Ξεκινούν την επόμενη εβδομάδα οι συνεδριάσεις της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής που θα εξετάσει την υπόθεση της «Λίστας Πέτσα» αλλά και την κρατική χρηματοδότηση της δημοσκοπικής εταιρίας Opinion Poll. Οι υποθέσεις αυτές εύλογα έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης μια και αφορούν εκατομμύρια που κατευθύνθηκαν με άγνωστους όρους προς τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που «όλως τυχαίως» στην πλειοψηφία τους στηρίζουν την κυβέρνηση. Όμως τα όρια αυτής της εξεταστικής επιτροπής φαίνεται πως είναι πολύ μικρότερα από την αναγκαιότητα της ενδελεχούς έρευνας τέτοιων υποθέσεων. Και υπάρχουν λόγοι γι’ αυτό.
Το αντικείμενο
Η σύσταση της επιτροπής εγκρίθηκε από την Βουλή μετά την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ η οποία υπερψηφίστηκε την περασμένη Παρασκευή από 142 βουλευτές της αντιπολίτευσης μια και όλα τα κόμματα πλην Ν.Δ τάχθηκαν υπέρ. Με βάση την πρόταση αυτή η εξεταστική επιτροπή έχει ως αντικείμενο διερεύνησης το πως διατέθηκαν τα 42 εκατομμύρια ευρώ που διατέθηκαν για τις δύο καμπάνιες ενημέρωσης για τον Covid 19 στα έντυπα, ηλεκτρονικά και ψηφιακά ΜΜΕ της χώρας. Η χρηματοδότηση αυτή αφορούσε το 2020 και τα δύο κύματα χρηματοδοτήσεων που υπήρξαν την Άνοιξη και το Φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς. Η διανομή των κονδυλίων στην πρώτη φάση έγινε με την διαδικασία της απευθείας ανάθεσης σε εταιρία που διαμόρφωσε την επικοινωνιακή τακτική και ολοκληρώθηκε με ένα άρθρο σε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών τον Σεπτέμβριο του 2020 προκειμένου να προστεθεί μια ακόμη επιχορήγηση 2 εκατομμυρίων ευρώ ειδικά για τα τηλεοπτικά κανάλια η οποία μάλιστα είχε «συμπληρωθεί» με μία γενναία έκπτωση φόρου (100% για το 2019, 69% για το 2020) στην διαφημιστική δαπάνη. Όλα τα παραπάνω έγιναν επί υπουργίας του τότε κυβερνητικού εκπροσώπου Στέλιου Πέτσα, του σημερινού αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών που θα είναι το κεντρικό πρόσωπο στις εργασίες της Εξεταστικής Επιτροπής. Πάντως ο Στέλιος Πέτσας υπερασπίζεται ακόμη και σήμερα τις επιλογές του αφού σε πρόσφατες δηλώσεις του υποστήριξε πώς η συγκεκριμένη καμπάνια «μίλησε στις καρδιές των Ελλήνων κι έσωσε στην κυριολεξία ανθρώπινες ζωές». Παράλληλα όταν προωθούσε τις σχετικές ρυθμίσεις στην Βουλή είχε υποστηρίξει ότι το πραγματικό ερώτημα είναι το «αν χρειάζεται η όχι μια επαγγελματική καμπάνια για τον κορωνοϊό» υποστηρίζοντας ότι οι κυβερνητικές επιλογές ήταν απαραίτητες «για λόγους μάρκετινγκ, όπως μπορεί να σας το πει και πρωτοετής φοιτητής». Είχε επισημάνει επίσης ότι οι συνθήκες απαιτούσαν μια «επαγγελματική καμπάνια» και η κυβέρνηση δεν μπορούσε να αρκεστεί στην υποχρέωση της δωρεάν μετάδοσης μηνυμάτων από τα ΜΜΕ. Παρότι είχε την θεσμική δυνατότητα να πράξει κάτι τέτοιο.
