Είτε διαφωνεί, είτε συμφωνεί κανείς με την ιδεολογική και πολιτική προσέγγιση του φιλοκουρδικού κοινοβουλευτικού κόμματος HDP (Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών) δεν μπορεί να μη διακρίνει ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός: Η εξουσία του Ερντογάν αντιμετωπίζει τα στελέχη του HDP σαν προέκταση των «τρομοκρατών». Το τουρκικό κράτος προσπαθεί να αξιοποιήσει κάθε μέσο για να αντιμετωπίζεται ο κουρδικός λαός, συνολικά, σαν να είναι τρομοκράτης. Σε αυτή την πολιτική και στρατιωτική επιλογή εντάσσεται και η επίθεση της εξουσία του Ερντογάν, ενάντια στα στελέχη του HDP (τρίτο κοινοβουλευτικό κόμμα στην Τουρκία). Θυμίζουμε μόνο δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα που έχουν πάρει δημοσιότητα, από τις αρχές του χρόνου:
1. Στις αρχές Ιανουαρίου η τουρκική αστυνομία έθεσε υπό κράτηση στελέχη του HDP, στην Κωνσταντινούπολη, μετά από επιδρομή σε ένα από τα γραφεία του, στην πόλη. Ήταν μια ολόκληρη επιχείρηση που έγινε χαράματα και κατασχέθηκαν πολλά έγγραφα. Η «επίσημη» εκδοχή, όπως την παρουσίασε το κρατικό πρακτορείο Anadolu, ήταν η καταστολή δικτύων του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK). Το PKK, όπως είναι γνωστό, είναι παράνομο στην Τουρκία και θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση και για τη Δύση. Πρακτικά, ο Ερντογάν, κατηγορεί το HDP πως είναι προέκταση του PKK.
2. Την Τετάρτη, 20 Ιανουαρίου, δέκα μέλη του HDP (και βουλευτές του κόμματος) τραυματίστηκαν, στην νοτιοανατολική Τουρκία. Τραυματίστηκαν, στην πόλη Τσίζρε, από πυρά καθώς επιδίωκαν να σώσουν πολίτες που είχαν τραυματιστεί, νωρίτερα, σε συγκρούσεις. Ο Σελαχτίν Ντεμιρτάς, ηγέτης του HDP, δήλωσε πως είχαν ειδοποιηθεί οι κρατικές αρχές ότι τα στελέχη του κόμματος θα έμπαιναν στην περιοχή, για να διασώσουν τους τραυματίες. Να σημειωθεί πως, με κυβερνητική εντολή, διεξάγονται έρευνες εναντίον Κούρδων πολιτικών και στελεχών του HDP.
***
Κατά τη διάρκεια της παραμονή μας στην Τουρκία συναντήσαμε τον Ερτουγούλ Κιουρκτσού, επίτιμο πρόεδρο του HDP και βουλευτή, στα γραφεία του κόμματος, στην Άγκυρα.Ο επίτιμος πρόεδρος του HDP έδωσε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη στο συνάδελφο, Νικόλα Ζηργάνο, από την Εφημερίδα των Συντακτών. Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε το Σάββατο 30 Ιανουαρίου, στην Εφημερίδα των Συντακτών. Αναδημοσιεύουμε τα αποσπάσματα που αφορούν το κουρδικό και την πολιτική του HDP προσέγγιση σε σχέση με το θέμα:
–Την περασμένη άνοιξη και μετά από διαπραγματεύσεις δυόμισι χρόνων είχατε φτάσει πολύ κοντά σε συμφωνία με την κυβέρνηση για την ειρηνική επίλυση του κουρδικού ζητήματος. Τώρα μιλούν και πάλι τα όπλα. Τι συνέβη και άλλαξε τόσο δραματικά η κατάσταση;
Το τουρκικό κράτος προετοίμαζε μεγάλη πολεμική εκστρατεία κατά των Κούρδων ακόμη και την περίοδο που διαπραγματευόταν την ειρήνη. Τώρα βλέπουμε να ξεδιπλώνεται ένα σχέδιο, που διέρρευσε από το Γενικό Επιτελείο, με πρότυπο αυτό που συνέβη στη Σρι Λάνκα και τη μαζική εξόντωση του αντάρτικου των «Τίγρεων» Ταμίλ.
