Οι σύμμαχοι του Ισραήλ, το έχουν χαρακτηρίσει πολλές φορές τη «μοναδική δημοκρατία της Μέσης Ανατολής». Ο χαρακτηρισμός αυτός συμπληρώνει το «αφήγημα» που παρουσιάζει το Ισραήλ ως «θύμα», ως μια «δυτική δημοκρατία» που μάχεται «αυταρχικά καθεστώτα» και «τρομοκράτες», σε μια μάχη του «φωτός» με το «σκότος». Ετσι «ξεπλένουν» το κράτος – δολοφόνο, τα εγκλήματα που διαπράττει σε βάρος του λαού της Παλαιστίνης, αλλά και τον βρώμικο ρόλο του στα αμερικανοΝΑΤΟικά σχέδια, σε συνεργασία μεταξύ άλλων και με τις ελληνικές κυβερνήσεις.
Σε αυτήν λοιπόν τη …«μοναδική δημοκρατία» στη Μέση Ανατολή, η λογοκρισία, η τρομοκρατία και ο απόλυτος έλεγχος της πληροφορίας οργιάζουν, ιδιαίτερα σε συνθήκες πολεμικής σύγκρουσης. Δίπλα στον πολυπλόκαμο μηχανισμό της προπαγάνδας, «χτυπάει υπερωρίες» και το Γραφείο Λογοκρισίας του Ισραηλινού Στρατού. Σύμφωνα με έγγραφο που είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα της ισραηλινής κυβέρνησης, κάθε δημοσιογραφικό υλικό που αφορά στις δραστηριότητες των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF), των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας και όχι μόνο, θα πρέπει να υποβάλλεται στο περίφημο και παντοδύναμο Γραφείο Λογοκρισίας.
«Υπό το φως της τρέχουσας κατάστασης ασφαλείας και της εντατικής κάλυψης από τα μέσα ενημέρωσης (…) θέλουμε να σας ενθαρρύνουμε να υποβάλλετε στη λογοκρισία όλο το υλικό πριν από τη μετάδοσή του (…) Παρακαλούμε ενημερώστε το προσωπικό σας για το περιεχόμενο αυτής της επιστολής, με έμφαση στο γραφείο ειδήσεων και στους δημοσιογράφους πεδίου», αναφέρει μεταξύ άλλων η διαταγή που υπογράφεται από τον επικεφαλής του Γραφείου, με τίτλο «Επιχείρηση “Σιδερένια Ξίφη” – Οδηγία του Επικεφαλής Λογοκρισίας προς τα ΜΜΕ»1.
* * *
Η διαταγή απαριθμεί 8 θέματα, για τα οποία απαγορεύεται να αναφέρουν τα μέσα ενημέρωσης χωρίς προηγούμενη έγκριση από το Γραφείο Λογοκρισίας. Ορισμένα από αυτά αφορούν πολιτικά ζητήματα, όπως δυνητικά ενοχλητικές αποκαλύψεις για όπλα που χρησιμοποιούνται από το Ισραήλ ή βρίσκονται πλέον στα χέρια των μαχητών της Χαμάς, ακόμα και ιστορίες σχετικά με τους Ισραηλινούς ομήρους στη Γάζα. Σε λογοκρισία υπόκεινται επίσης αναφορές για στρατιωτικές επιχειρήσεις, τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες, επιθέσεις με ρουκέτες που έπληξαν ευαίσθητες τοποθεσίες στο Ισραήλ, κυβερνοεπιθέσεις και επισκέψεις ανώτερων στρατιωτικών αξιωματούχων στο πεδίο της μάχης. Πάνω από όλα, βέβαια, λογοκρίνεται οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με τις συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου ασφαλείας.
Από τότε που ξεκίνησαν οι δολοφονικές στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ, περισσότερες από 6.500 ειδήσεις λογοκρίθηκαν πλήρως ή εν μέρει από την ισραηλινή κυβέρνηση, σύμφωνα με την ιστοσελίδα «The Intercept»2. Μάλιστα, το μέγεθος της λογοκρισίας είναι τέτοιο, που προκαλεί αντιδράσεις ακόμα και στους ίδιους τους …λογοκριτές! Για παράδειγμα, στα τέλη Νοέμβρη, ο επικεφαλής του Γραφείου Λογοκρισίας κατήγγειλε μαζί με άλλους ανώτερους αξιωματικούς ότι στελέχη «κοντά στον πρωθυπουργό Μπ. Νετανιάχου», του «άσκησαν εξαιρετική πίεση για να αποτρέψουν τη δημοσίευση διαφόρων γεγονότων στα μέσα ενημέρωσης, χωρίς καμία δικαιολογία ασφαλείας για να το πράξουν»3.
* * *
«Δεν έχω δει ποτέ ξανά οδηγίες όπως αυτή να αποστέλλονται από τον λογοκριτή, εκτός από τις γενικές ανακοινώσεις που ζητάνε γενικά από τα μέσα ενημέρωσης να συμμορφωθούν, και ακόμη και τότε στάλθηκαν μόνο σε ορισμένους ανθρώπους», δήλωσε ένας πρώην αρχισυντάκτης ισραηλινού περιοδικού στο «The Intercept» για τον έλεγχο του Τύπου, που έχει γίνει ασφυκτικός μετά την κλιμάκωση του πολέμου.
