Aπό τον «Ριζοσπάστη»
«Η Ευρώπη προετοιμάζεται για…». Αν πληκτρολογήσει κανείς αυτήν τη φράση στα αγγλικά, η μηχανή αναζήτησης της Google θα του επιστρέψει 2,35 δισ. αποτελέσματα. Τουλάχιστον τα μισά από αυτά συμπληρώνονται από την λέξη «πόλεμο». Περίπου ίδιος είναι ο αριθμός των αποτελεσμάτων για το λήμμα «ευρωεκλογές» (επίσης στα αγγλικά), που κυριαρχεί στις αναζητήσεις λίγες βδομάδες πριν από τις κάλπες του Ιούνη…
Η ΕΕ του πολέμου προετοιμάζεται και ταυτόχρονα προετοιμάζει τους λαούς να ριχτούν σε μάχη για συμφέροντα ξένα προς τα δικά τους, στο έδαφος σκληρών ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, που γίνεται όλο και πιο δύσκολο να διευθετηθούν με – εύθραυστους ούτως ή άλλως – συμβιβασμούς ανάμεσα στα αντίπαλα στρατόπεδα, αλλά και στο εσωτερικό τους.
Ο ένας μετά τον άλλον, Ευρωπαίοι και ΝΑΤΟικοί αξιωματούχοι, αρχηγοί κυβερνήσεων και κρατών της Ευρώπης μιλούν ανοιχτά για το ενδεχόμενο πολέμου μεγάλης κλίμακας, αποκρύβοντας βέβαια το γεγονός ότι είναι οι ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις που διαμορφώνουν το υπόβαθρο του πολέμου.
Και ότι η πολιτική των ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ είναι αυτή που ρίχνει λάδι στη φωτιά, στον ανταγωνισμό τους με τη Ρωσία, την Κίνα και τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα.
Σημείο καμπής αποτέλεσε χωρίς αμφιβολία ο πόλεμος στην Ουκρανία. Τίποτα δεν είναι ίδιο σε όλο τον πλανήτη μετά από αυτόν.
Σε άρθρο του τον Μάρτη του 2024 με τίτλο «Αν θέλουμε ειρήνη πρέπει να προετοιμαστούμε για πόλεμο», ο Σαρλ Μισέλ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, έγραφε ότι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ευρώπης άλλαξε μια για πάντα.
«Πρέπει να είμαστε αμυντικά έτοιμοι και να μεταβούμε σε κατάσταση “πολεμικής οικονομίας”. Είναι καιρός να αναλάβουμε την ευθύνη για τη δική μας ασφάλεια (…) Πρέπει να είμαστε σε θέση να μιλάμε όχι μόνο τη γλώσσα της διπλωματίας αλλά και τη γλώσσα της ισχύος»1.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Ζοζέπ Μπορέλ, ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, δήλωσε τον Απρίλη πως «βρισκόμαστε αναμφίβολα σε πόλεμο (…) και ένας συμβατικός πόλεμος υψηλής έντασης στην Ευρώπη δεν αποτελεί πλέον φαντασίωση».
Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και νυν πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, έχει επίσης προειδοποιήσει ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι προετοιμασμένη για πόλεμο.
Μάλιστα, όταν ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, είχε ζητήσει από τους υπόλοιπους ηγέτες της ΕΕ να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τη λέξη «πόλεμος» στις δηλώσεις τους στις Συνόδους Κορυφής, ο Τουσκ απάντησε ότι ο πόλεμος δεν είναι πλέον μια αφηρημένη ιδέα, προειδοποιώντας πως «κυριολεκτικά κάθε σενάριο είναι πιθανό» και πρόσθεσε: «Ξέρω ότι ακούγεται καταστροφικό, ειδικά για τους ανθρώπους της νεότερης γενιάς, αλλά πρέπει να συνηθίσουμε νοητικά την άφιξη μιας νέας εποχής. Της προπολεμικής εποχής»2.
Ζούμε λοιπόν την εποχή μιας νέας πολεμικής προπαρασκευής στην Ευρώπη, με την ΕΕ να πρωταγωνιστεί σε εξοπλιστικές δαπάνες και πρόβες πολέμου, αλλά και στην προπαγάνδα για τη συστράτευση των λαών.
