Διαβάστε όλα τα κείμενα του φακέλου – αφιερώματος του «Ημεροδρόμου» «Από τα Δεκεμβριανά στον Εμφύλιο» ΕΔΩ
IΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
3 Επίσκεψη αντιπροσωπείας του ΕΑΜ στο Παρίσι.
4 Το Λαϊκό Κόμμα και ο Σ. Βενιζέλος συμφωνούν στη διεξαγωγή των εκλογών και για μετεκλογική συνεργασία.
4-15 Κύμα απεργιών σε όλη τη χώρα με πρόσκληση της ΓΣΕΕ. Στη Θεσσαλονίκη συγκρούσεις εργατών με τη Χωροφυλακή. Δύο εργάτες νεκροί. Στην απεργία κατεβαίνουν και οι επαγγελματίες και βιοτέχνες της πόλης.
5 Η ΚΕ του ΕΑΜ ζητά την κατάργηση του νόμου «περί Τύπου». Ο «Ριζοσπάστης» αποκαλύπτει έγγραφα του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου στρατηγού Δρομάζου και του αρχηγού της Αστυνομίας Αγγ. Έβερτ με αντισοβιετικό περιεχόμενο.
8 Το ΕΑΜ ζητάει τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση.
10 Η ΚΕ του ΕΑΜ υποβάλει στην κυβέρνηση ονομαστική κατάσταση των δολοφονημένων από μοναρχικές συμμορίες στο διάστημα 21.11.1945 έως 8.1. 1946 καθώς και κατάλογο 2000 ενόπλων, μελών φασιστικών συμμοριών που δρουν στην ύπαιθρο.
13-19 Συνέδριο της ΕΠΟΝ στην Αθήνα.
17 Σε επίθεση παρακρατικών στην Κόρινθο τραυματίζονται οι Γιάννης Ζέβγος και Μ. Πρωιμάκης.
18 Ο αντιβασιλιάς υπογράφει το διάταγμα για τη διεξαγωγή εκλογών στις 31 Μαρτίου 1946.
19 Το ΕΑΜ επαναδιατυπώνει το αίτημα για συμμετοχή στην κυβέρνηση.
19-22 Λουτρό αίματος στην Καλαμάτα μετά την εισβολή 300 μελών παρακρατικών συμμοριών υπό τον ταγματασφαλίτη Μαγγανά. Η κυβέρνηση κηρύσσει το στρατιωτικό νόμο ο οποίος στην πράξη στρέφεται εναντίον απλών πολιτών με δολοφονίες, συλλήψεις, μπλόκα, λεηλασίες και καταστροφές.
20 Μεγάλη συγκέντρωση των Δημοκρατικών Συλλόγων στον Παναθηναϊκό με ομιλητή το στρατηγό Αλ. Οθωναίο. Σύμφωνα με το «Ριζοσπάστη» 500.000 λαού κατέκλυσαν το γήπεδο και τους γύρω δρόμους. Κεντρικό σύνθημα: Συμμετοχή του ΕΑΜ στην κυβέρνηση- Πανδημοκρατικό Μέτωπο.
21 Σε απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ μετά τα γεγονότα της Καλαμάτας σημειώνεται ότι « σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται ουσιαστικά σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου».
21 Σοβιετική προσφυγή στον ΟΗΕ για την αποχώρηση των βρετανικών δυνάμεων από την Ελλάδα.
23-30 Αντιπροσωπεία του ΕΑΜ στη Μόσχα.
26 Ο υπουργός Εξωτερικών Ι. Σοφιανόπουλος αρνείται να υποστηρίξει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ τη θέση της κυβέρνησης Σοφούλη για παραμονή των βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα. Με βρετανική εντολή αντικαθίσταται και τη θέση του παίρνει ο Κ.Ρέντης.
ΔΙΕΘΝΗ
10 Ο Πωλ Ανρύ Σπάακ εκλέγεται πρόεδρος στην πρώτη τακτική συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
11 Ο επικεφαλής της ουκρανικής αντιπροσωπείας στον ΟΗΕ εκλέγεται πρόεδρος της Επιτροπής Ασφαλείας.
20 Στη Γαλλία ο στρατηγός Ντε Γκωλ παραιτείται από την θέση του πρωθυπουργού.
29 Ο νορβηγός Τρίβενγκ Λή πρώτος γενικός γραμματέας του ΟΗΕ.
Τα διαπιστευτήρια του Ροντιόνωφ
«Πέμπτη 3 Γενάρη. Ο Τούρκος στις 11 και ο Ρώσος στις 12 επέδωσαν τα διαπιστευτήριά τους. Τα διαπιστευτήρια του Ρώσου απευθύνονται στον Αντιβασιλέα όχι στο Γεώργιο. Αλλά κανείς βέβαια δεν μπορούσε ν’ αναλάβει την ευθύνη μιας καινούριας αναβολής για να διορθωθεί αυτό το τυπικό ζήτημα. Συνομιλία ύστερα από την επίδοση ψυχρή και κουμπωμένη εκ μέρους του Ρώσου…»
Γιώργος Σεφέρης «Πολιτικό Ημερολόγιο», Β΄ 1945-1947,1949,1952, σ. 81, εκδόσεις Ίκαρος , Αθήνα 1985.
