Διαφορετικές ψυχότροπες ουσίες, διαφορετικές χημικές συνθέσεις, διαφορετική φαρμακολογική δράση, με κοινό παρανομαστή την ανάγκη να ξεφύγει ο σύγχρονος άνθρωπος από ένα αφόρητο ψυχικό πόνο, που είναι το αποτέλεσμα των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών μέσα στις οποίες ζει.
Συνθήκες που χαρακτηρίζονται από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, από την αλλοτρίωση, την μοναξιά, τον καταναλωτισμό, τις κοινωνικές ταξικές διακρίσεις και τον κοινωνικό αποκλεισμό, την οικονομική και πολιτιστική φτώχεια, την βία και το έγκλημα.
Πάντα η ίδια επιδίωξη. Να “φύγει”, να “γεμίσει το κεφάλι”, να “φτιαχτεί”, να γεμίσει τα κενά μιας αλλοτριωμένης προσωπικότητας, να διαμεσολαβήσει την σχέση με τον εαυτό του και τους άλλους διαμέσου μιας “μαγικής ουσίας” που θα του δώσει την δυνατότητα “να αντέξει τα συναισθήματά του χωρίς να τα νιώθει”.
Από την κάνναβη στο όπιο, από το όπιο στην μορφίνη, από την μορφίνη στην ηρωίνη, από την ηρωίνη στην μεθαδόνη, στην βουπρενορφίνη στη Φαιντανύλη, στην κοκαΐνη στις βενζοδιαζεπίνες και στην ξυλαζίνη… .
Οι αιτίες ,που δεν διαχωρίζονται σε σκληρές και μαλακές, κοινές. Το επιδιωκόμενο, κοινό. Να αλλοιωθεί η συνείδηση σε τέτοιο βαθμό ώστε η πραγματικότητα ενός απάνθρωπου κόσμου να γίνει “βιώσιμη χωρίς να βιώνεται”. Η τραγωδία είναι τέτοια, που δεν μπορεί να ειπωθεί. Τα συναισθήματα δεν μπορούν να εκφραστούν.
Πρόκειται για μια αντίφαση που οδηγεί στην υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής, μέσα από τον οποίο αναζητείται η ικανοποίηση κάνοντας κακό στο σώμα, στο μυαλό, στην ψυχή. Ο πόνος οδηγεί στην ανακούφιση. Ο πόνος είναι εκτόνωση.
Τα συναισθήματα, η σκέψη, η ανάγκη για τον άλλο, η έκφραση, η επικοινωνία… μετατρέπονται σε ένα πρωτεϊκό υλικό που αναζητά διέξοδο μέσα από τον πόνο. Η ανακούφιση δεν είναι πλέον ανθρώπινο βίωμα. Η ανακούφιση ταυτίζεται με την ανυπαρξία.
Πρόκειται για μια αντίστροφη πορεία. Από τον κοινωνικό, ψυχολογικό άνθρωπο, στο πρωτεϊκό υλικό, στην αποδόμηση της προσωπικότητας, σε ένα “σώμα χωρίς ανάγκες”.
Αυτές οι διαδικασίες , ανατρέπουν την ίδια την λογική της αντιναρκωτικής πολιτικής του “περιορισμού της βλάβης”, που στην εποχή της πολυτοξικομανίας, βασίζεται στην υποκατάσταση των οπιούχων κυρίως ουσιών και θεωρεί την εξάρτηση ως μια χρόνια υποτροπιάζουσα νόσο του εγκεφάλου και το εξαρτημένο άτομο ως δια βίου άρρωστο.
Η αναγκαιότητα των ναρκωτικών, οδηγεί στην αναζήτηση καινούργιων ουσιών, στο πέρασμα από την μια ουσία στην άλλη.
Κατ’ αυτό τον τρόπο, η πολιτική της υποκατάστασης, όταν δεν είναι ενταγμένη σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο που καλύπτει ειδικές πληθυσμιακές ομάδες, νομιμοποιεί και αναπαράγει αυτό το οποίο υποτίθεται προσπαθεί να καταπολεμήσει. Οι “πιάτσες” των ναρκωτικών το αποδεικνύουν.
Είναι δυνατόν, οι άνθρωποι, να ψάχνουν να βρουν ουσίες που θα τους κάνουν να είναι “νεκροί ενώ ζουν”; Και όμως είναι.
Μερικά παραδείγματα είναι ενδεικτικά. Το Spice που ανήκει στα συνθετικά κανναβινοειδή, διαλύεται σε τσάι και μετατρέπει το άτομο που το χρησιμοποιεί παραλύοντας το, σε άγαλμα, σε ζόμπι. Είναι τόσο επικίνδυνη η χρήση του που εάν καπνιστεί προξενεί δηλητηρίαση, αναπνευστική ανεπάρκεια και θάνατο.