Ο μύθος της «Ευρώπης της ειρήνης» έχει βέβαια καταπέσει προ πολλού. Οι ιμπεριαλιστικές αποστολές και επεμβάσεις της ΕΕ ανά τον κόσμο, ο ευρωστρατός, η διαμόρφωση της Κοινής Πολιτικής στην Αμυνα επιβεβαιώνουν τον πολεμοκάπηλο χαρακτήρα της ΕΕ και προμηνύουν τα χειρότερα για τους λαούς, που βρίσκονται μπροστά σε μεγάλα διλήμματα και προκλήσεις.
Αυτή η «μεγάλη εικόνα» των ανταγωνισμών και των εξελίξεων, που προμηνύονται ραγδαίες, πρέπει να αποτελέσει κριτήριο ψήφου για τα λαϊκά στρώματα και στις ευρωεκλογές. Να εκφραστεί μαζικά και με την ψήφο η καταδίκη στην ΕΕ του πολέμου και στα κόμματά της, που στηρίζουν αυτήν την πολιτική και προετοιμάζουν νέα σφαγεία για τους λαούς.
Να ενισχυθεί το ΚΚΕ, το μόνο κόμμα που με συνέπεια αποκαλύπτει τους πολεμοκάπηλους σχεδιασμούς των ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ, παλεύει για την απεμπλοκή της χώρας από τον πόλεμο. Που πρωταγωνιστεί στον αγώνα για να μη γίνει ο λαός ουρά στα εγκληματικά σχέδια και τις επιδιώξεις της αστικής τάξης, αλλά οργανωμένη δύναμη ανατροπής της καπιταλιστικής βαρβαρότητας που γεννάει τους πολέμους!
Νέα εποχή στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς
Από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, η πολεμική προπαρασκευή της ΕΕ δεν αποτυπώνεται μονάχα στις δηλώσεις των αξιωματούχων, αλλά και στους προϋπολογισμούς των κρατών, στους νόμους, στις κινήσεις των στρατευμάτων, στη διαρκή ενίσχυση της Ουκρανίας με νέα και πιο σύγχρονα πολεμικά μέσα, στα σχέδια για την αποστολή ακόμα και χερσαίων δυνάμεων στην Ουκρανία.
Στη Συνδιάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια, το 2023, οι συμμετέχοντες έδωσαν έμφαση στην «ευρωατλαντική ενότητα» και στην υποστήριξη της αντιδραστικής κυβέρνησης του Κιέβου. Φέτος, όμως, το κλίμα ήταν διαφορετικό. Υπήρξε γενική συναίνεση ότι η «τάξη» που εγκαθιδρύθηκε μετά το 1991, αμέσως μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, έχει πάψει ουσιαστικά να υφίσταται.
Ολο αυτό το διάστημα σημειώθηκαν μια σειρά από γεγονότα που πριν από μερικά χρόνια θα φάνταζαν απίθανα και επιβεβαιώνουν ότι έχουμε περάσει σε μια νέα, τελείως διαφορετική φάση σε ό,τι αφορά τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και τις συγκρούσεις.
Για πρώτη φορά, η «Στρατηγική Αντίληψη» του ΝΑΤΟ για το 2022 χαρακτήρισε τη Ρωσία «απειλή» και όχι «εταίρο» και δεσμεύτηκε να υπερασπιστεί «κάθε σπιθαμή της επικράτειας του ΝΑΤΟ». Το ΝΑΤΟ διπλασίασε τις πολυεθνικές μάχιμες ομάδες του από 4 σε 8, που εκτείνονται από τη Βαλτική έως τη Μαύρη Θάλασσα.
Ωστόσο δεν έμεινε μόνο στα σχέδια. Προκειμένου να δείξει την αποφασιστικότητά του, το ΝΑΤΟ ξεκίνησε τον Γενάρη μια γιγαντιαία στρατιωτική άσκηση («Steadfast Defender 2024»), τη μεγαλύτερη από την εποχή του «ψυχρού πολέμου», με τη συμμετοχή 90.000 στρατιωτών από 32 κράτη – μέλη.
Στην άσκηση συμμετείχαν επίσης τα δύο νέα μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, η Φινλανδία και η Σουηδία. Με την είσοδό της στο ΝΑΤΟ η Σουηδία έβαλε τέλος στην πολιτική της ουδετερότητας, που ακολουθούσε εδώ και 75 χρόνια.
