Σε μια σεμνή εκδήλωση που έσφυζε από τη γεμάτη διδάγματα ζωή και δράση του αγαπημένου μας συντρόφου Νίκου Καραντηνού, του κομμουνιστή δημοσιογράφου που με όπλο την πένα του πάλευε για το δίκιο του λαού, πραγματοποιήθηκε την Κυριακή το απόγευμα στο φουαγιέ της Αίθουσας Συνεδρίων της ΚΕ του ΚΚΕ η παρουσίαση της έκδοσης, “Εις μνήμην Νίκος Καραντηνός” της Εύας Νικολαΐδου, που διοργάνωσε ο Ριζοσπάστης και η Σύγχρονη Εποχή.
Ένα βιβλίο που μέσα από τον πρόλογο του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, διηγήσεις φίλων και συναδέλφων του που είχαν την τύχη και την τιμή να τον γνωρίσουν στον «Ριζοσπάστη», στους αγώνες των εργαζομένων του κλάδου, τις αναμνήσεις του γιου του, Θεοχάρη Καραντηνού, το πλούσιο φωτογραφικό υλικό που συνοδεύει την έκδοση, αλλά και κάποια από τα χρονογραφήματα που έγραψε ο Ν. Καραντηνός στον «Ριζοσπάστη», συνδέοντας τους αγώνες του «τότε» με το «τώρα», ο αναγνώστης γίνεται κοινωνός της πολύτιμης πείρας ενός ανθρώπου που διακρινόταν για την πνευματική και ηθική κορμοστασιά του, τα ιδανικά και τις αξίες του.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκε πολυμελής αντιπροσωπεία της ΚΕ ανάμεσα της και τα μέλη του ΠΓ Κύριλλος Παπασταύρου, ο οποίος είναι και διευθυντής του «Ριζοσπάστη», Μάκης Παπαδόπουλος, Νίκος Σοφιανός και Θοδωρής Χιώνης.
Παρευρέθηκε ακόμα η Μαρία Αντωνιάδου, πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, Θέμης Μπερεδήμας, πρόεδρος της ΕΣΠΗΤ και Σωτήρης Τριανταφύλλου, πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ.
Ο Νίκος Καραντηνός σε όλη του τη ζωή έζησε ως μαχόμενος κομμουνιστής δημοσιογράφος, ταγμένος αταλάντευτα με το δίκιο της εργατικής τάξης και τα ιδανικά του ΚΚΕ, πάντα αλύγιστος στο μετερίζι των αγώνων, τόνισε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας στην ομιλία του στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου της Εύας Νικολαϊδου “Εις μνήμην Νίκος Καραντηνός”.
Πήραν, επίσης, το λόγο ο Στέφανος Λουκάς, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και ο Νίκος Μπογιόπουλος, δημοσιογράφος, ενώ παρεμβάσεις έγιναν από την ίδια τη δημοσιογράφο – συγγραφέα Εύα Νικολαϊδου και τον Θεοχάρη Καραντηνό, δρ πολιτικό μηχανικό.
“Ο Νίκος Καραντηνός σε όλη του τη ζωή έζησε ως μαχόμενος κομμουνιστής δημοσιογράφος, ταγμένος αταλάντευτα με το δίκιο της εργατικής τάξης και τα ιδανικά του ΚΚΕ. Η τιμή στη μνήμη του είναι ταυτόχρονα υπόσχεση να συνεχίσουμε στον δρόμο που και ο ίδιος βάδισε, μέχρι την τελική νίκη του λαού μας. Το βιβλίο της Εύας Νικολαΐδου, το οποίο κρατάμε σήμερα στα χέρια μας, συμβάλλει σε αυτή την κατεύθυνση”.
Με αυτά τα λόγια ολοκλήρωσε την ομιλία του ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, ο οποίος είχε γνωρίσει καλά τον Νίκο Καραντηνό μέσα και από τη χρέωση που είχε τη δεκαετία του ’90, ως διευθυντής του «Ριζοσπάστη».
Ολόκληρη η ομιλία του Δημήτρη Κουτσούμπα:
«Το βιβλίο της Εύας Νικολαΐδου, για το οποίο θα μιλήσουμε σήμερα, αλλά και άλλες πρωτοβουλίες, όπως η πρόσφατη ονοματοδοσία του 5ου ορόφου του κτηρίου της ΕΣΗΕΑ, αποτελούν μια ελάχιστη οφειλόμενη απόδοση τιμής στον ακριβό μας σύντροφο, Νίκο Καραντηνό.