Ο στρατός και οι υπηρεσίες ασφαλείας, κάτω από την καθοδήγηση του Ταγίπ Ερντογάν, προετοίμαζαν εδώ και καιρό να κάνουν πόλεμο κατά των Κούρδων. Ηδη, έξι μήνες μετά τη διακήρυξη Οτσαλάν για την κατάπαυση του πυρός, είχαν αρχίσει προετοιμασίες πολέμου σε 12 επαρχίες της Τουρκίας. Τώρα βλέπουμε ότι ο διάλογος και οι διαπραγματεύσεις στόχευαν στο να παραδοθούν οι Κούρδοι. Ομως, αυτό που ήθελαν οι Κούρδοι δεν ήταν μια παράδοση, αλλά πραγματικές, ειλικρινείς διαπραγματεύσεις, που θα κατέληγαν σε μια δημοκρατική λύση.
Η τουρκική κοινή γνώμη ήταν σε μεγάλο βαθμό προετοιμασμένη να αποδεχτεί την ειρηνευτική διαδικασία, όπως άλλωστε και το κόμμα μας, το HDP, αλλά και οι πολιτικοί αναλυτές. Υπήρχαν επίσης «περιστέρια» μέσα στην κυβέρνηση που ήθελαν την ειρηνευτική διαδικασία.
– Γιατί όμως επελέγη τελικά η όξυνση και ο πόλεμος; Είναι προς το συμφέρον τόσο της Τουρκίας όσο και των Κούρδων να βρεθεί μια ειρηνική λύση.
Υπήρξαν δύο λόγοι. Πρώτον, η προοπτική της ειρήνης έδωσε πολύ μεγάλη ώθηση και επιρροή στο HDP και αυτό αποτυπώθηκε προεκλογικά και στις δημοσκοπήσεις. Λέγεται πως όταν το είδε αυτό ο Ερντογάν είπε «γιατί να επενδύουμε στην ειρήνη όταν αυτό μας κάνει να χάνουμε ψήφους;» «Γιατί να κερδίζει από αυτή τη διαδικασία το HDP και να χάνει το AKP;» Σε ένα δεύτερο επίπεδο, ήταν σαφές ότι η ειρήνη θα ερχόταν μόνο αν η κυβέρνηση μοιραζόταν κάποιες από τις εξουσίες σε επίπεδο αυτοδιοίκησης με τους Κούρδους. Κι αυτό ήταν ένας εφιάλτης για το τουρκικό κράτος, γιατί έχει μάθει να μη μοιράζεται τίποτα με τους άλλους.
Το τουρκικό κράτος θέλει τον λαό να εξαρτάται από τον κρατικό μηχανισμό. Αυτό το μοντέλο μοιράσματος των εξουσιών ήταν γι’ αυτούς κάτι αδιανόητο. Ηταν επίσης φανερό πως μετά μια συμφωνία, θα έπρεπε να αναθεωρηθεί το Σύνταγμα.Το πιο σημαντικό, όμως, ήταν πως υπήρχε και η στρατηγική προσέγγιση του στρατού για την περιοχή. Η επανάσταση στο Ροζάβα είχε επιπτώσεις όχι μόνο στη Συρία, αλλά και στο εσωτερικό της Τουρκίας. Μέχρι την επανάσταση του Ροζάβα, το πρότυπο για τους Κούρδους ήταν το Βόρειο, τουρκικό Κουρδιστάν.