« Πλήρης τάξις επικρατεί εις την Νέαν Ιωνίαν»
« Μετά τα προχθεσινά αιματηρά επεισόδια πλήρης τάξις επικρατεί εις την Ν. Ιωνίαν. Χθες το απόγευμα εγένετο η κηδεία του φονευθέντος κομμουνιστού Ι. Παναγιωτίδη. Εις ένδειξιν διαμαρτυρίας δια τον φόνον τούτου απήργησαν χθες οι εργάται των 26 εργοστασίων της Νέας Ιωνίας καθώς και τα λεωφορεία τα εκτελούντα την συγκοινωνίαν του συνοικισμού με τας Αθήνας, τα δε καταστήματα έκλεισαν λόγω πένθους. Ο φονεύς του Παναγιωτίδη Ιωσηφίδης φρουρείται εις το Γενικόν Κρατικόν Νοσοκομείον».
«Ελευθερία» 16.1.1946.
« Επιβολή της επιβαλλομένης τάξεως εις την Εκκλησίαν της Χίου»
Στις 13 Ιανουαρίου του 1946, ο μητροπολίτης Χίου Ιωακείμ που είχε πάρει μέρος στο ΕΑΜ συμμετέχει σε συγκέντρωση της ΕΠΟΝ στην αίθουσα του κινηματογράφου «Αστήρ. Ο «εθνικόφρων» Τύπος του νησιού ζητάει να ληφθούν μέτρα εναντίον του:
«… Η παρουσία της Α(υτού) Σ(εβασμιότητος) του Μητροπολίτου Χίου εις συγκεντρώσεις τοιαύτας προκαλεί την γενικήν αγανάκτησιν του φιλησύχου και εθνικόφρονος κόσμου, όστις δεν διστάζει να ζητήση την άμεσον ενέργειαν της προϊσταμένης Του Αρχής προς επιβολήν της επιβαλλομένης τάξεως εις την Εκκλησίαν της Χίου την από πολλού χειμαζομένην εκ των τοιούτων αταξιών του προϊσταμένου ταύτης».
«Ελευθερία» της Χίου 16.1.1946.
(Πράγματι τον Μάιο της ίδιας χρονιάς φθάνει στη Χίο για ανακρίσεις ο μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας Πολύκαρπος και τον Ιούλιο ο Ιωακείμ καθαιρείται για να τον διαδεχθεί αμέσως μετά ο Παντελεήμων Φωστίνης μητροπολίτης Ενόπλων Δυνάμεων στη Μέση Ανατολή).
Το Μαύρο Μέτωπο και η σφαγή της Καλαμάτας
Από την απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ της 21ης Ιανουαρίου:
« Το μοναρχοφασιστικό πραξικόπημα στην Καλαμάτα, οι δολοφονίες δημοκρατικών πολιτών στη Λακωνία, στο Βόλο, στη Θήβα, η επίθεση ενάντια στην αντιπροσωπεία της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ στην Κόρινθο, το φούντωμα που η χίτικη τρομοκρατία παρουσιάζει τις τελευταίες βδομάδες σε όλη τη χώρα, δείχνουν ότι το Μαύρο Μέτωπο, βλέποντας ότι δεν έχει το Λαό, φοβάται την ομαλή εσωτερική εξέλιξη και καταφεύγει στις μέθοδες του εμφυλίου πολέμου ενάντια στη δημοκρατική Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι τη στιγμή που το ΕΑΜ, για να διευκολύνει την ομαλή εσωτερική εξέλιξη, κάλεσε τους οπαδούς του να εγγραφούν στους εκλογικούς καταλόγους παρ’ όλες τις επιφυλάξεις, που έχει για τον τρόπο που έγινε η ανασύνταξή τους, το Μαύρο Μέτωπο που χάνει πια κάθε ελπίδα να επικρατήσει ομαλά, δημοκρατικά καταφεύγει στο πραξικόπημα.
Λίγες μέρες ύστερ’ απ’ τις μοναρχοφασιστικές συκοφαντικές διαδόσεις ότι οι κομμουνιστές ετοιμάζουν επανάσταση εκδηλώνεται το πραξικόπημα του Μαύρου Μετώπου. Το διάβημα, που οι αρχηγοί του έκαναν το Σάββατο στον Πρωθυπουργό κ. Σοφούλη, σκοπό είχε να καλύψει τις προετοιμασίες τους, για το πραξικόπημα.