15 χρόνια πέρασαν από το τέλος της πλούσιας, γεμάτης αγώνες και προσφορά ζωής του. Πιστεύουμε πως είναι σήμερα ίσως πιο αναγκαίο από ποτέ, να τον θυμόμαστε οι παλιότεροι, να τον γνωρίσουν οι νεώτερες γενιές, οι νέοι κομμουνιστές. Και φυσικά, να τον γνωρίσουν, όσοι κάνουν τα πρώτα τους βήματα στη δημοσιογραφία και έχουν την φιλοδοξία να υπηρετήσουν από αυτό το μετερίζι το δίκιο και την αλήθεια, αξιοποιώντας και την παραμικρή χαραμάδα που αφήνει το σημερινό ασφυκτικό πλαίσιο του ελέγχου των ΜΜΕ από επιχειρηματικά συμφέροντα αλλά και το αστικό κράτος.
Άλλωστε, ο ίδιος ο Νίκος Καραντηνός έδειχνε πάντα αταλάντευτη εμπιστοσύνη στις νεότερες γενιές. Του ήταν ξένες οι λέξεις έπαρση και διδακτισμός, παρά το γεγονός ότι πρόλαβε να ζήσει τρεις ζωές μέσα σε μία και η εμπειρία του ήταν τεράστια. Αυτό το χαρακτηριστικό του δεν είναι τυχαίο ότι το αναφέρουν σχεδόν όλοι όσοι έγραψαν για τον ίδιο τον Καραντηνό στο βιβλίο της Εύας Νικολαΐδου ενώ είναι και αυτός ένας λόγος, για τον τεράστιο σεβασμό που τού είχαν οι συνάδελφοί του ανεξάρτητα από την πολιτική τοποθέτηση του καθενός και της καθεμιάς, όπως φυσικά και η διαδρομή του, οι γνώσεις του, η συνέπειά του, η μαχητικότητά του, η ενασχόλησή του με τα προβλήματα των δημοσιογράφων, ιδιαίτερα των πιο χαμηλόμισθων, που ήταν και είναι οι περισσότεροι.
Είναι σωστό αυτό που διαβάζουμε στο βιβλίο ότι ο Καραντηνός, ήταν ευρείας αποδοχής. Υπήρξε για χρόνια μέλος του προεδρείου της ΕΣΗΕΑ και πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Δημοσιογράφων Αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Διετέλεσε, επίσης, γενικός γραμματέας στο πρώτο, ιδρυτικό, ΔΣ της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ), στην ίδρυση τής οποίας πρωτοστάτησε.
Ήταν ένας κομμουνιστής ευρείας αποδοχής. Και τα στοιχεία που προκαλούσαν τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη σε όλους, είναι ακριβώς τα κομμουνιστικά στοιχεία που ο καθένας μας πρέπει να επιδιώκει να κατακτά σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό. Όπως αναφέρω και στον πρόλογο που μου ζητήθηκε να γράψω για το βιβλίο, τα λόγια του Νίκου Καραντηνού που μου έρχονται πρώτα στο μυαλό είναι από μια συνέντευξή του στον Ριζοσπάστη το 1994 όπου λέει:
“Η σημερινή νέα γενιά είναι ένα θαυμάσιο κύτταρο μέσα σε δύσκολες και λεπτές περιστάσεις. Τότε οι ήρωες είχαν ένα μέτωπο απλό. Τώρα το μέτωπο είναι πολύ πιο δύσκολο, πιο μεγάλοι οι κίνδυνοι και φυσικά τα παιδιά θέλουν πολύ μεγαλύτερη βοήθεια για να μπορέσουν να σταθούν στις σημερινές συνθήκες”.
Δεν χρειάζεται φυσικά να πούμε ότι το μέτωπο της γενιάς του Καραντινού δεν ήταν καθόλου απλό. Εκείνος, όμως, μπορούσε από τότε, 3 μόλις χρόνια μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές στην Ευρώπη, όταν διάφοροι καλοπληρωμένοι και προβεβλημένοι αστοί αναλυτές μιλούσαν για το τέλος της ιστορίας και της ταξικής πάλης, το τέλος των πολέμων και την αρχή μιας περιόδου αέναης ανάπτυξης, να διακρίνει τις μπόρες που έρχονται, αλλά και τις μεγάλες σύγχρονες απαιτήσεις της ιδεολογικής και πολιτικής αντιπαράθεσης. 30 χρόνια μετά όλοι ξέρουμε ποιος είχε δίκιο, αφού φυσικά η ταξική πάλη δεν σταμάτησε. Αντίθετα, η εκμεταλλεύτρια τάξη έγινε ακόμα πιο επιθετική. Οι πόλεμοι δεν σταμάτησαν, το βλέπουμε αυτό στη Μέση Ανατολή, στην Ουκρανία και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου. Οι κρίσεις δεν σταμάτησαν και ούτε πρόκειται να σταματήσουν, όσο συνεχίζει να υπάρχει αυτό το σύστημα που έχει όλα τα παραπάνω στο DNA του.»