Μετά, όταν στο Ροζάβα εγκαθιδρύθηκαν τα καντόνια και η αυτο-οργάνωση, η αυτο-κυβέρνηση, αυτό το μοντέλο ενέπνευσε την κοινωνία και οι Κούρδοι του Βορρά (της Τουρκίας) είπαν «κι εμείς μπορούμε να το εφαρμόσουμε». Οι Κούρδοι επίσης απέτρεψαν με την κινητοποίησή τους την πτώση του Κομπάνι και αυτό θορύβησε την Τουρκία γιατί είδε τα σύνορα να καταργούνται στην πράξη. Το τουρκικό κράτος, τότε, σχεδίασε μια νέα στρατηγική. Εκανε πιο στενή τη σχέση του με τον Μπαρζανί (τον ηγέτη του ιρακινού Κουρδιστάν), άρχισε να ενισχύει τη στρατιωτική του παρουσία στην περιοχή και υποστήριξε ακόμη πιο πολύ τους τζιχαντιστές στη Συρία. Αυτό έγινε γιατί κατανόησαν πως δεν υπάρχουν Κούρδοι της Συρίας, του Ιράκ, της Τουρκίας ή άλλοι, αλλά υπάρχουν Κούρδοι.
Υπήρξε και μια άλλη παράμετρος, αυτή της εσωτερικής διαμάχης μεταξύ Ερντογάν και Γκιουλέν. Ο Ερντογάν τότε έκανε στροφή, σταμάτησε τις διώξεις των στρατιωτικών, τα βρήκε με τους στρατηγούς και ένωσαν τις δυνάμεις τους εναντίον τόσο του κινήματος του Γκιουλέν όσο και κατά των Κούρδων.Η τελευταία σταγόνα στο ποτήρι ήταν τα αποτελέσματα των εκλογών της 9ης Ιουνίου. Ο Ντεμιρτάς είπε τότε πως το HDP δεν θα συναινέσει να κάνει πρόεδρο τον Ερντογάν, και τα όνειρα τους τελείωσαν όταν κατεβήκαμε σαν κόμμα στις εκλογές, περάσαμε το όριο του 10% και μπήκαμε στο Κοινοβούλιο.
Το AKP ηττήθηκε, καθώς δεν κατόρθωσε να κάνει μονοκομματική κυβέρνηση. Τότε ο Ερντογάν αποφάσισε να τελειώσει με τους Κούρδους με κάθε τρόπο που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει. Η αρχή του σχεδίου έγινε με τη βομβιστική επίθεση στο Σουρούτς. Ηθελαν να πλήξουν τη συμμαχία μεταξύ των Κούρδων και της Αριστεράς. Ακολούθησε η επίθεση στην Αγκυρα.
– Ομως αυτή η πόλωση βοήθησε εκλογικά την κυβέρνηση στις εκλογές που ακολούθησαν. Ενισχύθηκε με εθνικιστικές ψήφους, και αναρωτιέμαι πως αν ο πόλεμος βοηθάει τελικά το AKP, τότε γιατί υιοθέτησαν και οι Κούρδοι την όξυνση;
Εχετε δίκιο, η πόλωση βοηθάει τον Ερντογάν. Αλλά είναι άλλο πράγμα ο Ερντογάν και άλλο είναι το τουρκικό κράτος. Φυσικά ο Ερντογάν δρέπει τα εκλογικά κέρδη του πολέμου και βοηθάει έτσι τα προσωπικά του σχέδια.
Ομως, ο λόγος για τον πόλεμο είναι βαθύτερος απ’ αυτό. Ακόμη κι αν ο Ερντογάν έβρισκε μια συνεννόηση, πετύχαινε τη συμφιλίωση με τους Κούρδους, αυτές οι βαθύτερες δυνάμεις θα πίεζαν για πόλεμο.
Ο Ερντογάν έκανε τελικά συμμαχία μαζί τους και κάνει τα πάντα για να υλοποιήσει τις απαιτήσεις τους εναντίον των Κούρδων. Θέλουν να εξαλείψουν καθετί, ακόμη και τη σκιά του PKK.
