Οι νεοφιλελεύθεροι θεωρούν εξ ορισμού αρνητικό τον ρόλο του δημοσίου στην οικονομία και στη ρύθμιση της αγοράς ενώ πιστεύουν θεολογικά πως η σχεδιαζόμενη οικονομία οδηγεί στον ολοκληρωτισμό! Η πηδαλιούχηση της οικονομίας πρέπει να αφεθεί στην «αόρατη χειρ» των επενδυτών και αυτή είναι που θα επιφέρει κοινωνική ευημερία! Δεν είναι όμως αξιοπερίεργο πως μόλις προκύπτουν προβλήματα, επισφάλειες ή κρίση στην αγορά, έρχεται το κράτος με το δημόσιο χρήμα για να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά και η περιβόητη «αόρατος χειρ» των «ελεύθερων» αγορών πάει περίπατο;
Στα ιδιωτικά εκδοτικά συγκροτήματα και τα μεγάλα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια σε ραδιοσταθμούς και ιστοσελίδες δόθηκε από την πολιτική εξουσία πακτωλός δημοσίου χρήματος στο πλαίσιο της διαφημιστικής καμπάνιας κατά του κορονοϊού. Δηλαδή, κρατική, δημόσια, «χορηγία» μεταμφιεσμένη σε διαφημιστική δαπάνη και μάλιστα με αδιαφανή κριτήρια! Δεν είναι τυχαίο πως η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας χρειάστηκε δύο μήνες και αφού προηγήθηκε γενικευμένη κατακραυγή, για να δώσει στη δημοσιότητα τον πίνακα με τους αποδέκτες των δημόσιων «χορηγιών» προς τα ΜΜΕ. Η συγκεκριμένη διαφημιστική καμπάνια αντί να μεταδοθεί δωρεάν καθώς σχετίζονταν με την προστασία της δημόσιας υγείας, μετατράπηκε σε προκλητική δημόσια επιχορήγηση των ιδιοκτητών των ΜΜΕ. Μάλιστα, οι τηλεοπτικοί σταθμοί πανελλαδικής εμβέλειας, του Αλαφούζου, (SKAI) του Μαρινάκη (Mega), του Βαρδινογιάννη (Alfa και Star), του Σαββίδη (Open), του Κυριακού (Antenna), έλαβαν χρήματα για τις εφημερίδες τους ραδιοσταθμούς και για τις ιστοσελίδες που διατηρούν…
Πριν λίγες μέρες είχαμε την σύσταση εξεταστικής επιτροπής από την βουλή η οποία θα διερευνήσει «τα κριτήρια βάσει των οποίων δόθηκαν από τα κρατικά ταμεία περί τα 42 εκατ. ευρώ σε ΜΜΕ, από τις λίστες Πέτσα 1 και 2, στο πλαίσιο της καμπάνιας «Μένουμε σπίτι», και για την εμβολιαστική καμπάνια του υπουργείου Υγείας, τη χρηματοδότηση της “Enterprise Greece” για τη διεθνή καμπάνια προβολής της κυβέρνησης της ΝΔ, καθώς και τη χρηματοδότηση με δημόσιο χρήμα του ιδιοκτήτη της δημοσκοπικής εταιρείας Opinion Poll».
