«Θέλω να ξέρεις ότι η ζωή σου είναι σημαντική, ότι τα όνειρά σου είναι σημαντικά» είπε σε βίντεο που μεταδόθηκε το βράδυ της Τετάρτης ο πρώην αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα στον απόηχο των μαζικών διαδηλώσεων που πυροδότησε η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ από τους αστυνομικούς.
Ο μοναδικός μαύρος πρόεδρος των ΗΠΑ, ως πολιτικός εκπρόσωπος της άρχουσας τάξης, επιχείρησε να κατευνάσει την οργή των Αφροαμερικανών. Όμως τα …«όμορφα» λόγια του …«όμορφα καίγονται» στο «καμίνι» της σκληρής ταξικής κοινωνίας των ΗΠΑ. Σε μια κοινωνία που με την πολιτική του και ο Ομπάμα διεύρυνε – όπως και οι προκατόχοι του – τις κοινωνικές ανισότητες και σε επέκταση και τις φυλετικές διακρίσεις.
Ηδη από μέσον σχεδόν της δεύτερης θητείας του πρώτου μαύρου προέδρου των ΗΠΑ, που “θα άλλαζε τα πράγματα”, οι δημοσκοπήσεις ήταν αποκαλυπτικές: Το 53% των πολιτών απαντούσαν ότι οι φυλετικές σχέσεις επιδεινώθηκαν από τότε που στα ηνία του Λευκού Οίκου πέρασαν στα χέρια του Ομπάμα… Η εκλογή του Ομπάμα είχε πανηγυριστεί το 2008 ως επιστέγασμα του τέλους μιας εποχής. Αναπτύχθηκε η θεωρία πως ο ρατσισμός, αυτό το «ιδεολογικό υπόβαθρο» του ιμπεριαλισμού της αποικιοκρατίας, η «θεωρητική δικαίωση» της υπερπόντιας ληστείας και φυσικά το συστατικό στοιχείο του σύγχρονου καπιταλισμού, που στηρίζεται στην (ανεξαρτήτως χρώματος) προλεταριοποίηση της «μαύρης» εργασίας και στο εργασιακό δουλεμπόριο εντός των συνόρων των αποικιοκρατών, εξέλειπε… Όμως πολύ σύντομα αποδείχτηκε ότι δεν αρκεί ένας μαύρος Πρόεδρος για να μπει τέλος σε όλα αυτά. Η Αμερική του Τραμπ είναι το κληροδότημα του Ομπάμα. (Διαβάστε: “Δεν μπορώ να αναπνεύσω” του Νίκου Μπογιόπουλου).
Ο λόγος των μαζικών κινητοποιήσεων ήδη από τις πρώτες στιγμές που γέμισαν οι δρόμοι δεν είναι μόνο η αστυνομική βία. Οι περισσότεροι Αφροαμερικανοί δεν φαίνεται όμως να πιστεύουν πλέον ότι οι ζωές τους είναι σημαντικές και ότι μπορούν να πραγματοποιήσουν όλα τους τα όνειρα. Ο λόγος που διαδηλώνουν και εξεγείρονται είναι ο ρατσισμός και η κοινωνική ανισότητα που πηγάζει από τις σε βάρος τους διακρίσεις αλλά και το καπιταλιστικό σύστημα που τις γεννά.
25% λιγότερο εισόδημα
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Deutsche Welle» τα τελευταία δέκα χρόνια (και επί προεδρία Ομπάμα) το μέσο εισόδημα των Αφροαμερικανών στις ΗΠΑ ήταν κατά 20% με 25% χαμηλότερο από εκείνο των λευκών Αμερικανών. Την ίδια ώρα παιδιά από αφροαμερικανικές οικογένειες που ανήκουν στις κατώτερες εισοδηματικές κλίμακες έχουν κατά 50% λιγότερες πιθανότητες να ανέβουν κλίμακα, όπως δείχνει έρευνα του Brookings Institution.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; «Υπάρχει μια σειρά νόμων και οδηγιών που για τους Αφροαμερικανούς έχουν πιο αρνητικές συνέπειες απ΄ ό,τι για άλλες πληθυσμιακές ομάδες» εξηγεί ο πολιτικός επιστήμονας Κρίστιαν Λάμερτ από το Ινστιτούτο John F. Kennedy του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου. «Αφορούν, μεταξύ άλλων, την ποινική δίωξη, την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη».
