Είναι αλήθεια πως ο υπουργός Πολιτισμού, Πάνος Παναγιωτόπουλος δεν τα πήγε άσχημα στο συμβούλιο των υπουργών Πολιτισμού και Αθλητισμού της ΕΕ που έγινε πριν από λίγες ημέρες στις Βρυξέλλες. Και αυτά που «έπρεπε» να πει ως ομοούσιος της ΕΕ είπε και αυτά που «δεν έπρεπε» να πει απέφυγε. Κι επειδή, πρόεδρος γαρ, χρειαζόταν να σηματοδοτήσει την εκεί παρουσία του με μια ελληνική πρωτοβουλία έθεσε εκτός ημερήσιας διάταξης το θέμα της προστασίας την πολιτιστικής κληρονομιάς όταν αυτή κινδυνεύει από πολεμικές συγκρούσεις ή πολιτικές σκοπιμότητες. Μάλιστα πρότεινε να γίνει μία τύπου «Taskforce» ώστε να επεμβαίνει όπου κινδυνεύουν μνημεία. Δηλαδή εκεί που με το ένα χέρι η ΕΕ και το ΝΑΤΟ βομβαρδίζουν με το άλλο χέρι θα σώζουν μνημεία. Αντιλαμβανόμαστε πόσο μπορεί να στέκει αυτό….
Αναφέρθηκε, ιδιαίτερα στη Συρία, όπου είναι αλήθεια ότι μνημεία, ιστορικά κτήρια και ιστορικές πόλεις έχουν κυριολεκτικά εξαφανιστεί. Οι καταστροφές είναι ανυπολόγιστες και φυσικά μη αναστρέψιμες. Αλήθεια, χωρίς καμία ευθύνη της Ε.Ε και του ΝΑΤΟ; Δεν είναι αυτοί που χειρίζονται με μοναδική δεξιότητα το «διαίρει και βασίλευε», υποδαυλίζοντας με διάφορες μεθόδους φανερούς και μη την αναταραχή, για να έρθουν μετά να βασιλέψουν πάνω στα ερείπια; Ερείπια μνημεία και ανθρώπινα ερείπια. Ας θυμήσουμε στον υπουργό ότι ο ίδιος και η κυβέρνηση που εκπροσωπεί δέχθηκαν με πειθήνια υπακοή την καταστροφή των χημικών της Συρίας στα ανοιχτά την Κρήτης με ό,τι αυτό σημαίνει για το περιβάλλον και τους ανθρώπους. ΄Η μήπως αυτό δεν είναι πολιτισμός;
Ανυπολόγιστες, όμως, ήταν και οι καταστροφές των στοιχειών της πολιτιστικής κληρονομιάς στο Ιράκ. Είναι βέβαιο ότι στην επόμενη 20ετία πολλά αντικείμενα από τα μουσεία αυτής της χώρας θα εμφανιστούν φανερά ή κρυφά στις αγορές τέχνης. Εκεί λοιπόν βομβάρδισαν από κοινού και σε αγαστή αρμονία αμερικάνοι και ευρωπαίοι. Ο Π. Παναγιωτόπουλος δεν αναφέρθηκε στο Ιράκ… Ισως να του διέφυγε. Ισως να του διέφυγε και η Λιβύη, όπου από την στρατιωτική επέμβαση δεν γλίτωσαν ούτε μνημεία, αλλά σε αυτή την επέμβαση είχε μετάσχει και η Ελλάδα όχι μόνο με στρατιωτικές βάσεις στο ελληνικό έδαφος αλλά και με βομβαρδιστικά αεροπλάνα. Ο υπουργός δεν είπε ούτε για τις καταστροφές μνημείων στα παλαιστινιακά κατεχόμενα. Μήπως επειδή το ξέχασε ή μήπως επειδή είναι ενεργές οι στρατιωτικές και ενεργειακές συμφωνίες με το Ισραήλ;
Από την άλλη πλευρά η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη δεν εντάσσεται στην κατηγορία των μνημείων που κινδυνεύουν από πολεμικές συρράξεις, αλλά στο δεύτερο σκέλος της παρέμβασης του Π. Παναγιωτόπουλου, δηλαδή σε αυτά που κινδυνεύουν από πολιτικές σκοπιμότητες. Η παρεμπόδιση του σχεδίου της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί συνιστά πολιτικό και διπλωματικό θέμα που δεν εξαντλείται σε δηλώσεις επικοινωνιακού χαρακτήρα. Πολύ λίγο ενδιαφέρει και πολύ λίγη σημασία έχει αν η Ανκελα Μέρκελ εξοργίζεται με την πρόθεση του Ερντογάν. Αλλώστε