Αυτός ήταν ο Νίκος Καραντηνός. Ο “Διονύσης” της ΟΚΝΕ, της ΕΠΟΝ, ο αρχισυντάκτης της “Νέας Γενιάς”, ο αγωνιστής της μάχης του Δεκέμβρη του 1944. Ο βασανισμένος, ο διωκόμενος, ο εξόριστος στη Μακρόνησο και την Ικαρία, αλλά πάντα αλύγιστος στο μετερίζι των αγώνων όλα τα πέτρινα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι τη Μεταπολίτευση. Αλλά και μετά, από το 1974 που ο Ν. Καραντηνός δίνει από τον “Ριζοσπάστη” τη δική του μάχη, ως μέλος του ΚΚΕ και ως δημοσιογράφος, “για να γενούνε τα σκοτάδια φως”! Η μόνιμη στήλη του, “Τότε και τώρα”, άφησε εποχή, για τη δύναμη, τη ζωντάνια, την αισιοδοξία, τη μαχητικότητα, την παιδεία, το ήθος, τις αξίες, την επικαιρότητα δοσμένη και μέσα από την ιστορικότητα των γεγονότων και καταστάσεων με τα οποία κάθε φορά καταπιανόταν.
Ο Νίκος Καραντηνός σε όλη του τη ζωή έζησε ως μαχόμενος κομμουνιστής δημοσιογράφος, ταγμένος αταλάντευτα με το δίκιο της εργατικής τάξης και τα ιδανικά του ΚΚΕ. Η τιμή στη μνήμη του είναι ταυτόχρονα υπόσχεση να συνεχίσουμε στον δρόμο που και ο ίδιος βάδισε, μέχρι την τελική νίκη του λαού μας. Το βιβλίο της Εύας Νικολαΐδου, το οποίο κρατάμε σήμερα στα χέρια μας, συμβάλλει σε αυτή την κατεύθυνση.
Ο Στέφανος Λουκάς μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ σημείωσε μεταξύ άλλων ότι «ο Ριζοσπάστης στον οποίο ο σύντροφος Νίκος έδινε τις γνώσεις του και την ψυχή του όχι μόνο με τα γραπτά του αλλά και με την τεράστια κομμουνιστική δημοσιογραφική πείρα και με μεταλαμπάδευσή της στους νεώτερους, ήταν και είναι ο καθημερινός καθοδηγητής στην κομματική δράση αλλά ήταν ταυτόχρονα την περίοδο εκείνη για όσους είμαστε νέοι στην εφημερίδα ήταν ένα σχολειό με δασκάλους συντρόφους σαν το Νίκο”.
Και λέω το αυτονόητο, συνέχισε, γιατί όταν μιλάμε για τον Καραντηνό και για μορφές όπως ο Καραντηνός, στην πραγματικότητα, ως κομμουνιστές, ως μέλη του ΚΚΕ, ως Κόμμα μιλάμε για την τιμή και την υπόληψή μας.
Γράφει κάπου ο Ελύτης μια λάμψη ο άνθρωπος κι αν είδες, είδες. Ο Καραντηνός υπήρξε μια διαρκής λάμψη που ήταν αδύνατο να μην τη δεις.
Γιατί ο Καραντηνός έζησε, όπως το περιέγραφε ο Μαγιακόφσκι: Μοιράζοντας απλόχερα τη φλόγα που κουβαλάνε «οι ανθρώπινοι άνθρωποι».
Ο Καραντηνός, ο πτυχιούχος αρχαιολογίας / ιστορίας, ο αρχειοθέτης στα Αρχεία του κράτους, όπως έλεγε ο ίδιος, το μεγαλύτερο σχολειό όσον αφορά την τιμή και το καθήκον, τα διδάχτηκε ως εργάτης στη λαχαναγορά.
Ευλογία της γενιάς μου και όσων υπηρετήσαμε τον Ριζοσπάστη, η συνάντηση μαζί του πρόσθεσε ο Νίκος Μπογιόπουλος.