Έτσι σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται ουσιαστικά σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου. Την πρωταρχική και κύρια ευθύνη για την κατάσταση αυτή την φέρνει η επίσημη αγγλική πολιτική και οι αγγλικές αρχές κατοχής (…)
Ο εξοπλισμός των τρομοκρατών γίνεται άμεσα είτε έμμεσα από τους Άγγλους. Οι Άγγλοι δόσαν στην Αστυνομία στην Αθήνα και τον Πειραιά καινούργιο οπλισμό δίχως να παραλάβουν τον παλιό, που έτσι σχεδόν ολόκληρος πέρασε στους τρομοκράτες της Χ. Απ’ τα όπλα αυτά παράλαβε 1000 ο Ντίνος Μανωλάκος τροφοδότης της Χ Λακωνίας. Και άρχισε να τα στέλνει στην Πελοπόννησο με τους σοφέρ Κώστα Πιρόπουλο και Γρηγόρη Κοτσάνη απ’ το πρακτορείο Λακωνίας, οδός Μενάνδρου 81.
Έτσι έχουν τα γεγονότα. Και τα γεγονότα αποδείχνουν ότι υπεύθυνοι για τη μοναρχοφασιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα είναι οι Άγγλοι. Αν ήθελαν οι Άγγλοι η τρομοκρατία αυτή θα εξαφανιζότανε μέσα σε 24 ώρες (…).
Στη σημερινή κρίσιμη στιγμή, όταν στην Πελοπόννησο ξέσπασε το μοναρχοφασιστικό πραξικόπημα, που θέτει σε άμεσο πια κίνδυνο αυτή την ύπαρξη και ανεξαρτησία της Ελλάδας, μόνον η πανδημοκρατική ενότητα μπορεί να σώσει την Ελλάδα. Το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ καταγγέλλει τους πράκτορες του Μαύρου Μετώπου μέσα στην ίδια την κυβέρνηση, που θέλουν να παραλύσουν κάθε της ενέργεια ενάντια στους πραξικοπηματίες. Καλεί την κυβέρνηση, παίρνοντας στις γραμμές της και το ΕΑΜ, να στηριχθεί στο Λαό και στις δημοκρατικές δυνάμεις του στρατού και των Σωμάτων Ασφαλείας, να συντρίψει τους μοναρχοφασίστες κινηματίες. Καλεί το Λαό σε συναγερμό. Με παλλαϊκή απεργία και ένοπλο αγώνα να τσακίσει κάθε απόπειρα να επεκταθεί το πραξικόπημα και σε άλλες πόλεις και περιοχές (…).
Η κατάσταση επιβάλλει:
Να συλληφθούν αμέσως οι ηγήτορες της Χ, ΣΑΝ, Μαύρου Μετώπου και Σία και να διαλυθούν οι οργανώσεις τους.
Να αφοπλιστούν και τεθούν υπό περιορισμό όλοι οι αξιωματικοί και άνδρες στρατού και Σωμάτων Ασφαλείας, που είναι γνωστοί χίτες, ταγματασφαλίτες κλπ.
Να σχηματισθεί ένα εθελοντικό σώμα από πιστούς δημοκρατικούς δοκιμασμένους στην Εθνική Αντίσταση, που θα ξεκαθαρίσει τον τόπο από το μοναρχοφασιστικό μίασμα.
Η κυβέρνηση να καλέσει σ’ επιφυλακή το Λαό και μαζί με το Λαό να τσακίσει τους πραξικοπηματίες.
Το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ δηλώνει πως θα υποστηρίξει με όλες του τις δυνάμεις κάθε κυβερνητικό μέτρο, που θα χτυπά πραγματικά τους κινηματίες.
Ύστερ’ απ’ το Δεκέμβρη η κατάστασή μας δεν ήταν ποτέ τόσο σοβαρή όσο σήμερα…».
«Ριζοσπάστης» 22.1.1946.
« Φασιστικές κυβερνήσεις σε Ισπανία και Ελλάδα»
Ο αμερικανός δημοσιογράφος Σάυρους Σουλτσμπέργκερ συναντά τον ηγέτη του Γαλλικού ΚΚ Μωρίς Τορέζ, στις 5.1. 1946, στο Παρίσι:
«… Σήμερα το απόγευμα συνέντευξη με τον Μωρίς Τορέζ, ένα γεμάτο, κοκκινοπρόσωπο πρώην μεταλλωρύχο, που είναι τώρα αρχηγός του γαλλικού κομμουνιστικού κόμματος και υπουργός δίχως χαρτοφυλάκιο στην κυβέρνηση Ντε Γκωλ (…)
Είπε ότι το κομμουνιστικό κόμμα είταν υπέρ της απόλυτης ανεξαρτησίας της Συρίας και του Λιβάνου, και ότι ο ντε Γκωλ είχε αναλάβει εγγράφως αυτή την υποχρέωση (…). Είναι κατά οποιουδήποτε συνασπισμού. Θα ήθελε τον ΟΗΕ, και συμμαχίες με τον καθένα από τους τρεις μεγάλους. Η Γαλλία εξακολουθεί να είναι μεγάλη δύναμη, αλλά όχι με τον μεγαλειώδη τρόπο που φαντάζεται ο Ντε Γκωλ. Η Γαλλία δεν έχει καμιά δουλειά ν’ ανακατευτεί στα Βαλκάνια. Ο Τορέζ θα είταν κατευχαριστημένος αν επικρατούσε ο κομμουνισμός σε όλες τις χώρες της Ευρώπης-είναι το όνειρό του- αλλά δεν θα επιχειρούσε να συντελέσει σ’ αυτό με ανάμιξή του, αν βρισκότανε στην εξουσία. Είναι αντίθετος προς τις φασιστικές κυβερνήσεις, σαν αυτές στην Ισπανία και στην Ελλάδα…».
