Η πολιτική συνθήκη στην οποία βρέθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ μετά το αποτέλεσμα των εκλογών της 21ης Μαΐου, όπου είχε ποσοστό 20,07% έναντι 40,79% της Ν.Δ και το 11,46% που συγκέντρωσε το ΠΑΣΟΚ, σε συνδυασμό με το ότι σε λιγότερο από έναν μήνα θα γίνουν νέες εκλογές, είναι ομολογουμένως σπάνια. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που καταδεικνύει εκτός από τα πολιτικά του αδιέξοδα και σειρά παραδοξολογιών στην συμπεριφορά του. Κάτι που φάνηκε έντονα στην προχθεσινή συνεδρίαση της Κεντρικής του Επιτροπής. Αυτής που καταγράφεται ως η πλέον …σύντομη στην ιστορία του κόμματος, αφού περιείχε την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα και στην συνέχεια την παρότρυνση της Ράνιας Σβίγγου, γραμματέας του κόμματος, να αποσταλούν μέσω επιστολή ή e-mail οι απόψεις των μελών της σχετικά με το εκλογικό αποτέλεσμα.
Εκτός η …πολιτική κατεύθυνση
Ο ΣΥΡΙΖΑ καταγράφεται ως ένα κόμμα που υπέστη μία απώλεια 600.000 και πλέον ψήφων, μία μείωση ποσοστού της τάξης του 11,5% σε σχέση με την προηγούμενη του επίδοση, μια διαφορά με την Νέα Δημοκρατία της τάξης των 20%. Κι όμως μετά από αυτό όχι απλά δεν σκέπτεται αλλαγή της πολιτικής του, μα ούτε καν έχει την βούληση να συζητήσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο!
Αυτό είναι εμφανές από τον τρόπο που αναλύει τις αιτίες για το εκλογικό αποτέλεσμα. Απορρίπτει ως αποτυχημένη την στρατηγική που οικοδόμησε από το 2016, όταν τον Ιούλιο της χρονιάς εκείνης ψήφισε έναν νόμο αναλογικής κατανομής της ψήφου με πλαφόν 3%. Την λεγόμενη «στρατηγική της απλής αναλογικής». Εκτιμά ότι ένα ακόμη βασικό πρόβλημα είναι το ότι η μιντιακή υπεροπλία της Νέας Δημοκρατίας της επέτρεψε να επιβάλλει την προεκλογική ατζέντα με αποτέλεσμα να μην συζητηθεί η πολιτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ.
Επίσης καταλογίζει στον εαυτό του έλλειψη προεκλογικής πειθαρχίας μιλώντας για ατυχείς δηλώσεις στελεχών του την τελευταία εβδομάδα πριν τις κάλπες, «φωτογραφίζοντας» κυρίως τις δηλώσεις του Γιώργου Κατρούγκαλου για τις ασφαλιστικές εισφορές στους ελεύθερους επαγγελματίες. Μάλιστα η λογική αυτή υποστηρίζεται και από ένα αριθμητικό στοιχείο, σύμφωνα με το οποίο 1.206.000 ψηφοφόροι αποφάσισαν τι θα ψηφίσουν κυριολεκτικά πάνω από την κάλπη και από αυτούς, 618.000 διάλεξαν την ΝΔ και μόλις 156.000 διάλεξαν τον ΣΥΡΙΖΑ.
Το σύνολο αυτής της επιχειρηματολογίας ουσιαστικά θέτει εκτός της συζήτησης των αιτιών που προκάλεσαν την εκλογική κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ το ζήτημα των πολιτικών του θέσεων και συνολικά της πολιτικής του κατεύθυνσης. Δηλαδή το θεμελιακό ζήτημα για κάθε πολιτικό σχηματισμό, ιδίως όταν αυτός κατέρχεται στις εκλογές. Μάλιστα ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας έθεσε τέλος σε οποιαδήποτε απόπειρα να έλθει ένα τέτοιο ζήτημα στο προσκήνιο περιλαμβάνοντας στην ομιλία του στην Κεντρική Επιτροπή της Πέμπτης την φράση: «Δεν λέω να αλλάξουμε ούτε προς το κέντρο, ούτε προς τα αριστερά, αλλά προς τη σοβαρότητα».