Τι μπορεί να κάνει η Εξεταστική και γιατί
Η Εξεταστική Επιτροπή έχει λάβει προθεσμία δύο μηνών προκειμένου να παραδώσει το πόρισμά της. Έτσι με δεδομένο ότι η πρώτη της συνεδρίαση έχει οριστεί για την Τρίτη 23 Νοεμβρίου θεωρητικά πρέπει να έχει ολοκληρώσει τις εργασίες της στο τέλος Ιανουαρίου του 2022, αν και υπάρχει η δυνατότητα παράτασης εφόσον αυτή ζητηθεί από την επιτροπή και εγκριθεί από την Ολομέλεια της Βουλής. Το πραγματικό ερώτημα όμως είναι αν αυτή η εξεταστική επιτροπή μπορεί να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα. Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική κι αυτό εστιάζεται σε τρείς λόγους:
Ο πρώτος: Η επιτροπή «ελέγχεται» ουσιαστικά από την Νέα Δημοκρατία και είναι βέβαιο ότι δεν θα επιδιώξει να ελεγξει σε βάθος …τον εαυτό της. Μπορεί το άρθρο 68 παρ.2 του Συντάγματος να ορίζει ότι μπορεί η Βουλή να συστήσει μια εξεταστική επιτροπή μετά από πρόταση της αντιπολίτευσης, όμως προβλέπει παράλληλα ότι τα μέλη της ορίζονται κατ’ αναλογία των πολιτικών κομμάτων. Έτσι στα 28 μέλη η Ν.Δ θα έχει τα 14 ενώ «μπόνους» θα είναι ο διαγραμμένος Κωνσταντίνος Μπογδάνος ώστε να διασφαλίζει την απόλυτη πλειοψηφία.
Ο δεύτερος: Ακόμη και αν η επιτροπή θελήσει αν ερευνήσει σε βάθος ακολουθώντας τον «δρόμο του χρήματος» θα «πέσει» πάνω στον γνωστό «τοίχο αδιαφάνειας» που υπάρχει στα μεγάλα ΜΜΕ της χώρας. Η μη ονομαστικοποίηση μετοχών, η ύπαρξη offshore εταιριών στα μετοχικά κεφάλαια, η επίκληση των εταιρικών απορρήτων και συνολικά όλο αυτό το πλέγμα καθιστά «αόρατο» τον δεύτερο πόλο της διαπλοκής μεταξύ κράτους και ΜΜΕ.
Ο τρίτος: Πρόκειται για τον τελευταίο αλλά ουσιαστικότερο λόγο. Η πλειοψηφία των πολιτικών δυνάμεων που μετέχουν στην επιτροπή, όπως προκύπτει από τις πολιτικές θέσεις των κομμάτων, δεν προτίθεται να αμφισβητήσει τα ζητήματα της ιδιοκτησίας των ΜΜΕ. Δηλαδή να «ανοίξει» το θέμα το αν μπορεί το κοινωνικό αγαθό της ενημέρωσης των πολιτών να αποτελεί μια «αγορά». Ενα πεδίο που κινούνται ανεξέλεγκτα ιδιωτικές εταιρίες οι οποίες λόγω του μεγέθους των επενδύσεων ουσιαστικά αφορούν στην πλειοψηφία τους πολύ μεγάλες συγκεντρώσεις κεφαλαίου. Το θέμα δηλαδή που αποτελεί την ουσιαστική βάση του φαινομένου της διαπλοκής.
Τακτικές
Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει σε επίπεδο τακτικής και το πώς θα κινηθούν τα κόμματα. Οι πολιτικές προθέσεις Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ στην επιτροπή θα είναι πολύ συγκεκριμένες κι αυτό προκύπτει όχι μόνον από την στάση τους, αλλά και από τα πρόσωπα που επέλεξαν για να μετάσχουν σε αυτή.