– Αυτή τη στιγμή έχει μεταφερθεί ο πόλεμος μέσα σε κάποια αστικά κέντρα στις νοτιοανατολικές επαρχίες της Τουρκίας. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά. Υπάρχει έδαφος για ειρήνευση;
Σε βάθος χρόνου μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι αν ο κουρδικός λαός -και η πρωτοπορία του- μπορέσει να αντισταθεί σε αυτή την πίεση, τότε μια νέα περίοδος διαλόγου και συμφιλίωσης μπορεί να έρθει. Το τουρκικό κράτος δοκιμάζει τώρα πόσο ανθεκτικοί είναι οι Κούρδοι.
Πόσο αποφασισμένοι είναι να υπερασπιστούν τις αξίες τους και τις προοπτικές τους. Πώς και αν θα αντιδράσει η διεθνής κοινότητα στα σχέδια εξολόθρευσης του κουρδικού κινήματος. Προς το παρόν δεν βλέπουμε σημάδια για συμφιλίωση. Δεν δείχνουν ούτε σημάδια για επικοινωνία.
–Εσείς είστε αυτή τη στιγμή ανοιχτοί σε διάλογο;
Εμείς είμαστε ως πολιτικό κόμμα πάντα ανοιχτοί. Πρέπει να είμαστε ανοιχτοί για διαπραγματεύσεις σε πολιτικό επίπεδο. Ομως το ΑΚΡ είναι τώρα κόμμα του πολέμου. Ο Ερντογάν και ο Νταβούτογλου μιλούν τώρα τη γλώσσα των επικεφαλής των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας.
Το ΡΚΚ από την πλευρά του προσπαθεί να αποκρούσει την επίθεση κατά των προπυργίων του. Τους τελευταίους έξι μήνες οι δυνάμεις του στρατού και της αστυνομίας έχουν εξαπολύσει έναν πολύ βρόμικο πόλεμο, αλλά δεν έχουν κατορθώσει να κάνουν κάποια πρόοδο απέναντι σε νεαρούς μαχητές από την περιοχή. Το ΡΚΚ δεν έχει δυνάμεις στο έδαφος όπου γίνονται οι συγκρούσεις. Αυτοί που πολεμούν είναι νεαροί, 17-20 χρόνων, που αντιστέκονται στις επιθέσεις.
Δεν πιστεύω ότι το ΡΚΚ θα μείνει πίσω από τα χαρακώματα· θα αντεπιτεθούν. ΑΥπάρχει μια κουβέντα που ακούγεται στον αέρα: «Ερχεται η άνοιξη». Αυτό σημαίνει πως θα ξεσπάσει πόλεμος την άνοιξη.
–Ταυτόχρονα με τις συγκρούσεις, βλέπουμε και τις διώξεις πανεπιστημιακών, δημοσιογράφων, Τούρκων πολιτών που δεν έχουν καμία σχέση με το κουρδικό κίνημα.
Η τουρκική κοινή γνώμη θα αντιδράσει και υπάρχουν σημάδια ότι ο λαός αντιδρά. Είδατε τι έγινε με τους πανεπιστημιακούς και τις διώξεις, με κατηγορίες πως δήθεν υποστηρίζουν την τρομοκρατία. Τους συμπαραστέκονται οι διανοούμενοι, η ακαδημαϊκή κοινότητα, οι δημοσιογράφοι, επαγγελματικές ενώσεις.
Τους υποστήριξε και το CHP με τον πρόεδρό του, Κιλιτσντάρογλου. Ομως, η Ευρώπη, γενικά στο θέμα των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων στην Τουρκία, δεν μιλάει, έχει ανάγκη την Τουρκία, τόσο στο ζήτημα των προσφύγων όσο και στο Συριακό.