Στις 24 Ιανουαρίου ο Σουλτσμπέργκερ συναντάται στη Ρώμη με τον χριστιανοδημοκράτη ιταλό πρωθυπουργό ντε Γκάσπερι:
« …Είπε:
– Καμιά δημοκρατική κυβέρνηση που θα δεχότανε να παραιτηθεί από την Τεργέστη, δεν θα μπορούσε να σταθεί, και μια αναγέννηση εθνικισμού της χειρότερης μορφής θα είταν αναπόφευκτη.
– Ωστόσο είταν πρόθυμος να παραχωρήσει τα Δωδεκάνησα, και έλπιζε πως αυτό θα ’χε σαν αποτέλεσμα ν’ αποκατασταθούν καλές σχέσεις με την Ελλάδα…»
Σάυρους Σουλτσμπέργκερ «Πολιτικά Παρασκήνια της εποχής μας» σε μετάφραση Κοσμά Πολίτη, σ. 375-376, 386, εκδόσεις Α. Καραβία- Α. Δημητριάδη, Αθήνα 1972.
Η ΕΣΣΔ φέρνει το «ελληνικό ζήτημα» στον ΟΗΕ
Στις 21 Ιανουαρίου η σοβιετική κυβέρνηση κατέθεσε προσφυγή στα Ηνωμένα Έθνη ζητώντας την αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων από την Ελλάδα:
« Η παρουσία βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα μετά το πέρας του πολέμου δεν δύναται να δικαιολογηθή πλέον ως αποβλέπουσα εις προστασίαν των συγκοινωνιών με βρετανικά στρατεύματα κατοχής εις ηττημένας χώρας (…) Εξ άλλου τα εν Ελλάδι βρετανικά στρατεύματα έχουν μεταβληθή εις όργανον καταπιέσεως (…) ουχί σπανίως χρησιμοποιούμενον υπό των αντιδραστικών στοιχείων εναντίον των δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας. Η κατάστασις αυτή (…) προκαλεί εξαιρετικήν έντασιν, η οποία εγκυμονεί σοβαρωτάτους κινδύνους τόσον δια τον Ελληνικό λαόν όσον και δια την διατήρησιν της ειρήνης και ασφαλείας…».
« Ριζοσπάστης» 23.1.1946
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
1 Ομιλία του σοβιετικού αντιπροσώπου Βισίνσκι στον ΟΗΕ για το ελληνικό ζήτημα.
4 Το ΕΑΜ με ανακοίνωσή του τονίζει ότι αν δεν συνταχθούν γνήσιοι εκλογικοί κατάλογοι και δεν αποκατασταθεί η τάξη, τα κόμματα του συνασπισμού θα απόσχουν από την εκλογική παρωδία.
5 Η κυβέρνηση, μετά από πίεση του αντιβασιλιά και των κομμάτων της Δεξιάς, ματαιώνει την εκκαθάριση των εκλογικών καταλόγων.
8 Η ΚΕ του ΕΑΜ ανακοινώνει ότι αν δεν εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις για γνήσιες εκλογές, τα κόμματα του συνασπισμού θα απόσχουν.
12 Δημοσιεύονται συγκεντρωτικά στοιχεία για την τρομοκρατία στον ένα χρόνο από την Συμφωνία της Βάρκιζας: Νεκροί 1.912, τραυματίες 6.431, συλληφθέντες 75.000, βιασμοί γυναικών 165, ληστείες 6.567, επιδρομές σε τυπογραφεία 572, καταδιωκόμενοι δημοκρατικοί πολίτες πάνω από 100.000. Στη χώρα δρουν 166 μοναρχοφασιστικές συμμορίες. Την ίδια μέρα διάβημα του ΕΑΜ για παράταση της προθεσμίας εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους. Η κυβέρνηση το απορρίπτει.
12-15 Δεύτερη Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ. Γενικός και όχι συγκεκριμένος προσανατολισμός στον ένοπλο αγώνα. Στη διάρκεια των εργασιών της έγινε σύσκεψη με συμμετοχή αξιωματικών του ΕΛΑΣ και γραμματέων Οργανώσεων Περιοχών. Μίλησαν ο Ν. Ζαχαριάδης και ο στρατιωτικός του σύμβουλος πρώην επιτελικός αξιωματικός του τακτικού στρατού Θ. Μακρίδης ( Έκτορας).