Επίσης για πρώτη φορά από τα χρόνια του «ψυχρού πολέμου», η Γερμανία έπιασε τον ΝΑΤΟικό στόχο για δαπάνες 2% επί του ΑΕΠ για την Αμυνα, όπως ανακοίνωσε τον Φλεβάρη, ξεπερνώντας ακόμα και τη Μεγάλη Βρετανία. Ακόμη στο χρονοντούλαπο πέρασε τον Απρίλη η πολιτική της Γερμανίας να μη διατηρεί μόνιμη στρατιωτική παρουσία εκτός των συνόρων της, όταν τα πρώτα της στρατεύματα κατέφθασαν στη Λιθουανία.
Η γερμανική κυβέρνηση δεσμεύτηκε ότι θα αναπτύξει στη Λιθουανία μια ετοιμοπόλεμη μονάδα μάχης, αποτελούμενη από 4.800 στρατιώτες και 200 άτομα πολιτικό προσωπικό, μαζί με τις οικογένειές τους. Η ταξιαρχία αναμένεται να είναι επιχειρησιακή μέχρι το 2027.
Το κόστος του πολεμικού οπλοστασίου
Η Ευρώπη εξοπλίζεται απ’ άκρη σ’ άκρη. Το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, τα ευρωπαϊκά κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ δαπάνησαν 235 δισεκατομμύρια δολάρια ή το 1,47% του ΑΕΠ για την Αμυνα. Το 2023, το ποσό αυτό αυξήθηκε σε 347 δισεκατομμύρια δολάρια (και τα δύο υπολογίζονται σε τιμές 2015), που ισοδυναμεί με 1,85% του ΑΕΠ.
Μέχρι το 2024, οι αμυντικές δαπάνες αναμένεται να φθάσουν τα 380 δισεκατομμύρια δολάρια και το 2% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΝΑΤΟ. Ολα δείχνουν ότι τα ποσά αυτά θα συνεχίσουν να αυξάνονται κατακόρυφα.
Σήμερα, 10 από τα 22 ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ έχουν υπερβεί τον στόχο της πολεμικής δαπάνης 2% επί του ΑΕΠ και 17 ακόμη αναμένεται να το κάνουν μέχρι το τέλος του 2024. Το ΝΑΤΟ, μάλιστα, με τη συμφωνία των Ευρωπαίων εταίρων, αποφάσισε αυτό να είναι το κατώτατο και όχι το ανώτατο όριο των δαπανών.
Μάλιστα, όπως τόνισε ο Σαρλ Μισέλ, η πολεμική βιομηχανία στην Ευρώπη έχει αυξήσει την παραγωγική της ικανότητα κατά 50% από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, και η παραγωγή πυρομαχικών των κρατών της ΕΕ θα διπλασιαστεί σε πάνω από 2 εκατομμύρια βλήματα ετησίως μέχρι το τέλος του 2025.
Πώς αποτυπώνονται όλα αυτά σε κάθε κράτος της Ευρώπης;
Η «αλλαγή των καιρών» στον γερμανικό στρατό
Μόλις τρεις μέρες μετά την εισβολή των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία, ο Γερμανός καγκελάριος, Ολαφ Σολτς, ανακοίνωσε την «αλλαγή των καιρών» (Zeitenwende) στη Γερμανία, υποσχόμενος ότι η κυβέρνηση θα εργαστεί «για μια συνεπή στρατιωτική ανάπτυξη μετά από επτά δεκαετίες».
Η Γερμανία αυξάνει έκτοτε το επίπεδο των στρατιωτικών δαπανών της. Χάρη στο ειδικό ταμείο των 100 δισεκατομμυρίων ευρώ, έπιασε φέτος τον στόχο του 2% του ΑΕΠ και ο Σολτς διαβεβαιώνει ότι η αλλαγή αυτή θα είναι μόνιμη: «Εγγυόμαστε αυτό το 2% μακροπρόθεσμα, καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 2020 και του 2030», είπε.
Η Γερμανία στοχεύει σε έναν «ετοιμοπόλεμο» στρατό. «Σήμερα, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει σοβαρά αυτό που εμείς στη Γερμανία αποφεύγαμε για μεγάλο χρονικό διάστημα, ότι δηλαδή χρειαζόμαστε μια ισχυρή Bundeswehr (γερμανικές Ενοπλες Δυνάμεις)», δήλωσε ο Ολαφ Σολτς τον Νοέμβρη του 2023, προσθέτοντας ότι η Γερμανία χρειάζεται «μια μακροπρόθεσμη, μόνιμη αλλαγή πορείας».