Ο ίδιος αναφέρει επίσης ότι η «σκιά» του Γραφείου Λογοκρισίας επηρεάζει τους δημοσιογράφους πριν ακόμα τα ΜΜΕ στα οποία εργάζονται αποφασίσουν να θέσουν τα θέματά τους στη διάθεση του λογοκριτή. «Οι άνθρωποι αυτολογοκρίνονται, δεν προσπαθούν καν να αναφέρουν τις ιστορίες που ξέρουν ότι δεν θα περάσουν», δήλωσε ο πρώην αρχισυντάκτης, προσθέτοντας ότι «όλο αυτό δείχνει πραγματικά πόσο λίγα βλέπουν οι συνηθισμένοι Ισραηλινοί στον Τύπο για το τι συμβαίνει στους Παλαιστίνιους της Γάζας».
Μέχρι και το αμερικανικό Στέιτ Ντιπάρτμεντ, σε έκθεση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Ισραήλ και τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, αναγκάστηκε να επισημάνει πρόπερσι ότι σε δύο αραβόφωνες εφημερίδες στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ, «συντάκτες και δημοσιογράφοι ανέφεραν πως προέβησαν σε αυτολογοκρισία λόγω φόβου αντιποίνων από τις ισραηλινές αρχές»4.
***
Το γεγονός ότι η διαταγή είναι γραμμένη στην αγγλική γλώσσα, καταδεικνύει πως δεν απευθύνεται μονάχα στα εγχώρια ΜΜΕ. Οι ξένοι δημοσιογράφοι που εργάζονται στο Ισραήλ πρέπει να λάβουν κυβερνητική άδεια, συμπεριλαμβανομένης μιας δήλωσης ότι θα συμμορφωθούν με τις κατευθύνσεις του Γραφείου Λογοκρισίας. Αυτή η πρακτική αποτελεί κοινό μυστικό εδώ και δεκαετίες για Διεθνή Μέσα Ενημέρωσης που έχουν ανταποκριτές στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη.
Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα του αμερικανικού NBC, το 2006, με τίτλο «Η ισραηλινή λογοκρισία ασκεί μεγάλη δύναμη στην (δημοσιογραφική) κάλυψη», όπου καταγράφονται και οι δηλώσεις της τότε επικεφαλής του Γραφείου Λογοκρισίας: «Μπορώ, για παράδειγμα, να δημοσιεύσω μια εντολή ότι δεν μπορεί να δημοσιευθεί υλικό. Μπορώ να κλείσω μια εφημερίδα ή έναν σταθμό. Μπορώ να κάνω σχεδόν τα πάντα». Την ίδια περίοδο, το «Ασοσιέιτεντ Πρες» είχε δηλώσει ότι είχε συμφωνήσει – όπως και άλλοι οργανισμοί – να συμμορφωθεί με τους κανόνες του Γραφείου, κάτι που αποτελούσε από τότε προϋπόθεση για τη λήψη άδειας λειτουργίας ως οργανισμός μέσων ενημέρωσης στο Ισραήλ5.
Η πολιτική αυτή δεν άλλαξε καθόλου στην πορεία. Σε συνέντευξή της, αυτήν τη φορά στο γερμανικό «Spiegel», η πρώην επικεφαλής του Γραφείου Λογοκρισίας δήλωσε το 2010: «Θα λογοκρίνω οτιδήποτε βρεθεί στο γραφείο μου και πιστεύω ότι θα είναι χρήσιμο στον εχθρό για σκοπούς συλλογής πολύτιμων πληροφοριών. Μπορεί να είναι ένα γράμμα, μία λέξη, μία γραμμή. Μερικές φορές, λυπάμαι, μπορεί να είναι περισσότερο – αλλά στόχος μας είναι να περιορίσουμε την παρέμβασή μας στο ελάχιστο»6.
Ο δημοσιογράφος που έλαβε τη συνέντευξη, είπε ότι στα 4,5 χρόνια που εργαζόταν ως ανταποκριτής στο Ισραήλ, ποτέ δεν παρέδωσε άρθρο για έγκριση, «καθώς αυτή η πράξη έρχεται σε αντίθεση με τις δημοσιογραφικές αρχές», αλλά δεν έλαβε ποτέ τηλεφώνημα από το γραφείο, ρωτώντας την αξιωματικό: «Ημουν απλά τυχερός;». Για να πάρει την εξής απάντηση: «Μη νομίζετε ότι δεν γνωρίζουμε τι έχετε δημοσιεύσει. Αν νόμιζα ότι βλάπτετε την κρατική ασφάλεια, θα γνωρίζατε την “άλλη πλευρά” της λογοκρισίας»…
Παραπομπές:
1. https://www.gov.il/BlobFolder/news/8swordsofiron101023/en/operation%20Swords%20of%20Iron.pdf2)
2. https://theintercept.com/2023/12/23/israel-military-idf-media-censor/
