Αρνητική είναι η εισήγηση της ICOMOS (International Council on Monuments and Sites), για ένταξη της Σπιναλόγκας στον Κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO!
Στις 25 Γενάρη 2019 είχε κατατεθεί ο φάκελος υποψηφιότητας του Φρουρίου της Σπιναλόγκας για την εγγραφή του στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το υπουργείο Πολιτισμού στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Η εφημερίδα ΑΝΑΤΟΛΗ του Νομού Λαιθίου, σε σημερινό της δημοσίευμα καταγράφει:
«Η ICOMOS που γνωμοδότησε και κατ’ επέκταση η UNESCO, που δεν μπορεί να αγνοήσει το εισηγητικό της όργανο, απορρίπτει την πρόταση ένταξης της Σπιναλόγκας ως ενός μνημείου – παλίμψηστου εποχών και χρήσεων, που πέρασαν από πάνω του, θεωρώντας — σύμφωνα με πληροφορίες της ΑΝΑΤΟΛΗΣ και του δημοσιογράφου Νίκου Τραντά – ότι καμία φάση και χρήση δεν έχει διατηρηθεί, σε βαθμό που να αξίζει και να δικαιολογεί «επιβράβευση» της ανακήρυξής της ως προτύπου άξιου της αναγνώρισης που επισφραγίζει η εγγραφή του μνημείου στον κατάλογο του διεθνούς Οργανισμού.
Η Σπιναλόγκα, ως «μνημείο ανθρώπινου πόνου», στοιχείο που επελέγη για να προταχθεί ως χαρακτηριστικό της οχυρής νησίδας -θεωρώντας ότι θα αποτελούσε και το «δυνατό χαρτί» για να ενισχύσει τη συγκεκριμένη υποψηφιότητα- αποδείχθηκε… επαρκώς ανίσχυρο, για τα κριτήρια της UNESCO. Δεν ήταν αρκετό ή μπορεί και άστοχο; Μήπως, φορτισμένοι εμείς εδώ από την επαφή με τους ανθρώπους που «μαρτύρησαν» στη Σπιναλόγκα, «παρασύραμε» και τους παράγοντες του ΥΠ.ΠΟ. στην παγίδα, μια αδύναμης τελικά ή ενδεχομένως και ασύμβατης με τους βασικούς άξονες επιλογής μνημείων από τον διεθνή οργανισμό πρότασης;
Η πρόταση του Υπουργείου Πολιτισμού φαίνεται να προσκρούει με την απόρριψη από την ICOMOS του συναισθηματικού στοιχείου, ως ικανού (ή και κατάλληλου;) να υποστηρίξει την υποψηφιότητα της Σπιναλόγκας, που, όπως φαίνεται, επιλέγει πιο «στέρεα» κριτήρια και «χειροπιαστά» χαρακτηριστικά, για τα μνημεία που εντάσσει στον Κατάλογο των μνημείων με παγκόσμια ακτινοβολία και επιρροή…
Τί σημαίνει, όμως αυτό; Μήπως ότι το ΥΠ.ΠΟ. αστόχησε ή ότι δεν τεκμηρίωσε επαρκώς την πρόταση υποψηφιότητας της Σπιναλόγκας; Δε φρόντισε να πληροφορηθεί το υπουργείο για την «τάση» και τη «συγκυρία» που διαπνέει στην παρούσα φάση τη «φιλοσοφία» των «αθανάτων» της UNESCO για ένταξη νέων μνημείων στον Κατάλογό της; Δεν πρόκανε να δράσει η «πολιτιστική διπλωματία»; Φταίει ο… κορωνοϊός;»
Σπιναλόγκας Πάθη…
Σε σχόλιό του στη σελίδα «Αρχαιολογικοί Διάλογοι» Facebook ο Αρχαιολόγος Μανώλης Κλώντζας (Έδρα Αρχαιολογίας και Μουσειολογίας-Unesco MASARYK University Ερευνητικό Επιστημονικό Κέντρο ARCHAIA Brno):
«Όταν η βία και οι ανατροπές χαρακτηρίζουν ιστορικά έναν χώρο, τότε με την φαντασιακή και την αγοραία πρόσληψη, δεν πας πουθενά.
Δυστυχώς το ότι οι θεσμοί χρόνια τώρα δεν μπορούν να υπερασπιστούν σε διεθνές επίπεδο ούτε ένα μνημειακό σύνολο δεν είναι καιρικό φαινόμενο. Οι εξελίξεις στο Μετρό Θεσσαλονίκης, στην Ακρόπολη, στον Ισθμό Ιεράπετρας, τα διαρκή προβλήματα με την παρεμπόδιση της έρευνας στο Ανακτορικό σύνολο του Πετρά Σητείας (που θα μπορούσε σε ενότητα με το γεωπάρκο Σητείας και με σωστή στοιχειοθέτηση να αποτελέσει κορυφαία πρόταση προς UNESCO) δεν είναι παρά άλλες ποιοτικές εκφράσεις των ίδιων προβλημάτων.
Τόσα χρήματα, τόση ενέργεια επενδύθηκαν σε χαμένη από την αρχή υπόθεση .
Με έπαρση 12 καρδιναλίων απορρίπτουν τις φωνές των αρχαιολόγων, των επιστημόνων της κληρονομιάς, των τοπικών κοινωνιών».
«Δυστυχώς η μη διεπιστημονική προσέγγιση της κληρονομιάς μας,(όχι μόνο τώρα φυσικά) όπως και η ξεκομμένη από την κοινωνία επιστήμη, οδηγούν τον φυσικό και πολιτιστικό μας πλούτο σε μεγάλους κινδύνους…
Αναμενόμενη η απόφαση για αυτούς που ξέρουν.
Θα έλεγα ότι η Σημερινή Σπιναλόγκα ουσιαστικά αποτελεί ένα μνημείο βίας και ανατροπών κάθε τι φυσικού γύρω μας.
Από αυτή την άποψη , ΝΑΙ μπορεί να στοιχειοθετηθεί ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς».