Ο υπουργός Αμυνας της Γερμανίας, Μπόρις Πιστόριους, έχει προβλέψει ότι «θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε κινδύνους μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας». Τόνισε επίσης την επείγουσα ανάγκη οι χώρες της ΕΕ να ενισχύσουν τις «αμυντικές τους βιομηχανίες» για να προετοιμαστούν για «πιθανές προκλήσεις», ιδίως υπό το πρίσμα της πιθανότητας μειωμένης εμπλοκής των ΗΠΑ στην ήπειρο.
Κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην Πολωνία προέβλεψε πως σε μια περίοδο 5 έως 8 ετών, μια μεγάλης κλίμακας σύγκρουση με τη Ρωσία «θα μπορούσε να είναι δυνατή».
«Ο πόλεμος έχει επιστρέψει στην Ευρώπη»
Η αλλαγή στην προσέγγιση είναι εμφανής από την πρώτη παράγραφο του νέου Στρατιωτικού και Στρατηγικού Δόγματος της Γερμανίας: «Ο πόλεμος έχει επιστρέψει στην Ευρώπη. Η Γερμανία και οι σύμμαχοί της πρέπει και πάλι να αντιμετωπίσουν μια στρατιωτική απειλή. Η διεθνής τάξη δέχεται επίθεση στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Ζούμε σε ένα σημείο καμπής».
Ο εχθρός είναι επίσης σαφής: «Η Ρωσική Ομοσπονδία θα παραμείνει η μεγαλύτερη απειλή για την ειρήνη και την ασφάλεια στην ευρωατλαντική περιοχή». Επίσης αναφέρεται και η Κίνα, η οποία περιγράφεται ότι κινείται σε μια κατεύθυνση «όλο και πιο επιθετικής διεκδίκησης περιφερειακής κυριαρχίας».
Το δόγμα αυτό αναθεωρήθηκε για πρώτη φορά από το 2011, όταν ακόμα για τη Γερμανία η Ρωσία ήταν πηγή φθηνής Ενέργειας που τροφοδοτούσε τη βιομηχανία της και οι αμυντικές δαπάνες του Βερολίνου είχαν συρρικνωθεί. Σύμφωνα με το αναθεωρημένο αυτό δόγμα, η Γερμανία θα επικεντρωθεί στην ευρωπαϊκή και εθνική άμυνα ώστε να γίνει «πολεμικά έτοιμη». Δεσμεύεται επίσης για επέκταση της αμυντικής βιομηχανίας.
Οι μεταρρυθμίσεις στον γερμανικό στρατό συνεχίζονται με γρήγορους ρυθμούς. Τον περασμένο Απρίλη ανακοινώθηκε η αναδιοργάνωση της επιχειρησιακής διοίκησης του στρατού, καθιστώντας τον κυβερνοχώρο και την πληροφορική πλήρη στρατιωτικό κλάδο, ισότιμο με το ναυτικό, την αεροπορία και τις χερσαίες δυνάμεις.
Στόχος είναι «να αναδιαρθρώσουμε την Bundeswehr με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι βέλτιστα τοποθετημένη ακόμη και σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, σε περίπτωση άμυνας, σε περίπτωση πολέμου», σύμφωνα με τον υπουργό Αμυνας.
Η Γαλλία και η «πολεμική οικονομία»
Σε ρυθμούς εντατικής πολεμικής προετοιμασίας κινείται και η Γαλλία καθώς αυξάνει δραστικά τις στρατιωτικές της δαπάνες. Η Γαλλία θα πιάσει τον ΝΑΤΟικό στόχο του 2% το 2024, νωρίτερα από ό,τι είχε προβλεφθεί.
Το 2017, η Γαλλία δαπάνησε 30 δισ. ευρώ για τον στρατό της, αλλά «τελικά θα φτάσει τα 69 δισ. ευρώ, γεγονός που μου επιτρέπει να επιβεβαιώσω ότι η Γαλλία θα επιτύχει τον στόχο του 2% που έχει θέσει το ΝΑΤΟ φέτος», σύμφωνα με τον Γάλλο υπουργό Ενόπλων Δυνάμεων.
Ο γαλλικός αμυντικός προϋπολογισμός θα συνεχίσει να αυξάνεται σταθερά τα επόμενα χρόνια, βάσει του επταετούς νόμου «για τον στρατιωτικό σχεδιασμό» της χώρας (LPM).
