Vera Klontza-Jaklova, Manolis Klontzas, Αρχαιολόγοι
Το “γιοργαλίδικο άλογο” μόλις πριν μερικές μέρες έκανε το ντεμπούτο του στα σαλόνια του μεγαλύτερου αρχαιολογικού συνεδρίου στον κόσμο. Στο ετήσιο συνέδριο της Εuropean Archaeological Association (φέτος στην Ρώμη: https://www.e-a-a.org/eaa2024 ), όπου συναντήθηκαν περί τους 5.000 „Indiana Jones“.
Είναι η ίδια οργάνωση που βράβευσε την “Επιτροπή Πολιτών Ιεράπετρας” το 2021 με το “Ευρωπαϊκό βραβείο Αρχαιολογικής Κληρονομιάς”. Ήταν η πρώτη ιστορικά βράβευση με αναφορά την Ελλάδα. Αποτέλεσε το ελατήριο για την συνέχιση και την παραπέρα ανάπτυξη της συλλογικής μας δράσης και της οντολογικής – μη ανθρωποκεντρικής έρευνας της Επιτροπής πολιτών Ιεράπετρας.
Η εισήγησή μας με τον τίτλο : “Το Άλογο ως ιστορική – αρχαιολογική πηγή και ως μνημείο – Η περίπτωση του Κρητικού αλόγου” ήταν μέρος της συνεδρίας: Άλογα στην αρχαιολογία. Μια διεπιστημονική προσέγγιση στις άγνωστες πλευρές της εξέλιξης της διαειδικής πολιτισμικής σχέσης ανάμεσα στα άλογα και στους ανθρώπους, ανάμεσα στα άλογα και το οικοσύστημα. Η πολιτισμική σχέση ανθρώπων και αλόγων, το άλογο ως υλική οντολογική ιστορική πηγή, ως γόνος ιστορικών διαδικασιών και σχέσεων, μα και ως ζωντανό μνημείο, είναι ένας από τους καθρέπτες της εξέλιξης των μεταβολικών μας σχέσεων με το οικοσύστημα. Εκπροσωπεί πια σήμερα στον χώρο της αρχαιολογίας μια σύγχρονη διαλεκτική, οντολογική – μη ανθρωποκεντρική- μεθοδολογική προσέγγιση της φυσικό – ιστορικής εξέλιξης. Μπορεί να υπάρξει και να αναπτυχθεί παραπέρα ως μεθοδολογία και ως κατεύθυνση μόνο μέσα από την παραπέρα ανάπτυξη της διεπιστημονικότητας και της σύγχρονης ιππολογίας.
Η συνεδρία “Άλογα στην αρχαιολογία” ήταν μια από τις ολοήμερες συνεδρίες με πάνω από είκοσι ομιλίες ερευνητών από όλη την Ευρώπη. Ο τεράστιος συνεδριακός χώρος ήταν διαρκώς γεμάτος ενώ ήταν αμέτρητοι οι ερευνητές που συμμετείχαν στην συνεδρία αυτή διαδικτυακά. Την συνεδρία συνόδευε πλούσια, δημιουργική αλλά προπαντός μια φιλική συνεργατική συζήτηση μεταξύ των ερευνητών. Το “γιοργαλίδικο άλογο” της Κρήτης είναι, αδιαμφισβήτητα πια, αναπόσπαστο μέρος της παγκόσμιας ζωοαρχαιολογίας και της συνδεόμενης κληρονομιάς. Την ίδια στιγμή όμως οι σύγχρονες διαειδικές πολιτισμικές μας σχέσεις με τα άλογα, κυρίως όπως αυτές εκφράζονται από συνθήκες ζωής, εκτροφής, φροντίδας και εκπαίδευσης των αλόγων, απέχουν δυστυχώς πολύ από τα σύγχρονα διεθνή ιππολογικά στάνταρντ. Το πολύ λυπηρό όμως είναι πως απέχουν πολύ και απ’ τα στάνταρντ περασμένων αιώνων (που θεωρούνταν βοηθοί του ανθρώπου και όχι εμπόρευμα) και παρά το γεγονός πως τα άλογα στην εποχή μας δεν αποτελούν πια παραγωγική δύναμη. Αυτό είναι πολύ κρίμα καθώς πρόκειται για μια από τις αρχαιότερες φυλές αλόγων στον κόσμο (4000 χρόνια εξέλιξης στο σχετικά κλειστό ιδιαίτερο οικοσύστημα της Κρήτης). Σίγουρα αξίζει καλύτερες συνθήκες ζωής, σύγχρονη οργάνωση εκτροφής, εκπαίδευσης ιδιοκτητών, αλλά βασικά στην κρίσιμη για την διάσωση του σημερινή κατάσταση μια οργανωμένη υποστήριξη της διεθνούς ιππολογικής κοινότητας, της αρχαιολογικής κοινότητας και της πολιτείας.
Σε αυτές τις κατευθύνσεις δρα και το νεοσύστατο από την “Επιτροπή Πολιτών Ιεράπετρας” “Κέντρο” μας (https://chrrhc.org/).
Ευχαριστούμε θερμά όλους εσάς που βοηθάτε να μείνει το γιοργαλίδικο άλογο οργανικό μέρος του κρητικού οικοσυστήματος όπου αναμφίβολα ανήκει, όλους εσάς που συμβάλλετε στις αναγκαίες μελέτες και στην καθημερινή φροντίδα.
Το “γιοργαλίδικο άλογο” είναι η Κρήτη η ίδια! Η φυσιολογία του, ο χαρακτήρας του, η όψη του, το ζάλο του, το ταπεραμέντο του, η ευφυία του, η κουζουλάδα του…
Σήμερα η Κρήτη μας αυτή βιάζεται και απειλείται με εξαφάνιση από την αλλαγή χρήσης γης μέσα στα πιεσμένα από την νεκρή ανόργανη ύλη οικοσυστήματα, είτε μέσα στα αποξενωτικά “σκοτεινά μποξ” της προσωπικής μας ιδιοκτησίας.