Ωστόσο η προκλητική δημόσια επιχορήγηση των ιδιοκτητών των ΜΜΕ είναι το όλο «σκάνδαλο»; Εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε και όχι στον ρόλο των ΜΜΕ ως κέντρου πολιτικού ελέγχου της κοινωνίας και στην επιρροή και επιβολή που ασκούνε στον άνθρωπο;
Πως είναι δυνατών με τη σημερινή ροή πληροφόρησης, και την πληθώρα πηγών περιεχομένου, όπως την εύκολη πρόσβαση σε οπτικοαουστικό αρχειακό υλικό, να υπάρχει η μεγαλύτερη συγκέντρωση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του εντύπου τύπου, των τηλεοπτικών καναλιών, των ραδιοφωνικών σταθμών και των ιστότοπων ενημέρωσης;
Ποιοι αλήθεια ελέγχουν μέσω του συγκεντρωτισμού των μέσων ενημέρωσης την προσφορά πληροφόρησης;
Ποιος διαμορφώνει την «πραγματικότητα» άρα και την αντίληψη που έχει σχεδόν το σύνολο μιας κοινωνίας για τον ευρύτερο κόσμο;
Ποιος καθορίζει τι σκέφτονται οι άνθρωποι ώστε να έχουμε μια σωστή ανάλυση καλλιεργούμενων επιδράσεων;
Γιατί τα ΜΜΕ εξελίχθηκαν από διαμεσολαβητές της πραγματικότητας σε κατασκευαστές της προς όφελος ενός είδους «ενιαίας σκέψης»;
Γιατί ο δημόσιος διάλογος κυριαρχείται ολοένα και περισσότερο μόνο από τις πληροφορίες που διακινούνται από τα media των επιχειρηματικών συμφερόντων;
Γιατί υπάρχει μια συστηματική αποσιώπηση του λόγου των κοινωνικά μη ευνοούμενων;
Τα ερωτήματα δεν είναι ρητορικά: αφ΄ενός συμπυκνώνουν και διασαφηνίζουν τις διαπλεκόμενες σχέσης της οικονομικής ισχύος και της πολιτικής εξουσίας αφ΄ετέρου εκφράζουν την θεσμική μονοσημία της αποπληροφόρησης και της παμμέγιστης βλακείας η οποία καλύπτει έντεχνα την κοινωνική δυσφορία: Οι πολίτες, ασφαλείς ανάμεσα στην ελπιδοφόρα αφέλεια και στα νεκρωμένα εγκεφαλικά κύτταρα από τα πρωινάδικα, τα μεσημεράδικα, τις συνταγούδες και τους συνταγούδους, τις ριαλιτζούδες και τους ριαλιτζήδες, τις ωροσκόπες, τους Survivors, τις μοντέλες, τις influencer, τα πάσης φύσεως ταλέντα και το υπόλοιπο ειδησεοσκουπιδαριό της παχυλότερης αμάθειας, μετατρέπονται σε παθητικούς δέκτες που γεμίζουν την ζωή του με μια εικονική πραγματικότητα που τους οδηγεί να εκφράζονται με τη μορφή της απάθειας αλλά και να διαθέτουν ένα μίνιμουμ εθελούσιας συμμόρφωσης στις επιταγές της πολιτικής ισχύς άνευ όρων και περιορισμών.
Τα ΜΜΕ, η αγορά της ενημέρωσης, και μεγάλο μέρος των social media λειτουργούν σε ένα ανελεύθερο δομημένο κοινωνικό πλαίσιο καθώς αυτό που εκλαμβάνει ο πολίτης ως ελεύθερη προσφορά πληροφόρησης συναρτάται από το πολύπλοκο πλέγμα ιδιωτικών επικοινωνιακών οργανισμών που επιλεγούν, κατασκευάζουν και διαχειρίζονται πολιτικά και πολιτισμικά προϊόντα. Αποτελούν, δηλαδή, ένα φορέα κοινωνικοποίησης, διανομής και διαμόρφωσης της κουλτούρας.
Ενώ ο αριθμός ψευδών ή μη αξιόπιστων πληροφοριών που κυκλοφορούν στα social media είναι τόσο μεγάλος ώστε δύσκολα μπορεί κάποιος να κρίνει τι είναι σημαντικό και τι όχι, τι πρέπει να περιληφθεί και τι να αποκλειστεί. Η ασάφεια αντικαθιστά την διασταύρωση της είδησης η οποία πρόθυμα αντικαθίσταται από οτιδήποτε πουλάει ή είναι δυνατόν να πουληθεί!