ο τούρκος Πρωθυπουργός μάλλον ξέρει να ξεχωρίζει τα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα από τις πραγματικές και ουσιαστικές πιέσεις και διεκδικήσεις. «Το θέμα δεν είναι διμερές, αλλά διεθνές» δηλώνει ο υπουργός Πολιτισμού. Αλλά και ως τέτοιο ακόμα δεν έχει τεθεί σε όλους τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμούς και πρώτα και κύρια στην Ουνέσκο προκειμένου να κληθούν να πάρουν θέση και να αναλάβουν πρωτοβουλίες. Οσο για την Ελλάδα, δεν έχει υπάρξει καμία έγγραφη και επίσημη διαμαρτυρία από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών προς την τουρκική κυβέρνηση. Μέχρι στιγμής η πιο σαφής τοποθέτηση από την πλευρά των διεθνών θεσμών έρχεται από το τουρκικό τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS), το οποίο μεταξύ άλλων καταγγέλει ότι εκτός από την μετατροπή της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τζαμί σχεδιάζεται και το ξαναχτίσιμο του διπλανού μεντρεσέ (ισλαμικό ιεροσπουδαστήριο) το οποίο είχε κατεδαφιστεί το 1940.
Για το τέλος κρατήσαμε τα διαπιστευτήρια του υπουργού.
Διαπιστευτήριο πρώτο: Στις Βρυξέλλες βρέθηκε λίγες ημέρες μετά τον πρώτο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών. Κι ενώ στην Ελλάδα φούντωνε η συζήτηση για τα ποσοστά της ναζιστικής Χρυσής Αυγής εκείνος καθησύχαζε τους ευρωπαίους εταίρους του ότι η κυβέρνηση ούτε στο ελάχιστο δεν προτίθεται να μετατοπιστεί από τον άξονα των «δύο άκρων». Αυτόν τον άξονα που στην Ελλάδα έφτιαξε τους ναζί ως πολιτικά μαντρόσκυλα και σε άλλες χώρες τους επιβραβεύει, τους δίνει συντάξεις και τους στήνει αδριάντες. Πως; Ιδού και η δήλωσή του: «Ο πολιτισμός είναι μια βαθύτατα πολιτική υπόθεση και είναι ο καλύτερος τρόπος για να απαντήσουμε στην επέλαση του λαϊκισμού και των άκρων, είτε αυτά εκφράζονται από την άκρα αριστερά, είτε από την άκρα δεξιά».
Διαπιστευτήριο δεύτερο: Φρόντισε να επιβεβαιώσει τους ευρωπαίους ομολόγους ότι κάθε τι το «αντιευρωπαϊκό» είναι και επικίνδυνο. Με τι τρόπο; Τους δήλωσε ότι «Οι εκλογές της ερχόμενης Κυριακής είναι από τις πιο κρίσιμες στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και ένας από τους λόγους είναι η εκπροσώπηση σ’ αυτές και αντιευρωπαϊκών θέσεων. Ο πολιτισμός είναι ένα από τα όπλα που το ίδιο το ευρωπαϊκό παρελθόν μας παρέχει απέναντι σ’ αυτές τις θέσεις, τόσο για το παρόν, όσο και για το κοινό μας μέλλον». Μήπως πρέπει οι «αντιευρωπαϊστές» να ζητήσουν συγνώμη από τον υπουργό που δεν αποδέχονται το ευρωπαϊκό θυσιαστήριο;
Ποιο είναι, όμως, το μέλλον; Εδώ έρχεται το τρίτο διαπιστευτήριο: αυτή η κυβέρνηση θα συνεχίσει, με πίστη και πάθος, να θυσιάζει τον πολιτισμό στην ιδιωτική διαχείριση. Στην σχετική ενημέρωση από το Υπουργείο Πολισμού διαβάζουμε: «συζητήθηκε η ανάγκη υποστήριξης νέων μοντέλων χρηματοδότησης του πολιτισμού, με συνέργειες δημόσιων και ιδιωτικών φορέων». Τι πρόκειται να συμβεί στην πραγματικότητα; Το κράτος απλώς θα κάνει το μεσάζοντα στους ιδιώτες.
