Στις 3 Μάρτη του 1918 η σοβιετική αντιπροσωπεία υπέγραψε στο Μπρεστ – Λιτόφσκ τη συνθήκη ειρήνης, αφού αρνήθηκε να συζητήσει τους όρους της.
Η αντιπροσωπεία δήλωσε πως η ειρήνη που υπογράφεται, δε στηρίζεται στην ελεύθερη συγκατάθεση των λαών, αλλά υπαγορεύεται στη Σοβιετική Ρωσία από τον πάνοπλο γερμανικό ιμπεριαλισμό που εκμεταλλεύεται την προσωρινή αδυναμία της νεαρής Σοβιετικής Δημοκρατίας, γι’ αυτό και η συζήτηση της συνθήκης είναι ανώφελη.
Σύμφωνα με την ειρήνη του Μπρεστ – Λιτόφσκ η Γερμανία και η Αυστροουγγαρία έπαιρναν στην κατοχή τους απέραντα εδάφη της πρώην ρωσικής αυτοκρατορίας – πάνω από 150 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η σοβιετική κυβέρνηση αναγκάστηκε να αναγνωρίσει τη συνθήκη ειρήνης που είχε υπογραφεί ανάμεσα στην ουκρανική κεντρική διοίκηση και στη Γερμανία και αναλάμβανε μάλιστα την υποχρέωση να κάνει αμέσως πλήρη αποστράτευση χωρίς να εξαιρείται και ο Κόκκινος Στρατός, να παροπλίσει τον πολεμικό στόλο, να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Ουκρανία, τη Φινλανδία και τις νήσους Αλαντ και τις ναυτικές της δυνάμεις από τα λιμάνια της Φινλανδίας.
Στις 15 Μάρτη του 1918 το IV έκτακτο πανρωσικό συνέδριο των Σοβιέτ επικύρωσε τη συνθήκη ειρήνης του Μπρεστ. Ετσι η Σοβιετική Ρωσία βγήκε από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Αυτό βοήθησε να διατηρηθεί η σοβιετική εξουσία και να πάρει την απαραίτητη ανάσα για να αναπτύξει την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.
Ο Λένιν αξιολογώντας τη διεθνή σημασία της ειρήνης του Μπρεστ έγραφε τον Οκτώβρη του 1918: «Πρώτο, αν δεν υπογράφαμε την ειρήνη του Μπρεστ, θα είχαμε παραδώσει μεμιάς την εξουσία στη ρωσική αστική τάξη και έτσι θα είχαμε βλάψει πάρα πολύ τη σοσιαλιστική επανάσταση. Δεύτερο, με τίμημα τις εθνικές θυσίες διατηρήσαμε μια τέτοια διεθνή επαναστατική επιρροή που τώρα να μιμείται αμέσως η Βουλγαρία, κοχλάζουν η Αυστρία και η Γερμανία, εξασθένισαν και οι δύο μεγάλοι ιμπεριαλισμοί, ενώ εμείς δυναμώσαμε και αρχίσαμε να δημιουργούμε έναν πραγματικά προλεταριακό στρατό».
Η ειρήνη του Μπρεστ ήταν πλήγμα για τα σχέδια των ιθυνόντων κύκλων στις ΗΠΑ, στην Αγγλία και τη Γαλλία που λογάριαζαν να χρησιμοποιήσουν τη Γερμανία για να εκμηδενίσουν τη σοβιετική εξουσία. Παράλληλα η ειρήνη του Μπρεστ ενίσχυσε την προσπάθεια των λαών στις εμπόλεμες χώρες για να τερματιστεί ο πόλεμος.
Eννιά μήνες μετά, ύστερα από τη νίκη των δυνάμεων της Αντάντ, υπογράφηκε η Συνθήκη των Βερσαλιών, με την οποία ακυρώθηκε η Συνθήκη Μπρέστ- Λιτόφσκ ως επαχθής για τους λαούς.
Και μια ιστορία από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Όταν ξεκίνησε η επίθεση της ναζιστικής Γερμανίας κατά της Σοβιετικής Ενωσης, με την περίφημη «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσσα». Μια από τις πρώτες παρακαταθήκες ηρωϊσμού του σοβιετικού στρατού γράφτηκε στο Μπρέστ- Λιτόφσκ. Οι Γερμανοί έφτασαν στην πόλη ήδη από την πρώτη ημέρα της εισβολής. Δύο ημέρες μετά, στις 24 Ιουνίου 1941, η πόλη είχε καταληφθεί, όχι όμως και το οχυρό της, όπου αντιστεκόταν ηρωϊκά ισχυρή σοβιετική δύναμη.
Μέχρι το τέλος του Ιουνίου οι Γερμανοί είχαν καταλάβει το μεγαλύτερο τμήμα του οχυρού. Ωστόσο συνέχισαν να υπάρχουν μεμονωμένα σημεία αντίστασης μέσα στο φρούριο τουλάχιστον έως τις 24 Ιουλίου. Σε κάποιον από εκείνους τους γενναίους υπερασπιστές ανήκει κι η επιγραφή σε έναν απ΄ τους τοίχους του κτιρίου: «Εγώ πεθαίνω, αλλά δεν παραδίνομαι! Αντίο Πατρίδα! 20 Ιουλίου 1941».
Το συγκεκριμένο χώρο στον οποίο βρέθηκε η επιγραφή τον υπερασπίζονταν στρατιωτικές μονάδες του Νι Κα Βε Ντε, του Λαϊκού Επιτροπάτου Εσωτερικών Υποθέσεων.