Από την πλευρά της Ν.Δ για την θέση του προέδρου θα προταθεί ο βουλευτής Γιάννης Κεφαλογιάννης, ο οποίος θα αναλάβει την θεσμική διάσταση της λειτουργίας της. Όμως η ευθύνη και ο πολιτικός συντονισμός ανατίθεται στο δίδυμο των Δημήτρη Μαρκόπουλου και του Μπάμπη Παπαδημητρίου. Αμφότεροι δημοσιογράφοι με τον πρώτο να έχει εμπειρία από τις προανακριτικές επιτροπές της Βουλής στις οποίες έχει συμμετάσχει όπως αυτή που δημιουργήθηκε για τον πρώην υπουργό Επικρατείας Νίκο Παππά. Είναι σαφές από την επιλογή αυτή ότι πρώτιστος στόχος για την Νέα Δημοκρατία είναι η επικοινωνιακή διαχείριση αυτής της υπόθεσης. Επίσης έχοντας εκλέξει τον πρόεδρο της επιτροπής θα μπορεί να αποφασίσει τόσο για την χρονική διάρκεια που αυτή θα λειτουργήσει όσο και για τους μάρτυρες που θα κληθούν. Δεδομένο θεωρείται πως η κυβερνητική πλειοψηφία θα επιδιώξει η επιτροπή να έχει την μικρότερη δυνατή διάρκεια, όπως και τον μικρότερο δυνατό αριθμό μαρτύρων. Εκτός από τους τρείς προαναφερόμενους οι υπόλοιποι βουλευτές της Ν.Δ που θα μετέχουν στην επιτροπή είναι οι εξής: Βασίλης Υψηλάντης, Φίλιππος Φόρτωμας, Γιάννης Ανδριανός, Ανδρέας Νικολακόπουλος, Παρασκευή Βρυζίδου, Γιάννης Μελάς, Τάσος Μπαρτζώκας, Χριστόφορος Μπουτσικάκης, Κατερίνα Παπακώστα, Πέτρος Σπανάκης, Λάζαρος Τσαβδαρίδης. Όπως αναφέραμε η Νέα Δημοκρατία αναμένεται να έχει …έξτρα βοήθεια αφού στην επιτροπή θα μετάσχει ο Κωνσταντίνος Μπογδάνος. Η συμμετοχή του προέκυψε από κλήρωση μια και με βάση τον κανονισμό πρέπει να εκπροσωπηθούν και οι δύο ανεξάρτητοι βουλευτές, δηλαδή ο Κ.Μπογδάνος και η Κωνσταντίνα Αδάμου που αποχώρησε από το Μέρα 25.
Όσον αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ είναι βέβαιο ότι θα κινηθεί στην απολύτως αντίθετη λογική. Θα θελήσει να εξεταστεί διεξοδικά κάθε καταγγελία σχετικά με την χρηματοδότηση της Opinion Poll. Επίσης να προσέλθει μεγάλος αριθμός μαρτύρων σχετικά με τις χρηματοδοτήσεις των Μέσων Ενημέρωσης. Είτε αυτοί θα σχετίζονται με την Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης την περίοδο που υπουργός ήταν ο Στέλιος Πέτσας, είτε με το υπουργείο Οικονομικών που ανέλαβε την διεκπεραίωση των πληρωμών, είτε από την εταιρία που σχεδίασε την καμπάνια «Μένουμε Σπίτι». Στόχος του ΣΥΡΙΖΑ αναμένεται να είναι ο μεγαλύτερος δυνατός χρόνος συνεδριάσεων της επιτροπής, αφού κατά πάγια κοινοβουλευτική πρακτική μπορούν να δίνονται παρατάσεις για την ολοκλήρωση του έργου της. Από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης την ευθύνη θα έχει ο βουλευτής Γιάννης Ραγκούσης καθώς και η αρμόδια τομεάρχης για ζητήματα Μέσων Ενημέρωσης, Νατάσα Γκαρά. Από τον ΣΥΡΙΖΑ στην επιτροπή θα μετέχουν επίσης οι Μάριος Κάτσης, Θεοδώρα Τζάκρη, Βασίλης Κόκκαλης, Γιώργος Τσίπρας, Μιλτιάδης Χατζηγιαννάκης και Θεόφιλος Ξανθόπουλος.
Όσον αφορά του υπόλοιπους βουλευτές που θα είναι μέλη το Κίνημα Αλλαγής θα εκπροσωπήσει ο Γιώργος Καμίνης και ο Αλέξανδρος Μπιαγκής, το ΚΚΕ η Μαρία Κομνηνάκα, το Μέρα 25 ο Κλέων Γρηγοριάδης και την Ελληνική Λύση ο Βασίλης Βιλιάρδος.