Το βασικό επιχείρημα που προβάλλεται από την ηγεσία του, και στο οποίο φαίνεται να ομονοεί το μεγαλύτερο μέρος των τάσεων στο εσωτερικό του, είναι πως δεν υπάρχει επαρκής χρόνος για την εκπόνηση εναλλακτικών πολιτικών θέσεων μέχρι την επερχόμενη κάλπη. Όμως αυτό που στην πραγματικότητα φαίνεται να ισχύει είναι ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θεωρεί επαρκείς (αν όχι υπέρ-επαρκείς) τις πολιτικές του θέσεις και κατευθύνσεις. Σε αυτές μάλιστα έχει αναλώσει τα τελευταία χρόνια ένα ευρύτατο στελεχιακό και επιστημονικό δυναμικό (βλ. τα περίφημα Think Tanks) προκειμένου να διαμορφώσει ένα σύνολο πολιτικών προτάσεων που να είναι έτσι προσαρμοσμένες ώστε να «χωράνε» στις κεντρικές κατευθύνσεις του Συμφώνου Σταθερότητας. Αυτό το «πακέτο θέσεων» άλλωστε το αποτιμά ως διαχρονικό εχέγγυο που τεκμηριώνει πως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι «κόμμα εξουσίας». Ένα όρο που μεταφράζεται από τον ΣΥΡΙΖΑ ως ένα κόμμα που μπορεί να αξιώνει σε κάθε εκλογική αναμέτρηση το «χρίσμα» των Βρυξελλών ως μια εναλλακτική διακυβέρνηση της χώρας, έχοντας πιστοποιημένα πολιτικό-οικονομικά όρια.
Συσχετισμοί
Εκτός όμως από το αμιγώς πολιτικό πεδίο, παραδοξολογίες καταγράφονται και στα θέματα που αφορούν τους εσωτερικούς συσχετισμούς στον ΣΥΡΙΖΑ. Η ηγεσία του κόμματος στην χθεσινή συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής έδωσε ένα σαφές μήνυμα για την αναγκαιότητα «προεκλογικής πειθαρχίας». Ζητώντας να σταματήσουν άμεσα τόσο οι δημόσιες αντιπαραθέσεις στελεχών που καταγράφθηκαν τις προηγούμενες ημέρες όσο και οι τοποθετήσεις στελεχών «εκτός προεκλογικής γραμμής». Κι αυτό επίσης φαίνεται να αποτελεί προϊόν «διατασικής συμφωνίας» αφού προηγήθηκε συνεδρίαση του Εκτελεστικού Γραφείου του ΣΥΡΙΖΑ με διευρυμένη σύνθεση, μετατρέποντας το εκλεγμένο αυτό 7μελές όργανο σε «σημείο συναίνεσης» όλων των συνιστωσών.
Έτσι προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται προς στιγμής να βαδίζει με τους όρους που είχαν προκύψει από το 3ο Συνέδριό του που έγινε τον Απρίλιο του 2022 και οι συσχετισμοί του έδωσαν πλήρη κυριαρχία στον Αλέξη Τσίπρα. Γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με την συζήτηση που υφέρπει στο εσωτερικό του σχετικά με την «επόμενη ημέρα». Ήδη στελέχη του όπως ο Ανδρέας Ξανθός έχουν δηλώσει ότι το να τεθεί θέμα ηγεσίας δεν αποτελεί «ταμπού» ενώ διαφαίνονται ήδη σημάδια «αναζήτησης» προσώπων που δυνητικά θα μπορούσαν να βρεθούν στην ηγεσία του κόμματος.
Μάλιστα στην βάση αυτή φαίνεται να διαμορφώνονται και νέες συμμαχίες ανάμεσα στις τάσεις, αφού από τις πρόσφατες εκλογές κάποιες από αυτές βγήκαν ενισχυμένες και κάποιες «πληγωμένες». Οι πόλοι που διαμορφώνονται φαίνεται να έχουν από την μία πλευρά την Κίνηση Μελών & πασοκογενείς που αποδείχθηκε η μεγαλύτερη τάση μετά το 3ο Συνέδριο, δίχως όμως τα ερείσματα που θα επιθυμούσε στα ηγετικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ, αφού οι επιλογές του Αλέξη Τσίπρα περιόρισαν την δυναμική της. Από την άλλη φαίνεται να διαμορφώνονται οι συνθήκες για σύμπλευση όλων των υπόλοιπων τάσεων στην βάση μάλιστα της πρότασης που διατύπωσε ο Δημήτρης Παπαδημούλης, ώστε μια σειρά νέων στελεχών που προέκυψαν ενισχυμένα στις εκλογές (Αχτσιόγλου, Χαρίτσης, Ηλιόπουλος, Τζανακόπουλος) να προκριθούν ως η νέα ηγετική ομάδα του κόμματος.
Κριτήριο για το αν θα προχωρήσουν αυτές οι διεργασίες, η αν όλα θα παραμείνουν ως έχουν, θα αποτελέσει το αποτέλεσμα της επερχόμενης κάλπης. Εκεί όπου δύσκολα κανείς μπορεί να προβλέψει το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ, αφού για την αξιωματική αντιπολίτευση ελλοχεύει ο κίνδυνος μεγαλύτερης μετακίνησης ψηφοφόρων προς το ΠΑΣΟΚ και μία νέα ισορροπία ανάμεσα στα δύο κόμματα. Έτσι αυτό που στην πραγματικότητα συμβαίνει είναι πως ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ διαμόρφωσε απλά ένα moratorium για την διατήρηση της θέσης του στον πολιτικό χάρτη, θέλει να παρουσιαστεί ως ένας στιβαρός σχηματισμός.
