. Συγκεκριμένα, η αποτελεσματικότητα της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής εξαρτάται περισσότερο από τη συγκράτηση των επιχειρηματικών κερδών και λιγότερο από τον έλεγχο των μισθολογικών αυξήσεων. Με άλλα λόγια, χωρίς μείωση των περιθωρίων κέρδους, η επιστροφή του πληθωρισμού στο επίπεδο του 2% θα απαιτήσει περισσότερο χρόνο και υψηλότερα επιτόκια, με τις ανάλογες αρνητικές συνέπειες στην ευρύτερη οικονομική δραστηριότητα».
Στοιχείο 4: Οι επιχειρηματίες δεν θα «αποποιηθούν» τα κέρδη τους για να μειωθεί ο πληθωρισμός.
Η παραπάνω πρόταση φαντάζει απολύτως φυσιολογική. Όμως, δεν είναι προϊόν κάποιας δημοσιογραφικής ή μαρξιστικής ανάλυσης. Είναι κάτι που λένε οι ίδιοι οι επιχειρηματίες. Συγκεκριμένα, ο επιχειρηματίας Σπύρος Θεοδωρόπουλος, μιλώντας στην παρουσίαση του βιβλίου του πρώην βουλευτή της ΝΔ και δημοσιογράφου, Μπ. Παπαδημητρίου, για το ζήτημα το εάν οι επιχειρήσεις μπορούν να μειώσουν τα κέρδη τους, ξεκαθάρισε: «Ας είμαστε ειλικρινείς. Καμία επιχείρηση δεν μπορεί να το κάνει. Ειδικά οι εισηγμένες επιχειρήσεις και οι πολυεθνικές δεν μπορούν να μειώσουν τα κέρδη τους. Έχουν την ανάσα των χρηματαγορών στην πλάτη τους». Κάτι τέτοιο, συνέχισε, «για το καπιταλιστικό σύστημα είναι σχεδόν αδύνατον», αφού «όσο και να πιέσουν οι πολιτικοί», «υπάρχουν οι κανόνες της αγοράς».
Τελεία και παύλα.