Μια άλλη ναρκωτική ουσία με την ονομασία bombé, που δημιουργείται από την κονιορτοποίηση του κεραμικού πυρήνα των καταλυτών των αυτοκινήτων και αναμειγνύεται με διάφορα είδη χαπιών, δημιουργεί στο άτομο χρήστη μια κατατονική κατάσταση, με απουσία αισθήσεων. Ο χρήστης στέκεται ακίνητος ή κινείται άσκοπα σαν ζόμπι. Στο Κογκό μιλάνε για τα “ζόμπι της Κινσάσα”.
Το burundanga με την επονομασία “ανάσα του διαβόλου” που συνδυάζεται και με άλλα είδη ουσιών όπως για παράδειγμα με τις βενζοδιαζεπίνες που ενισχύουν την δράση του, οδηγεί σε απουσία συνείδησης και αμνησία.
Τελευταίο ενδεικτικό παράδειγμα η ξυλαζίνη. Πρόκειται για ένα ηρεμιστικό για ζώα, που χρησιμοποιείται από το 2000 περίπου και που τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ είναι το νέο ναρκωτικό στη μόδα. Είναι μια πολύ επικίνδυνη ουσία που επονομάζεται “ναρκωτικό των ζόμπι” γιατί, μεταξύ άλλων, νεκρώνει την σάρκα αυτών που το χρησιμοποιούν δημιουργώντας πληγές που δεν έχουμε ξαναδεί και που δύσκολα αντιμετωπίζονται, προκαλώντας ταυτόχρονα μια κατατονική κατάσταση. Οι εικόνες από τις πόλεις των ΗΠΑ είναι τρομακτικές.
Λόγω της πολύ φθηνής τιμής του εξαπλώνεται ταχύτατα. Πηγές αναφέρουν πως μεταξύ 2000 – 2022, οι θάνατοι από overdoses στην Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ άγγιξαν το 22%. Η εξάπλωση αυτής της ουσίας, ακολουθεί την εξάπλωση του επικίνδυνου οπιοειδούς φαιντανύλη, που χρησιμοποιείται για την υποκατάσταση των οπιοειδών και είναι πενήντα φορές πιο ισχυρό από την ηρωίνη.
Η Ξυλαζίνη, εάν αναμιχθεί με άλλα κατασταλτικά όπως η Φαιντανύλη, οι βενζοδιαζεπίνες, ή το αλκοόλ, μπορεί εύκολα να οδηγήσει στο θάνατο. Είναι δημοφιλές ναρκωτικό στα φτωχά κυρίως λαϊκά στρώματα, στους απόκληρους και στους νέους, ενώ δεν είναι αντιμετωπίσιμη η φαρμακολογική του δράση από τα γνωστά φάρμακα, γιατί δεν είναι οπιοειδές.
Στους ανθρώπους δημιουργεί απώλεια της προσοχής, απώλεια συνείδησης, παραισθήσεις, υπερβολική υπνηλία, ενώ ρίχνει την πίεση του αίματος και καταστέλλει την αναπνοή. Επηρεάζει επίσης, τα οστά, και τους ιστούς δημιουργώντας έλκη. Το τμήμα δημόσιας υγείας της κομητείας του Λος Άντζελες κρούει τον κώδωνα του κινδύνου όταν λέει πως “βρισκόμαστε ήδη στο επίκεντρο της χειρότερης κρίσεις overdoses στην Ιστορία των ΗΠΑ, σε Εθνικό και Πολιτειακό επίπεδο”. Οι Χώροι Εποπτευόμενης Χρήσης χάνουν κάθε νόημα ύπαρξης, γιατί απλώς δεν υπάρχει ασφαλής χρήση !
Τα ναρκωτικά σήμερα, εκφράζοντας την κυρίαρχη νοοτροπία, έχουν χάσει κάθε ιδεολογική επίφαση, έχουν χάσει ακόμα και αυτές τις αυταπάτες τους και ως ισχυρά ψυχοκοινωνικά αναλγητικά, κυριαρχούν πλέον ως τα “ναρκωτικά ζόμπι”. Αυτά τα ναρκωτικά δεν “δημιουργούν οράματα”, δεν οδηγούν σε “ονειρικές καταστάσεις”. Οδηγούν στην ανυπαρξία, εκφράζοντας την αναλγησία μιας υποκριτικής κοινωνίας – ζόμπι και την βαθιά κοινωνική κρίση του φιλελευθερισμού, που δεν πιστεύει σε τίποτα παρά μονάχα στο κέρδος.
*O Ηλίας Μιχαλαρέας είναι Δρ. Ψυχολογίας- Δρ. Γεωγραφίας. Επιστημονικά Υπεύθυνος Μονάδας Απεξάρτησης «Διάπλους» της Ψυχιατρικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Κέρκυρας.