20 Αντιπροσωπεία του ΕΑΜ προειδοποιεί τους αντιπροέδρους της κυβέρνησης Καφαντάρη και Τσουδερό ότι η κυβέρνηση θα αναλάβει ιστορικές ευθύνες αν προχωρήσει σε νόθες εκλογές και παραδώσει τη χώρα στο μοναρχοφασισμό. Την ίδια μέρα απομακρύνεται ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Στ. Μερκούρης.
21 Δημοσιεύεται απόφαση του ΠΓ του ΚΚΕ. Δηλώνεται ότι με την κατάσταση που επικρατεί το ΚΚΕ δεν θα πάρει μέρος στις εκλογές της 31ης Μαρτίου. Παράλληλα δηλώνεται ότι αν μέσα σε λίγες βδομάδες , υπάρξει καλή θέληση και σταματήσει η αγγλική αντίδραση, μπορούν να εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις για στοιχειωδώς ελεύθερες εκλογές.
21 Ανακοινώνεται η δημιουργία της «Εθνικής Πολιτικής Ενώσεως» συνασπισμού του Κόμματος των Βενιζελικών Φιλελευθέρων του Σοφ. Βενιζέλου, του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος του Γ. Παπανδρέου και του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος του Π. Κανελλόπουλου.
28 Ο βρετανός πρεσβευτής Λήπερ απαιτεί, ο πρωθυπουργός Σοφούλης συμμορφώνεται και έτσι απαγορεύεται η άφιξη στην Αθήνα γαλλικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για να ερευνήσει την κατάσταση στη χώρα.
ΔΙΕΘΝΗ
1 Ανακήρυξη της Δημοκρατίας στην Ουγγαρία.
1-6 Συζήτηση του ελληνικού ζητήματος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
8 Το Συμβούλιο Ασφαλείας συζητά το ζήτημα της Ινδονησίας.
10 Εκλογές για την ανάδειξη 1.200 αντιπροσώπων στο Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ.
12 Εκατομμύρια ινδοί διαδηλώνουν ζητώντας ανεξαρτησία.
17 Πεθαίνει ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βενιαμίν Α΄.
20 Νέος Οικουμενικός Πατριάρχης αναδεικνύεται ο μητροπολίτης Χαλκηδόνος Μάξιμος.
21 Οι βρετανικές δυνάμεις ανοίγουν πυρ κατά διαδηλωτών στο Κάιρο με αποτέλεσμα 12 νεκρούς και πάνω από 100 τραυματίες.
29 Παγκόσμια απομόνωση του φασιστικού καθεστώτος του στρατηγού Φράνκο στην Ισπανία. Ο ισπανός δικτάτορας κλείνει τα σύνορα με τη Γαλλία.
Βισίνσκι- Μπέβιν
« … Η 28η Ιανουαρίου είχε οριστεί ως ημέρα συζητήσεως στο Συμβούλιο Ασφαλείας –που συνεδρίαζε στο Λονδίνο- του αιτήματος της Σοβιετικής Ενώσεως να αποχωρήσουν οι βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις από την Ελλάδα.
Ο αρχηγός της ελληνικής αντιπροσωπείας, υπουργός των Εξωτερικών Σοφιανόπουλος, εξαφανίστηκε τις παραμονές της συζητήσεως από το Λονδίνο και ο πρωθυπουργός αναγκάστηκε να τον καθαιρέσει και να διορίσει αντικαταστάτη του στο υπουργείο Εξωτερικών τον Κωνσταντίνο Ρέντη, που αναχώρησε την ίδια μέρα κατεπειγόντως για το Λονδίνο (…).
Η μονομαχία Βισίνσκι ( σ.σ. επικεφαλής της σοβιετικής αντιπροσωπείας) και Μπέβιν ( σ.σ. βρετανός υπουργός Εξωτερικών) άρχισε την 1η Φεβρουαρίου στο Λονδίνο. Ο Βισίνσκι υποστήριξε ότι η Ελλάδα απειλεί τη Βουλγαρία, την Αλβανία και τη γενική ειρήνη. Ότι τα βρετανικά στρατεύματα υποστηρίζουν τους αντιδραστικούς και ότι οι δεξιές ληστοσυμμορίες κύκλωσαν την Αθήνα και εισέβαλαν στα σπίτια των εργατών, τους οποίους κατατρομοκρατούσαν. Τις αιτιάσεις του αυτές ο Βισίνσκι τις στήριξε σε στοιχεία που του είχε δώσει ο μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ, που ήταν μέλος του ΕΑΜ, ενώ χρησιμοποίησε και τις δηλώσεις του υπουργού Δημοσίας Τάξεως Μερκούρη, ο οποίος είχε μιλήσει κατά την αναταραχή στην Καλαμάτα για «επανάσταση» της δεξιάς. Στο τέλος της ομιλίας του, ο Βισίνσκι ζήτησε να φύγουν αμέσως χωρίς όρους οι Άγγλοι από την Ελλάδα.
