Just in

Όλα τα νέα
Imerodromos logo
 

100 ταινίες του Σοβιετικού Κινηματογράφου από 1/12/22 έως και 31/12/23 στο STUDIO new star art cinema

H NEW STAR διοργανώνει προς τιμή των 100 ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ φεστιβάλ προβολών και άλλων εκδηλώσεων διαρκείας 13 μηνών

Το Δεκέμβρη του 1922, οι λαοί της πρώην τσαρικής Ρωσίας, έκαναν ένα ποιοτικό άλμα στην εφαρμογή του προλεταριακού διεθνισμού. Η επανάσταση τόλμησε και πέτυχε τη σε ισότιμη βάση συνένωση των διαφορετικών εθνών, ιδρύοντας την Ενωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ).

Η Ενωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) ήταν το μεγαλύτερο σε έκταση κράτος, το δεύτερο σε οικονομική και στρατιωτική ισχύ και η τρίτη χώρα σε πληθυσμό. 

Στην ΕΣΣΔ, το 1922, ενώθηκαν η Ρωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία, η Ουκρανική ΣΣΔ, η Λευκορωσική ΣΣΔ και η Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Υπερκαυκασίας (αποτελούμενη από τη Γεωργία, την Αρμενία, και το Αζερμπαϊτζάν). Ολες αυτές οι Δημοκρατίες είχαν εμφανιστεί μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση. Από το 1956 έως και το 1991 χρονιά της οριστικής ανατροπής, στην ΕΣΣΔ υπήρχαν 15 ενωσιακές Δημοκρατίες.

Η Σοβιετική Ενωση ήταν ένα πολυεθνικό κράτος, στο οποίο κατοικούσαν πάνω από 100 έθνη κι εθνότητες, με διαφορετική γλώσσα, πολιτισμικά χαρακτηριστικά, ήθη κι έθιμα, που η τύχη τους συνδέθηκε μέσα στο πλαίσιο της ΕΣΣΔ.

Στην ΕΣΣΔ, εκτός από τις 15 Ενωσιακές Δημοκρατίες (Ρωσίας, Ουκρανίας, Λευκορωσίας, Αζερμπαϊτζάν, Αρμενίας, Γεωργίας, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενίας, Τατζικιστάν, Καζαχστάν, Κιργιζίας, Μολδαβίας, Λιθουανίας, Λετονίας, Εσθονίας), υπήρχαν ακόμη 20 αυτόνομες Δημοκρατίες, 8 αυτόνομες περιοχές και 10 αυτόνομες Περιφέρειες. Ολες αυτές οι Δημοκρατίες και αυτόνομες επικράτειες ήταν δημιουργημένες πάνω σε εθνική βάση, στη βάση του κυρίαρχου έθνους σε κάθε Δημοκρατία ή περιοχή, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι εκεί υπήρχαν αποκλειστικά εκπρόσωποι αυτού του έθνους ή ότι υπήρχε κάποια προνομιακή μεταχείριση αυτού του έθνους, σε σχέση με τους υπόλοιπους Σοβιετικούς πολίτες, που κατοικούσαν εκεί.

Η κυβέρνηση της Σοβιετικής Ρωσίας κρατικοποίησε -«επαναστικώ δικαίω», με ειδικό Διάταγμα τον τσαρικό κινηματόγραφο στη χώρα και από μια τέχνη μέχρι τότε για τους λίγους «enfant gâté» ακριβή και αριστοκρατική τη χάρισε απλόχερα στον πολιτισμό της επανάστασης.

Με αυτό το μέτρο, με την κοινωνικοποίηση των δομών παραγωγής και διανομής, ο κινηματογράφος απελευθερώνεται από τις εμπορικές και κερδοσκοπικές εξαρτήσεις και διαμορφώνονται όλες οι απαραίτητες συνθήκες για την ανάπτυξή του.

Στη Μόσχα ιδρύεται η πρώτη σχολή κινηματογράφου στον κόσμο.

Η νεαρή σοβιετική εξουσία αποδίδει στον κινηματογράφο τον χαρακτηρισμό «η πιο σημαντική απ’ όλες τις τέχνες».

Στον κινηματογράφο συνενώνονται διαφορετικά είδη τέχνης και αντιμετωπίστηκε από τη σοβιετική εξουσία ως ένα ζωτικό εργαλείο της Επανάστασης στον αγώνα για τη διαπαιδαγώγηση του νέου ανθρώπου.

Οι ιδιοκτήτες των κινηματογραφικών εταιρειών και της διανομής (οι περισσότεροι από αυτούς) εγκατέλειψαν τη χώρα, παίρνοντας μαζί πολύτιμο υλικό και εξοπλισμό.