Ο LPM 2024 – 2030 παρουσιάστηκε στη Γαλλία στις 4 Απρίλη, μετά από 2 χρόνια προετοιμασίας. Τον Γενάρη, ο Μακρόν είχε ανακοινώσει για πρώτη φορά ότι ο LPM θα περιλάμβανε επενδύσεις ύψους 400 δισ. ευρώ, καλύπτοντας την ανάγκη για πρόσθετα πυρομαχικά και οπλισμό, εξαιτίας της επιστροφής σε εποχές συγκρούσεων «υψηλής έντασης» στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Λίγους μήνες μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η γαλλική «Le Monde» αποκάλυψε ότι οι μεγαλύτεροι όμιλοι της γαλλικής πολεμικής βιομηχανίας κλήθηκαν να αυξήσουν την παραγωγή τους. Τον Ιούνη του 2022, κατά τη διάρκεια του Eurosatory, μιας έκθεσης στρατιωτικού εξοπλισμού που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι, ο Πρόεδρος Μακρόν ανέφερε για πρώτη φορά ότι η Γαλλία πρέπει να εισέλθει σε κατάσταση «πολεμικής οικονομίας».
Παράλληλα, ο Γάλλος υπουργός Αμυνας κάλεσε την πολεμική βιομηχανία και τις δομές Ερευνας και Ανάπτυξης της χώρας να προετοιμαστούν για μια «μεγάλη γεωπολιτική αλλαγή» στην Ευρώπη. Ηδη από το 2022, ο αμυντικός βιομηχανικός τομέας της Γαλλίας είχε συνάψει συμφωνίες ύψους 30 δισ. ευρώ.
Τον περασμένο Γενάρη ο Μακρόν κάλεσε εκ νέου τη γαλλική πολεμική βιομηχανία να αυξήσει την παραγωγή όπλων και πυρομαχικών, αλλά και τις επενδύσεις στην καινοτομία. Μάλιστα, τόνισε ότι ορισμένες βιομηχανίες άργησαν να κατανοήσουν «τη σημασία τού να μπορείς να παραδίδεις γρήγορα» και ότι «τον τελευταίο ενάμιση χρόνο μερικές φορές έχασαν συμβάσεις».
Συνεχίζοντας στην ίδια ρότα, πριν από έναν μήνα, κατά την επίσκεψή του σε εργοστάσιο πυρομαχικών στο Μπορντό, όπου οι παραγγελίες έχουν εκτοξευθεί από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, ο Μακρόν δήλωσε: «Βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας διαρκούς γεωπολιτικής αλλαγής (…) στην οποία η αμυντική βιομηχανία θα διαδραματίσει έναν όλο και πιο σημαντικό ρόλο». Και πρόσθεσε: «Πρέπει να πάμε γρήγορα, πρέπει να πάμε σκληρά, πρέπει να πάμε ψηλά».
Σε ό,τι αφορά τις Ενοπλες Δυνάμεις, ήδη από το 2022 ο γαλλικός στρατός προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο «πολέμου υψηλής έντασης». Χαρακτηριστική είναι η άσκηση μεγάλης κλίμακας που ξεκίνησε το 2023, με τη συμμετοχή 20.000 στρατιωτών. Στην άσκηση «Orion», οι δυνάμεις της Γαλλίας, των ΗΠΑ, του Βελγίου, της Ιταλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου συμμετείχαν σε προσομοίωση μιας «μείζονος σύγκρουσης» με κάποιον αντίπαλο. Σύμφωνα με τον υπεύθυνο για τον σχεδιασμό της επιχείρησης, η Γαλλία «δεν είχε πραγματοποιήσει ποτέ άσκηση τέτοιου μεγέθους για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα».
Αμέσως μετά τις δηλώσεις του Μακρόν ότι δεν αποκλείεται η αποστολή χερσαίων δυνάμεων στην Ουκρανία απέναντι στη Ρωσία, ο διοικητής των χερσαίων δυνάμεων της Γαλλίας έγραψε στη «Le Monde»: «Οι γαλλικές χερσαίες δυνάμεις είναι έτοιμες να ανταποκριθούν σε οποιαδήποτε απειλή, καθώς προετοιμάζονται ακόμη και για τις πιο δύσκολες εμπλοκές»3.