Ο Μπέβιν στην απάντησή του είπε ότι η αγόρευση του Βισίνσκι αποδείκνυε ότι υπήρχε ανάγκη αποστολής και άλλων βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα. Ότι η Ρωσία είχε αναγνωρίσει ανεπιφύλακτα την αγγλική πολιτική στη χώρα μας και ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα, με τις μυστηριώδεις συνωμοσίες του, έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια και την εσωτερική τάξη. Μίλησε για τα Δεκεμβριανά και τις φρικαλεότητες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και τόνισε την ανάγκη να διεξαχθούν το ταχύτερο οι εκλογές. Τελείωσε την ομιλία του λέγοντας ότι είναι παράλογο να θεωρείται ότι η Ελλάς απειλεί την ειρήνη, η οποία στην πραγματικότητα απειλείται από τη Μόσχα και τα κομμουνιστικά κόμματα που υπακούουν σ’ αυτή (…)
Η μονομαχία μεταξύ του Μπέβιν και του Βισίνσκι συνεχίστηκε και κατά τις επομένες δύο συνεδριάσεις. Κατά την τελευταία συνεδρίαση της 6ης Φεβρουαρίου, όταν ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας πρότεινε να γίνει δεκτό ότι η πλειοψηφία των μελών του Συμβουλίου συμφώνησε πως η παρουσία των βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα δεν αποτελεί απειλή για τη διεθνή ασφάλεια και ειρήνη ο Βισίνσκι δήλωσε ότι η Ρωσία δεν μπορεί να δεχτεί την πρόταση του προέδρου. Πρόσθεσε ότι η σοβιετική αντιπροσωπεία δεν επιθυμεί να ασκήσει πίεση για τη λήψη αποφάσεως σχετικά με το αίτημα της αποχωρήσεως των βρετανικών στρατευμάτων και θα ήθελε να συνεργαστεί αρμονικά με τα υπόλοιπα κράτη- μέλη του Συμβουλίου. Για τους λόγους αυτούς , παραμερίζει, όπως είπε, καθετί που τη χωρίζει από τα άλλα κράτη-μέλη και δέχεται να αποσύρει την αξίωσή της για άμεση αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων, εάν γίνουν δεκτοί οι ακόλουθοι όροι: 1) Το Συμβούλιο Ασφαλείας να μη λάβει επίσημη απόφαση για την κατάσταση στην Ελλάδα. 2) Η σοβιετική αντιπροσωπεία θα είναι ικανοποιημένη με απλή δήλωση του προέδρου του Συμβουλίου ότι εξετάστηκε το αίτημα και 3) Το Συμβούλιο Ασφαλείας να παρακαλέσει τον πρόεδρο να καταχωρηθούν στα πρακτικά όλες οι δηλώσεις που έγιναν εκ μέρους της Σοβιετικής Ενώσεως, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ελλάδος, καθώς και εκείνες των αντιπροσώπων των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Κίνας. Τα τρία αυτά τελευταία κράτη δέχτηκαν ότι η παραμονή των βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα δεν αποτελεί κίνδυνο για τη διεθνή ασφάλεια και ειρήνη και ζήτησαν να θεωρηθεί εξαντλημένο το ζήτημα. Αυτό είπε ο Βισίνσκι, είναι το ακρότατο όριο στο οποίο θα μπορούσε να συμφωνήσει η κυβέρνησή του, ενώ κάθε άλλη διατύπωση θα την έβρισκε αντίθετη.
Ύστερα από τη δήλωση αυτή, η οποία ήταν στην ουσία μια καλυμμένη υποχώρηση της Σοβιετικής Ενώσεως, ο Μπέβιν συμφώνησε να γίνει αποδεκτό το αίτημα της σοβιετικής αντιπροσωπείας και έτσι έληξε η συζήτηση στο Συμβούλιο Ασφαλείας…».
Γεωργίου Ι. Ράλλη « Κοιτάζοντας πίσω», σ.385-386, εκδόσεις Ερμείας, Αθήνα 1983.
«Το ελληνικό πρόβλημα παραμένει ανοικτό»
Από το κύριο άρθρο του «Ριζοσπάστη» στις 8.2.1946 με την υπογραφή του Κώστα Καραγιώργη και τίτλο «Το ελληνικό πρόβλημα παραμένει ανοικτό»:
« Το ελληνικόν πρόβλημα κατέστη η λυδία λίθος της αποτυχίας των συζητήσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας ως μέσον εκκαθαρίσεως της ατμοσφαίρας …Πιθανώς θα εμφανισθή και πάλιν
(Χθεσινά σχόλια του διπλωμ. συνεργάτη του Ρώιτερς).