Αλλά με ό, τι απέμεινε, η νεαρή ΕΣΣΔ έφτιαξε μια νέα κινηματογραφική τέχνη, αριστουργήματα της οποίας είναι ακόμη σήμερα 

το καμάρι του παγκοσμίου κινηματογράφου.

Μέσα από δύσκολες συνθήκες στα πρώτα χρόνια της επανάστασης γεννήθηκε ο σοβιετικός σοσιαλιστικός ρεαλισμός που αποτέλεσε χρυσή εποχή στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Οι πιονιέροι που τον άνδρωσαν ανήκαν στην Αβαν-Γκαρντ της τέχνης –την καλλιτεχνική πρωτοπορία της εποχής ή επηρεάστηκαν άμεσα απ’ αυτήν.

Ο Μέγιερχολντ πρωτοπόρος στην συνθετική ανανέωση του θεάτρου και ιδρυτής του κονστρουκτιβισμού, στρέφεται το 1915 στον κινηματογράφο για να λύσει προβλήματα που του έμειναν άλυτα στο θέατρο. Αναζητά την εξερεύνηση των τεχνικών δυνατοτήτων του κινηματογράφου: φως, χρόνος, ρυθμός, κινήσεις του ηθοποιού.

Πιστεύει πως «όλη η οθόνη είναι κίνηση» και γυρίζει τις ταινίες «Ντόριαν Γκρέυ» (1915) και «Ο δυνατός άνθρωπος» (1917). Μετά την επανάσταση επιχείρησε να γυρίσει πολλές ταινίες και έγραψε κείμενα θεωρητικά και κριτικές ταινιών.

«Ο νέος κινηματογράφος δε συνέχισε μια παράδοση, αλλά έφερε μια καινούργια καλλιτεχνική προσέγγιση, μια έντονη εμπάθεια σε ό,τι ήταν μπαγιάτικο και απορριπτέο, μια ασυμφιλίωτη εχθρότητα σε σκύβαλα και εντυπωσιασμούς, μια σταθερή αποφασιστικότητα να κρατηθούν έξω από το σινεμά οι παλιές και τετριμμένες πρακτικές, καθ’ ολοκληρία ασύμβατες με την έκφραση της καινούργιας σκέψης, των καινούργιων ιδεών, των καινούργιων συναισθημάτων και καινούργιων λέξεων της νέας εποχής»

Σεργκέι Αϊζενστάιν

«Από σήμερα, μαζί με την κατάλυση του τσαρικού καθεστώτος, καταργείται η ύπαρξη της Τέχνης στις αποθήκες και τα ντοκ του ανθρώπινου πνεύματος […]

Οι πίνακες να απλωθούν από σπίτι σε σπίτι, πάνω από τους δρόμους και τις πλατείες, σαν ουράνια τόξα από πολύτιμους λίθους, για να χαροποιούν και να εξευγενίζουν το βλέμμα του διαβάτη […]

Όλη η Τέχνη στο λαό!»

Μαγιακόφσκι

Η ίδρυση της ΕΣΣΔ υπήρξε αναμφισβήτητα γεγονός κοσμοϊστορικής σημασίας. 

   Η ιδρυτική διακήρυξη της ΕΣΣΔ έλαβε χώρα στις 30 Δεκεμβρίου του 1922, στο θέατρο Μπολσόι στη Μόσχα κατά τη διάρκεια του 1ο Συνεδρίου των Σοβιέτ της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών. Εκεί ο Στάλιν, κεντρικός ομιλητής του Συνεδρίου έβαλε τα θεμέλια της ΕΣΣΔ με την εισήγησή του.

     «Η σημερινή μέρα» – είπε στην ομιλία του «αποτελεί στροφή στην ιστορία της σοβιετικής εξουσίας. Τοποθετεί ένα ορόσημο ανάμεσα στην παλιά περίοδο που πέρασε πια, τότε που οι Σοβιετικές Δημοκρατίες, αν και δρούσαν από κοινού, τραβούσαν χωριστά, απασχολημένες πρώτ’ απ’ όλα με το ζήτημα της δικής τους ύπαρξης, και στην περίοδο που άρχισε κιόλας τώρα που μπαίνει τέρμα στη χωριστή ύπαρξη των Σοβιετικών Δημοκρατιών, τώρα που οι Δημοκρατίες ενώνονται σ’ ένα ενιαίο ενωσιακό κράτος, για να καταπολεμήσουν με επιτυχία το οικονομικό ξεχαρβάλωμα, τώρα που η σοβιετική εξουσία δε σκέφτεται μόνο για την ύπαρξή της, αλλά και για το πώς θα εξελιχτεί σε μια σοβαρή διεθνή δύναμη που θα μπορεί να επιδρά πάνω στη διεθνή κατάσταση και θα μπορεί να την αλλάζει προς το συμφέρον των εργαζομένων».