Η Πολωνία ακολουθεί «κατά πόδας»
Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας έχει δηλώσει σε πολλές περιπτώσεις ότι η Ευρώπη εισέρχεται σε μια «προπολεμική περίοδο»: «Δεν θέλω να τρομάξω κανέναν, αλλά ο πόλεμος δεν είναι πλέον μια έννοια του παρελθόντος. Είναι πραγματικός και ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια (…) Ξέρω ότι ακούγεται καταστροφικό, ειδικά για τους ανθρώπους της νεότερης γενιάς, αλλά πρέπει να συνηθίσουμε νοητικά την άφιξη μιας νέας εποχής. Της προπολεμικής εποχής (…) Ζούμε την πιο κρίσιμη στιγμή από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου».
Μάλιστα, τον Δεκέμβρη, ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Πολωνίας είχε δηλώσει σε συνέντευξη ότι μέσα στα επόμενα τρία χρόνια εκτιμάται πως η Ρωσία θα μπορούσε να συγκρουστεί με κράτη του ΝΑΤΟ4.
Η Πολωνία δαπάνησε 31,6 δισ. δολάρια κατά τον πολεμικό προϋπολογισμό το 2023, καταλαμβάνοντας τη 14η θέση στον κόσμο όσον αφορά τις στρατιωτικές δαπάνες, το μεγαλύτερο μερίδιο επί του ΑΕΠ (3,9%) μεταξύ όλων των μελών του ΝΑΤΟ.
Παράλληλα, η κυβέρνηση έχει προετοιμάσει νέα νομοθεσία για την ενίσχυση της ικανότητας αυτοάμυνας της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης χρηματοδότησης για μαθήματα πρώτων βοηθειών, δημόσια συστήματα προειδοποίησης και περισσότερα καταφύγια έκτακτης ανάγκης.
Ολο και περισσότερο αυξάνονται επίσης τα προγράμματα στρατιωτικής εκπαίδευσης για πολίτες, που προσφέρονται σε εθνικό επίπεδο από κρατικούς και ιδιωτικούς οργανισμούς. Με το σύνθημα «Εκπαιδεύσου με τον στρατό», οι πολωνικές Ενοπλες Δυνάμεις προσφέρουν μονοήμερα μαθήματα δοκιμής παντού, από τις μεγάλες πόλεις έως τις απομακρυσμένες περιφερειακές περιοχές.
Η χώρα έχει μετατραπεί σε πεδίο ασκήσεων για τους στρατούς του ΝΑΤΟ που διεξάγουν πρόβες πολέμου. Κατά τη διάρκεια τέτοιων ασκήσεων, ο λογαριασμός του Γενικού Επιτελείου Αμυνας της Ισπανίας έγραψε στο Twitter: «Αν θέλουμε να είμαστε έτοιμοι να πολεμήσουμε στην Ανατολική Ευρώπη, η διδασκαλία και η εκπαίδευση στη διάσχιση υδάτινων διαδρομών είναι απαραίτητες», προσθέτοντας φωτογραφίες Ισπανών στρατιωτών που εκπαιδεύονται στην Πολωνία.
Η Βαλτική και άλλες χώρες της Ευρώπης
Η πολεμική προετοιμασία εντείνεται και στις γειτονικές Βαλτικές χώρες. Στην Εσθονία, η πρωθυπουργός δήλωσε ότι το ενδεχόμενο πολέμου με τη Ρωσία απέχει μόλις «3 με 5 χρόνια»5.Στα κράτη της Βαλτικής, η προετοιμασία περιλαμβάνει την αύξηση των δαπανών, την αγορά νέων όπλων και την επαναφορά της επιστράτευσης.
Αν και η Εσθονία διαθέτει μόλις 6.000 στρατιώτες στις Ενοπλες Δυνάμεις, προετοιμάζει εντατικά τους πολίτες για συμμετοχή σε πολεμικές επιχειρήσεις: Πραγματοποιεί διαγωνισμούς «στρατιωτικού αθλητισμού» και ενθαρρύνει τους πολίτες να διατηρούν όπλα στα σπίτια τους. Οι διαγωνισμοί περιλαμβάνουν πορείες 25 χιλιομέτρων, ασκήσεις ελιγμών και άλλες που δοκιμάζουν δεξιότητες χρήσιμες για μια αντάρτικη δύναμη. Πάνω από 25.000 Εσθονοί έχουν συμμετάσχει σε τέτοιες εβδομαδιαίες ασκήσεις.