Η επικοινωνιακή αγορά λειτουργεί με τις υπάρχουσες πολιτικές διαπλοκές και χρησιμοποιείται ως μέσο αυτό-νομιμοποίησης των ιδιοκτητών της απέναντι στη δημόσια σφαίρα, χειραγωγεί αντιλήψεις, διαμορφώνει τα θέματα που θα σκέπτονται οι άνθρωποι-δηλαδή έχουμε μια κατασκευή της λογικής-δεν συνεισφέρει καθόλου στον πλουραλισμό των απόψεων, και λειτουργεί ως μηχανισμός απόσβεσης κοινωνικών αντιδράσεων!
Επακόλουθο είναι, τις τηλεοπτικές άδειες να τις κατέχουν μια χούφτα ανθρώπων που ελέγχουν ήδη το μεγαλύτερο μέρος του έντυπου τύπου, τις ραδιοσυχνότητες, εφοπλιστικές, κατασκευαστικές, ασφαλιστικές εταιρείες, εταιρείες φυσικού αερίου και πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας, εταιρείες ποδοσφαιρικών στοιχημάτων, ποδοσφαιρικές ομάδες, τα δικαιώματα για αναμεταδόσεις αθλητικών αγώνων και μέσω διασταυρωμένων συμμαχιών, τράπεζες, χρηματιστηριακές και πετρελαϊκές εταιρείες, γενικά, σχεδόν όλους τους τομείς της οικονομικής ζωής. Η ροή πληροφόρησης, η επικοινωνία, η ενημέρωση, η ψυχαγωγία, η πολιτική και η οικονομία συγκεντρώνονται εκρηκτικά σε μια χούφτα μονοπωλιακών ομίλων που λειτουργούν τα ΜΜΕ, άρα, ρυθμίζουν και τις κοινωνικές σχέσεις.
Συνακόλουθα, με όπλο αυτήν την συγκέντρωση ιδιοκτησίας έχουν όχι μόνο την δυνατότητα πηδαλιούχησης της «κοινής γνώμης» με αποτέλεσμα να χαθεί κάθε κριτική διάσταση ή φωνή, αλλά και να εδραιώσουν τη δικαιοδοσία και την ισχύ τους. Η αλύσωση που έχουν οι πολυπλόκαμες διασυνδέσεις των άμεσων πολιτικό-οικονομικών διαπλοκών στην επικοινωνιακή αγορά συμπληρώνεται από την παρουσία των εταιρειών δημοσκοπήσεων οι οποίες παράγουν ένα προϊόν: τον καθορισμό και τον προσδιορισμό της επιλογής του πολίτη.
Λογικά όλα αυτά, αν δεχτούμε πως η πληροφορία δεν διαμοιράζεται ισότιμα γιατί δεν είναι δικαίωμα μιας δημοκρατικής κοινωνίας αλλά πρωταρχική αγορά ενσωματωμένη μέσα στην καπιταλιστική οικονομία. Πραγματικά η συστηματική αποσιώπηση του λόγου των κοινωνικά μη ευνοούμενων και ο έλεγχος της ροής των πληροφοριών αλλά και των ίδιων των περιεχομένων των πληροφοριών που ιδιοποιείται φεουδαρχικά από ελάχιστες κολοσσιαίες επιχειρήσεις, συνιστούν μείζον δημοκρατικό έλλειμμα!
Οι κυρίαρχοι πολιτικοί, και οικονομικοί θεσμοί είναι απρόσβλητοι μόνο από τον ατομικό αυθορμητισμό όχι όμως και από τις λαϊκές μαζικές πιέσεις. Η γενικευμένη αλλά ατομική, αφηρημένη απόρριψη του πολιτικό-οικονομικού συστήματος που επιβάλει ηγετικούς συνδυασμούς κυριαρχίας, με κανέναν τρόπο δεν προσφέρει στην ριζική αλλαγή του συστήματος. Τα ανεξάρτητα MME παρόλα τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων μπορούν και πρέπει να κερδίσουν σε σπουδαιότητα συσπειρώνοντας ανθρώπους οι οποίοι μπορούν να πολλαπλασιάσουν την αποτελεσματικότητα τους και να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο:να παραμένουν ισχυροί σύμμαχοι του πλουραλισμού και της πολυμορφίας!