Ο Καραντηνός ήταν ένας μύθος σε τέτοιο βαθμό που όταν τον γνώριζες αναρωτιόσουν αν αυτό που συναντάς είναι πραγματικό. Ήταν τέτοια η απλότητα και η σεμνότητα, ήταν τέτοιο το βάθος της σκέψης που έβγαινε αβίαστα στην κουβέντα που μετά το τέλος κάθε συνάντησης, κάθε επαφής, έπιανες τον εαυτό σου να περπατά με τα μάτια χαμηλά και με ένα χαμόγελο για ό,τι είχες ζήσει.
Ο Καραντηνός στα δικά μου μάτια, σημείωσε, ήταν ένα κράμα πολλών χαρακτηριστικών που κατέληγαν σε μια κοινή συνισταμένη: Στην ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ με όλα τα γράμματα κεφαλαία.
Ευγενικός και ταυτόχρονα αμετακίνητος, πράος και συνάμα αποφασιστικός, διαλεκτικός και διαλλακτικός και ταυτόχρονα ακλόνητος, μειλίχιος και παράλληλα αλύγιστος, προσηνής και καταδεκτικός και ταυτόχρονα σοβαρός και στέρεος ογκόλιθος.
Ο σεβασμός και η αναγνώριση των συναδέλφων του σ’αυτόν τον παντοτινό ταμία της ΕΣΗΕΑ ήταν το πραγματικό ισοδύναμο του ηθικού πλεονεκτήματος, ενός ηθικού πλεονεκτήματος και μιας ηθικής υπεροχής που δεν αποτελεί καραμέλα εξαπάτησης αλλά στάση ζωής.
Ο Καραντηνός, συνέχισε ο Νίκος Μπογιόπουλος, διέψευσε ολοκληρωτικά εκείνους που διακηρύσσουν ότι η ένταξη στον οργανωμένο αγώνα, στον κομμουνιστικό αγώνα, ισοπεδώνει την ατομική προσωπικότητα. Η προσωπικότητά και οι αρετές του Καραντηνού αναδείχτηκαν στο συλλογικό αγώνα. Είναι ακριβώς αυτό το δέντρο της Οργανωμένη ζωής, της συλλογικότητας που παράγει τους νέους καρπούς τους ποτισμένους από τους χυμούς της ατομικής προσωπικότητας των μαχητών της κοινωνικής μας υπόθεσης.
Κι ο Καραντηνός ήταν σημαιοφόρος αυτής της κοινής μας υπόθεσης. Υπήρξε απόλυτος εκπρόσωπος της στράτευσης με το δίκιο. Ο Καραντηνός για 70 ολόκληρα χρόνια αποδείκνυε κάθε μέρα, κάθε στιγμή, από το χτίσιμο των παράνομων τυπογραφείων της ΕΠΟΝ και της Εθνικής Αντίστασης μέχρι τα τελευταία του άρθρα στον Ριζοσπάστη, λίγο πριν φύγει, ότι αντικειμενικότητα είναι να είσαι αμερόληπτα με το μέρος των αδύναμων και των αδικημένων.
Τα κείμενα, η δημοσιογραφία του Καραντηνού, είναι και ένα μάθημα ήθους, είναι μια βαθιά υπόκλιση στους δασκάλους του, είναι ταυτόχρονα ένα δώρο στους νεώτερους και μια διδαχή τι σημαίνει κομμουνιστής γραφιάς. Μια διδαχή που πάντα γίνεται με σεμνότητα, χωρίς τίποτα το πατερναλιστικό, χωρίς ποτέ να προεξέχει κανένα προτεταμένο δάκτυλο, με ένα και μόνο εφόδιο: Το προσωπικό παράδειγμα της γραφής.
Στο κείμενο του Καραντηνού για την 5η Μάρτη του ’43, την μεγάλη διαδήλωση ενάντια στην χιτλερική επιστράτευση βλέπει κανείς να αναβλύζει το πάθος, το συγκλονιστικό πάθος της δασκάλας του, της Ηλέκτρας Αποστόλου.
Στα κείμενα του Καραντηνού για την σοδειά βλέπει κανείς τι θα πει δημοσιογραφία του καθήκοντος όπως την υπηρέτησε με το ίδιο του το αίμα ο μάρτυρας Κώστας Βιδάλης.
Το κείμενο του Καραντηνού για την απελευθέρωση της Αθήνας δεν είναι μια απλή καταγραφή αλλά αποτελεί ταυτόχρονα ντοκουμέντο ανάλυσης και πολιτικό σάλπισμα, στοιχεία που βρίσκονται στην γραφίδα του Καραγιώργη.
Το χρονογράφημα του Καραντηνού, αυτή η Ακτινογραφία του κοινωνικού γίγνεσθαι της στιγμής αλλά και ταυτόχρονα η διάλεξη ιστορίας, είναι ο σπόρος που έσπειρε ο Βάρναλης και βλάστησε με το μολύβι του Καραντηνού.