***
«Η Ευρώπη κλείνει τα μάτια για να πάρει ανταλλάγματα στο προσφυγικό»
«Δυστυχώς, όσα φοβερά γίνονται στην περιοχή μας σκεπάζονται από ένα πέπλο σιωπής. Η Ευρώπη κλείνει τα μάτια για να πάρει ανταλλάγματα στο προσφυγικό. Οι Αμερικανοί για να μπορούν να χρησιμοποιούν την τουρκική αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ στις επιχειρήσεις τους στη Συρία».
Τα παραπάνω τόνισε ο Ομέρ Ονέν, συμπρόεδρο της οργάνωσης του HDP στο Ντιγιάρμπακιρ, κατά τη διάρκεια της συνάντησης που είχαμε μαζί του, στα γραφεία του κόμματος.
Υπογράμμισε πως ο Ερντογάν «δεν ανέχεται την ελεύθερη έκφραση. Οι ειρηνικές συγκεντρώσεις διαλύονται με βία. Εχθροί του εμφανίζονται να είναι όχι μόνο οι Κούρδοι, αλλά και οι αριστεροί, οι διανοούμενοι, οι δημοσιογράφοι που δεν κηδεμονεύονται, οι πανεπιστημιακοί. Είναι τρομοκράτες οι πανεπιστημιακοί που υπέγραψαν πρόσφατα την έκκληση για την ειρήνη; Κι όμως διώκονται με βάση τον αντιτρομοκρατικό νόμο».
«Σεβόμαστε τη διαφορά, πιστεύουμε στη δημοκρατία, στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ειρήνη», είπε ο Ομ. Ονέν και συμπλήρωσε: «Αυτό που ζητάμε είναι η δημοκρατική αυτονομία σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, ένα εναλλακτικό δημοκρατικό σύστημα εξουσίας. Ο Ερντογάν, όμως, θέλει να χτίσει μια Τουρκία με βάση ένα έθνος, μία θρησκεία, μία πατρίδα».
Διαβάστε επίσης:
– Ο Ημεροδρόμος στο Ντιγιάρμπακιρ Οι πρώτες εικόνες από την αποστολή του Ημεροδρόμου στο Ντιγιάρμπακίρ, την καρδιά της νοτιοανατολικής Τουρκίας, όπου η Ιστορία γράφεται με αίμα.
– Η ζωή στο Ντιγιάρμπακιρ… Οι κάτοικοι της Σουρ ζούνε με τη στήριξη του κέντρου λαϊκής βοήθειας – Απεργία πείνας με αίτημα να δοθούν οι σοροί των νεκρών Κούρδων – Μιλούν κάτοικοι της Σουρ και συγγενείς των θυμάτων.
– Ντιγιάρμπακιρ: Πόλεμος και κατοχή Τι γίνεται στην εμπόλεμη ζώνη της συνοικίας Σουρ – Ντιγιάρμπακιρ, μια πόλη σε κατοχή – Δικαιώματα καταργούνται και οι διαδηλώσεις επιτρέπονται, για λίγο, ώστε να γίνονται συλλήψεις.
– Ντιγιάρμπακιρ: Ο θάνατος του Ταχίρ Ελτσι Η υπόθεση της δολοφονίας του προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου του Ντιγιάρμπακιρ, Ταχίρ Έλτσι -Οι διώξεις των πανεπιστημιακών από το τουρκικό κράτος.
–Στην Τουρκία οι δημοσιογράφοι φυλακίζονται Ο Ημεροδρόμος έξω από τις φυλακές του Σιλιβρί. Δηλώσαμε την αλληλεγγύη μας στους φυλακισμένους Τούρκους δημοσιογράφους- Στοιχεία για τις διώξεις δημοσιογράφων στην Τουρκία.
– Κι ο αγώνας του κουρδικού λαού συνεχίζεται… Επίλογος κι ένα κουρδικο τραγούδι…