Το Συμβούλιο Ασφαλείας έφτασε στην απόφασή του για το ελληνικό πρόβλημα. Και η απόφασή του αυτή, που αποτελείται από λίγες σύντομες προτάσεις, μπορεί να συνοψισθεί σε μια και μόνο φράση: Αποφασίστηκε να μην παρθεί καμμιά απόφαση. Κι έτσι το ελληνικό πρόβλημα που από την ανοιχτή βρετανική επέμβαση, πρόπερσι ως τώρα ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΑΝΟΙΚΤΟ και στο διεθνή διπλωματικό στίβο.
Γιατί η τυπική αυτή απόφαση που αναιρεί κάθε ουσιαστική απόφαση, μπορεί να αναλυθεί στα παρακάτω βασικά ρεαλιστικά της στοιχεία:
1) Η Σοβιετική Ένωση επιμένει στην πολεμική της πάνω στο ελληνικό πρόβλημα, κατά της επεμβατικής πολιτικής της Μεγάλης Βρετανίας, όπως την υποστήριξε με το υπόμνημά της στη διάσκεψη του Πότσνταμ, με την επέμβαση του Μολότωφ στην Πενταμερή του Λονδίνου και στη διάσκεψη της Μόσχας του περασμένου Δεκέμβρη. Την πολεμική αυτή απλώς oλοκλήρωσε ο Βισίνσκι στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ενωμένων Εθνών με τη ρητή αίτηση να φύγουν αμέσως και χωρίς όρους οι Άγγλοι από την Ελλάδα (…)
Ο Βισίνσκι δεν πήρε πίσω ούτε μια λέξη από το συντριπτικό κατηγορητήριό του. Το Συμβούλιο Ασφαλείας «έλαβεν υπό σημείωσιν το κατηγορητήριο. Και το Ρώυτερ σχολιάζει: « Πιθανώς το ζήτημα θα εμφανισθεί και πάλιν». Η σοβιετική κυβέρνηση, ανάλογα με την κατάσταση που θα δημιουργηθεί στην Ελλάδα μετά την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας έχει τυπικά και ουσιαστικά το δικαίωμα να επαναφέρει το ζήτημα στο Συμβούλιο Ασφαλείας…».
« Ριζοσπάστης» 8.2.1946
« Εμαθήτευσαν εις τα Γερμανικά Τάγματα»
Έκθεση του νομάρχη Αργολιδοκορινθίας Αντωνάκου προς την κυβέρνηση στις 8.2.1946:
« Η κατάστασις είναι πανομοιότυπος εις ολόκληρον τον Νομόν. Εις Λυρκείαν έγινε προ 8 ημερών, το μεσονύκτιον, κανονικό «μπλόκο» από πολυμελή συμμορία βασιλοφρόνων κατά τον λίαν γνώριμον εις αυτούς γερμανικόν τρόπον και ανηρπάγησαν από τας οικίας των, οι Χ. Αλωνηστιώτης και Κ. Λουδίκας, οικογενειάρχαι των οποίων τα πτώματα ανευρέθησαν μετά ημέρας υπό της Χωροφυλακής εντός χαράδρας βάθους 10 μέτρων περίπου. Οι δράσται κατά τρόπον μαρτυρούντα ότι ασφαλώς εμαθήτευσαν εις τα Γερμανικά Τάγματα, είχον στραγγαλίσει με τα ίδια των ενδύματα τα θύματα, αφού προηγουμένως τα εβασάνισαν. Χθες την νύκτα περί το μεσονύκτιον η οργάνωσις των εθνικοφρόνων ενεφανίσθη και πάλιν εις το χωρίον Αθίκια της Κορινθίας. Άνω των 30 ενόπλων ενήργησαν κατ’ οίκον ερεύνας και έθραυσαν τας θύρας 5 οικιών, φονεύσαντες εντός της οικίας του, τον Χρήστον Σελήνην του Θεοφάνους, ετών 33, φιλήσυχον πολίτην, αρνούμενον να εγγραφή εις την οργάνωσίν των. Είναι πλέον φανερόν ότι η οργάνωσις εκτελεί διαταγάς εκ των άνω και συμμετέχουν εις αυτήν αξιωματικοί του Στρατού και της Χωροφυλακής, πιθανόν δε και δικαστικοί, εμπαίζοντες την κυβέρνησιν εις την προσπάθειαν να επιβάλη την τάξιν και να ενεργήση τιμίας εκλογάς»
Φοίβου Νεοκ. Γρηγοριάδη «Ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου 1945-49 (Το Δεύτερο Αντάρτικο)» τ. 2, σ. 628, εκδόσεις Καμ. Χρ. Καμαρινόπουλος.