   Το 1918 στη δίνη του Εμφυλίου Πολέμου και των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων ο Λένιν δεν ήταν σίγουρος αν η Ρώσικη Επανάσταση θα έχει τόσο σύντομη διάρκεια όσο η Παρισινή Κομμούνα. Το 1922 γεννιόταν ένα νέο ενωσιακό κράτος που θα ήταν το άξιο επιστέγασμα των αρχών της ειρηνικής και αδελφικής συνεργασίας των λαών που δημιουργήθηκαν ακόμα από τον Οκτώβρη του 1917, και θα αποτελούσε ασφαλές προπύργιο ενάντια στον παγκόσμιο καπιταλισμό και καινούριο αποφασιστικό βήμα στο δρόμο της Ένωσης των εργαζομένων όλων των χωρών σε μια Παγκόσμια Σοσιαλιστική Σοβιετική Δημοκρατία».

    Υπήρχαν κι άλλοι λόγοι οι οποίοι αναφέρονταν στην ιδρυτική διακήρυξη όπως η οικονομία και η πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό. «Η ανόρθωση της λαϊκής οικονομίας αποδείχτηκε πράγμα αδύνατο όσο οι Δημοκρατίες θα μένουν χωρισμένες η μία από την άλλη. Από την άλλη μεριά η αστάθεια της διεθνούς κατάστασης και ο κίνδυνος νέων επιθέσεων κάνουν αναπόφευκτη τη δημιουργία ενός ενιαίου μετώπου των Σοβιετικών Δημοκρατιών μπροστά στην κεφαλαιοκρατική περικύκλωση. Τέλος, η ίδια η συγκρότηση τη σοβιετικής εξουσίας, που είναι διεθνιστική από την ταξική της φύση, σπρώχνει τις εργαζόμενες μάζες των Σοβιετικών Δημοκρατιών στο δρόμο της συνένωσης σε μια σοσιαλιστική οικογένεια».

     Η Σοβιετική Ένωση δημιουργήθηκε πάνω στο στέρεο έδαφος του προλεταριακού διεθνισμού, στο ίδιο έδαφος όπου έγινε δυνατή η νίκη και η εδραίωση της Οκτωβριανής Επανάστασης. Η πορεία προς την Ενωση δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση. Έπρεπε να νικηθούν εθνικισμοί που το Τσαρικό καθεστώς έκτρεφε για αιώνες. Όμως ο Εμφύλιος Πόλεμος του 1918- 21 ήταν αυτός που ένωσε τις Δημοκρατίες καθώς , ενώθηκαν στρατιωτικά για να αντιμετωπίσουν τους κοινούς τους εχθρούς, να υπερασπίσουν την ύπαρξή τους, την επανάσταση και τις κατακτήσεις των λαών τους.  Η στρατιωτική αυτή συνεργασία τους επεκτάθηκε στο διπλωματικό τομέα, στον τομέα του εξωτερικού εμπορίου και της οικονομίας γενικότερα, όταν στο διάστημα 1920 – 1922 υπογράφηκαν μια σειρά συμφωνίες ανάμεσα στη Ρωσία και τις άλλες Δημοκρατίες, την Ουκρανία, τη Λευκορωσία και την Υπερκαυκασία. Ετσι, στα 1922, οι συνθήκες για την ένωση είχαν ωριμάσει αρκετά, γεγονός που οδήγησε το Μπολσεβίκικο Κόμμα να προωθήσει το θέμα της δημιουργίας ενωσιακού κράτους με αποφασιστικό τρόπο. «Το κόμμα εξέφραζε τον πόθο των σοβιετικών λαών για συνένωση», υπογραμμίζουν οι Σοβιετικοί ιστορικοί.

    Η ίδρυσή της ΕΣΣΔ θα έγραφε «ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της ανθρωπότητας» έγραφε ο Στάλιν και είχε δίκιο.  Η Σοβιετική Ένωση υπήρξε η μεγάλη εκείνη δύναμη που αντιστάθηκε στον ιμπεριαλισμό, ο προστάτης των φτωχών και καταπιεσμένων λαών, η εγγύηση της στήριξης έως τη νίκη όλων των εθνικοαπελευθερωτικών – αντιιμπεριαλιστικών και επαναστατικών κινημάτων. Η κατάρρευση της έκανε ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη για το επαναστατικό κίνημα να δημιουργήσει νέες προυποθέσεις για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. 

 

Απόψεις