Αυτό είναι ο Καραντηνός: Μια νέα ποιότητα, στην οποία διακρίνει κανείς όλα τα υλικά αυτής της Δρακογενιάς που μας δείχνουν τι θα πει να πορεύεσαι ορθοστατών και ορθοβαδίζων.
Προφανώς ο Καραντινός ήταν κομμουνιστής, προφανώς ήταν μέλος του Κομμουνιστικού κόμματος Ελλάδας,
Και ακόμα κι αν δεν υπήρχαν τα μεγαλύτερα μετάλλια που κατάκτησε στη ζωή του, αυτά που του απονεμήθηκαν στις εξορίες της Ικαρίας και της Μακρονήσου, αυτή του η ιδιότητα, μια ολόκληρη ζωή συνδεδεμένη με το ΚΚΕ, τους αγώνες τις αγωνίες, τις ελπίδες αυτού του λαού, ήταν μια ιδιότητα, ανάβλυζε από όλους τους πόρους του. Στο πρόσωπο του Καραντηνού καταλάβαινε κανείς τι εννοούσε ο Σαραμάγκου όταν έλεγε με κρατούν κομμουνιστή οι ορμόνες μου.
Ο Καραντινός υπήρξε το μέτρο. Έζησε όπως έγραψε και έγραψε όπως έζησε. Είναι και θα παραμένει η ζωντανή απόδειξη αυτού που κάποιοι νομίζουν ότι δεν υπάρχει : του αριστερόμετρου.
Ο Διονύσης της αντίστασης και των παράνομων τυπογραφείων μέχρι τον Νίκο της αστικής νομιμότητας, είναι αυτή η φιγούρα που βγαίνει μέσα από τους στίχους του Λειβαδίτη:. Γράφω «για εκείνους που δεν ξέρουν να διαβάσουν» .
Το ΚΚΕ κι εμείς τα μέλη του είμαστε περήφανοι για τον Καραντινό – τιμή και δόξα στο ΚΚΕ που γεννάει Καραντινούς, κατέληξε ο Νίκος Μπογιόπουλος.
“Το βιβλίο δείχνει αδρά και ανάγλυφα την προσωπικότητα του Νίκου Καραντηνός” ανάφερε ο Θεοχάρης Καραντηνός, δρ μηχανικός και στη συνέχεια αναφέρθηκε σε στιγμές και γεγονότα που καθόρισαν και διαμόρφωσαν την προσωπικότητά του πατέρα του.
Όπως σημείωσε η προσωπικότητα του είναι η σύνθεση της μεγάλης παράδοσης κοινωνικών αγώνων και εξεγέρσεων των Επτανήσων και ιδίως της Κεφαλονιάς, αλλά και της θεωρίας του επιστημονικού σοσιαλισμού που πολιτικός εκφραστής της είναι το ΚΚΕ.
Τα “σχολεία” που τον καθόρισαν είναι ο πόνος και η αγωνία του ξωμάχου στον κάμπο της Κεφαλονιάς, το πέρασμα του από τη λαχαναγορά που δούλεψε και εκμετάλλευση που βίωσε, τα παράνομα τυπογραφεία της ΕΠΟΝ την περίοδο της κατοχής και τόσα άλλα… “Σχολεία” που τον γαλούχησαν και του εδραίωσαν την πίστη ότι το καινούριο θα νικήσει.
Η συγγραφέας του βιβλίου Εύα Νικολαΐδου σημείωσε ότι πρόθεση της να γράψει ένα “αληθινό βιβλίο για τον Νίκο Καραντηνό” και αναφέρθηκε σε στιγμές που μοιράστηκε με τον αξέχαστο σύντροφό μας.
Επίσης, παρέδωσε στον Δ. Κουτσούμπας για το Αρχείο του Κόμματος μια χειροποίητη κοσμηματοθήκη, ένα πραγματικό κομψοτέχνημα που φιλοτέχνησε ο παππούς της, Πέτρος Κυριακίδης στην ενορία που βρισκόταν και τη χάρισε στη μητέρα της.
Στο τέλος της εκδήλωσης ο Δημήτρης Κουτσούμπας εξήγγειλε μια μεγάλη εκδήλωση που θα πραγματοποιήσει το ΚΚΕ προς τιμή του Κ. Βάρναλη, καθώς το 2024 συμπληρώνονται 140 χρόνια από τη γέννηση, 50 χρόνια από τον θάνατο του κομμουνιστή ποιητή, αλλά και 65 χρόνια από τη βράβευση του με το βραβείο Λένιν.