Oι «φευγάτοι στο βουνό»
Από αφήγηση της μαχήτριας του ΔΣΕ Θεοπίστης Κεσίδου:
«…Ο Σοφούλης έδωσε σε όλους τους κρατούμενους αμνηστία και ο αδερφός μου ήρθε στο σπίτι. Σε λίγες μέρες ήρθε η Αστυνομία και τον ζήτησε. Είπαν ότι βγήκε κατά λάθος. Πρέπει να γίνει δικαστήριο. Όταν ήρθε η Αστυνομία, ο αδερφός μου έλειπε από το σπίτι. Οι χωριανοί μας τον ειδοποίησαν: « Χάρη, στο σπίτι σας είναι η Αστυνομία. Μην πας».
Η Αστυνομία ρωτούσε και ξαναρωτούσε τον πατέρα μου: «Που είναι ο γιός σου:». Ο πατέρας μου τους έλεγε: «Ο γιός μου είναι παντρεμένος, δεν μου λέει πού θα πάει και τι θα κάνει». Λένε στον πατέρα μου οι αστυνομικοί: «Μπάρμπα, αύριο το πρωί θα είμαστε εδώ. Αν δεν είναι στο σπίτι, θα χειροτερέψει τη θέση του». Ο αδερφός μου δεν παρουσιάστηκε.
Σαν τον αδερφό μου ήταν πολλοί. Έγιναν μια ομάδα και χτύπησαν την Αστυνομία που ήταν στην Ποντοκερασιά.
Το χωριό μας και η Κοκκινιά είναι μια κοινότητα. Ό,τι γινόταν στο ένα χωριό γινόταν και στο άλλο. Η κατάσταση μέρα τη μέρα χειροτέρευε. Όσοι είχαν φευγάτους στο βουνό, από κάθε οικογένεια έπαιρναν δύο άτομα. Πήραν τον πατέρα μου, τη γυναίκα του αδερφού μου, και τους πήγαν στις φυλακές του Κιλκίς. Τώρα τη θέση του πατέρα μου την παίρνει η μάνα μου. Κρεμούσε το δισάκι στο λαιμό, στα χέρια της κρατούσε βούτυρο, αυγά, κότα , καμιά κατσίκα, ό, τι μπορούσε να πουλήσει, γιατί έλεγαν ότι θα τους στείλουν εξορία για να έχουνε μαζί τους λεφτά.
Η αδερφή μου η Γαλήνη, πήγαινε στο Γυμνάσιο. Λόγω πολιτικών φρονημάτων την έδιωξαν από το Γυμνάσιο. Εγώ και η Γεωργίτσα, του αδερφού μου το κοριτσάκι στο σπίτι. Προσπαθούσα να προλάβω να κάνω όλες τις δουλειές του σπιτιού, να δέσω τα ζώα κλπ. Πριν βραδιάσει έπαιρνα τη Γεωργίτσα και πήγαινα στη θεία Μαρία, την καλή μας γειτόνισσα. Εκεί ξημέρωνα, με την Γεωργίτσα αγκαλιά. Κάπου, κάπου με έλεγε «μάνα». Την αγκάλιζα και έκλαιγα (…).
Η κατάσταση μέρα τη μέρα χειροτέρευε. Σα λυσσασμένοι οι ΜΑΥΔΕΣ τρομοκρατούν. Προδότες γυρνούν στα χωριά, σφάζουν και σκοτώνουν.
Ύστερα από δυόμισι μήνες έβγαλαν όλους τους φυλακισμένους. Τους είπαν: «Είστε ελεύθεροι να πάτε στα σπίτια σας».
Ήρθε ο πατέρας και η Ελένη στο σπίτι. Πώς να χαρείς για τον ερχομό τους; Την ίδια εκείνη μέρα, τρία άτομα σκοτωμένα είχαμε στο χωριό. Τον Λεωνίδα Στολτίδη, ξάδερφος, τον Γιάννη Ευθυμιάδη, γείτονας, και την Όλγα Βασιλειάδου. Τα παιδιά τα χτυπούσαν με μαχαίρια στο πρόσωπο. Προσπαθούσαν να πιάσουν τα μαχαίρια , κόβονταν τα χέρια τους, χαρακωμένα τα πρόσωπά τους. Η Όλγα, παντρεμένη με μικρά παιδιά και ο άντρας στη φυλακή, τους έβλεπε και τελικά τη σκότωσαν κι αυτήν. Την ίδια βραδυά έγινε σφαγή στην Κοκκινιά. Έσφαξαν 12 άτομα μέσα στα σπίτια τους και έβαλαν φωτιά σε σπίτια και μάντρες. Ποιος μπορούσε να δει χειρότερα (…) Τώρα κι εμείς θα πάρουμε τα όπλα να πολεμήσουμε τους ντόπιους εγκληματίες. Το 1946 βγήκαμε στο βουνό…».
Περιοδικό «Εθνική Αντίσταση», έκδοση ΠΕΑΕΑ- ΔΣΕ, σ. 40, Οκτώβρης Δεκέμβρης 2012.
Αύριο: H Αποχή της Αριστεράς από τις εκλογές της 31ης Μαρτίου-Η επίθεση ανταρτών στο Λιτόχωρο