Επίσης η Λετονία εκπαιδεύει τους πολίτες με αντίστοιχο τρόπο, επιτρέποντάς τους να διατηρούν όπλα και συσκευές νυχτερινής όρασης στα σπίτια τους, ενώ έχει τριπλασιάσει το μέγεθος των Ειδικών Δυνάμεων στον στρατό.
Η Λιθουανία έχει διανείμει στους πολίτες της ένα βιβλίο πολιτικής άμυνας που περιγράφει λεπτομερώς πώς να επιβιώσουν από μια ρωσική εισβολή. Μεταξύ άλλων, ενημερώνει τους κατοίκους για το πώς να εντοπίζουν τα ρωσικά άρματα μάχης και τις νάρκες. Σχεδιάζει επίσης την επανέναρξη της στρατιωτικής επιστράτευσης για άνδρες ηλικίας 19 έως 26 ετών.
Την επέκταση της επιστράτευσης σχεδιάζει και η Δανία. Ο πρωθυπουργός της ανακοίνωσε την κλήση έως και 5.000 κληρωτών ανά έτος από το 2026, με επιστράτευση και των γυναικών για πρώτη φορά, προκαλώντας μεγάλες αντιδράσεις. Κάλεσμα στον λαό να καταταγεί προκειμένου να αυξηθούν οι έφεδροι απηύθυνε ο Βέλγος υπουργός Αμυνας τον περασμένο Φλεβάρη, μετά την ψήφιση του νόμου για τη μεταρρύθμιση της εφεδρείας του στρατού.
«Με τα όπλα στο χέρι και τη ζωή μας σε κίνδυνο»
Με την ένταξη της Σουηδίας, το ΝΑΤΟ «αγκάλιασε» πλέον ολόκληρη τη Σκανδιναβία. Ετσι, για πρώτη φορά οργανώθηκε φέτος στις σκανδιναβικές χώρες και τη Φινλανδία η άσκηση «Nordic Response», στην οποία συμμετείχαν πάνω από 20.000 στρατιώτες από 13 χώρες.
Μετά την είσοδο της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, ο υπουργός Αμυνας της Νορβηγίας προέτρεψε τη χώρα του να είναι έτοιμη για μια πιθανή σύγκρουση με τη Ρωσία, ακόμη και μετά το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία.
«Πρέπει να είμαστε έτοιμοι ότι η Ρωσία μπορεί να αναθεωρήσει τα σχέδιά της και το πού αναπτύσσει τις δυνάμεις της ως απάντηση στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ», είπε. Μάλιστα, ο επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων της Νορβηγίας κάλεσε τον λαό να συγκεντρώσει μέχρι και προμήθειες για την περίπτωση πολέμου: «Αυτό που θα πρέπει να σκεφτεί ο νορβηγικός πληθυσμός είναι η δική του ετοιμότητα (…) Συνιστούμε σε όλους να έχουν εφόδια για τρεις ημέρες για να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους».
Η ένταξη στο ΝΑΤΟ σε καμία περίπτωση δεν αύξησε το αίσθημα ασφάλειας στη Σουηδία: «Ολοι οι Σουηδοί πρέπει να προετοιμαστούν ψυχολογικά για πόλεμο», δήλωσε ο ανώτατος διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων6.
Επίσης, ο Σουηδός πρωθυπουργός προέτρεψε τον λαό να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο πολέμου: «Η Ουκρανία μάς δίδαξε ότι ο σημαντικότερος πόρος μιας χώρας στον πόλεμο είναι η κοινή βούληση του λαού να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Πρέπει κι εμείς να αρχίσουμε να συζητάμε τις προσδοκίες που συνοδεύουν τη σουηδική υπηκοότητα. Τελικά, πρόκειται για την υπεράσπιση της Σουηδίας, των αξιών μας και του τρόπου ζωής μας – με τα όπλα στο χέρι και τη ζωή μας σε κίνδυνο. Η ιθαγένεια δεν είναι ένα ταξιδιωτικό έγγραφο»…
Παραπομπές:
2. https://www.bbc.com/news/world-europe-68692195
3. https://www.rfi.fr/en/international-news/20240319-french-army-says-prepared-for-toughest-engagements
6. https://www.bbc.com/news/world-europe-67935464