Ο διαρθρωτικός αυτός ρατσισμός έχει μακρά παράδοση στις ΗΠΑ, όπως εξηγεί ο πολιτικός επιστήμονας. Όταν το 1935 η τότε κυβέρνηση εισήγαγε την κοινωνική ασφάλιση, απέκλεισε αγρότες, οικιακούς υπαλλήλους και μεροκαματιάρηδες, τομείς δηλαδή όπου εργάζονταν ως επί το πλείστον Αφροαμερικανοί.
Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η πολιτική έναντι των ναρκωτικών. «Αδικήματα που συνδέονται με ναρκωτικά, τα οποία καταναλώνονται από μαύρους, τιμωρούνται πολύ πιο αυστηρά απ΄ ό,τι περιπτώσεις με συνθετικά νακρωτικά (designer drugs), τα οποία καταναλώνει και η Wall Street». Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος που για τους Αφροαμερικανούς είναι τριπλάσιες οι πιθανότητες να βρεθούν στη φυλακή απ΄ ότι οι λευκοί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες και την επαγγελματική τους ανέλιξη και εξέλιξη, σύμφωνα με τον ειδικό.
Φαύλος κύκλος…
Παρόμοια είναι και η εικόνα στο πεδίο της υγειονομικής περίθαλψης. Στις ΗΠΑ δεν υπάρχει, ως γνωστόν, μια γενική ασφάλιση υγείας, η οποία παραμένει προνόμιο ανθρώπων με υψηλά εισοδήματα και εκείνων που έχουν έντιμους εργοδότες. Σύμφωνα με έρευνα του Kaiser Family Foundation το 2018 το 11,5% των Αφροαμερικανών δεν είχε ασφάλιση υγείας. Στους λευκούς Αμερικανούς το ποσοστό ήταν χαμηλότερο και συγκεκριμένα στο 7,5%. Επιπλέον το αμερικανικό σύστημα υγείας συγκαταλέγεται στα ακριβότερα του κόσμου. Σχεδόν τα 2/3 των ιδιωτικών πτωχεύσεων στις ΗΠΑ συνδέονται με δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης. Και αυτό αφορά περισσότερο τους μαύρους παρά τους λευκούς Αμερικανούς.
Μολονότι ο φυλετικός διαχωρισμός έχει επισήμως απαγορευθεί, στην πραγματικότητα εξακολουθεί να υφίσταται σε πολλές περιπτώσεις. Συχνά οι Αφροαμερικανοί ζουν σε αφροαμερικανικές συνοικίες ενώ οι λευκοί στις δικές τους. «Στις μαύρες συνοικίες οι υπηρεσίες υγείας είναι χειρότερες σε σχέση με περιοχές που έχουν λευκό πληθυσμό» εξηγεί ο πολιτικός επιστήμονας Λάμερτ. Παρόμοια η εικόνα και στα σχολεία. «Η ποιότητα των σχολείων στις μαύρες συνοικίες είναι αισθητά χειρότερη απ΄ ότι στις λευκές. Αντίστοιχες είναι οι δυνατότητες των Αφροαμερικανών και στην αγορά εργασίας». Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο.
Τόπος κατοικίας, υγείας και εκπαίδευση συνδέονται μεταξύ τους και με άλλο τρόπο, επισημαίνει ο Λάμερτ. «Οι μαύροι ζουν συνήθως σε συνοικίες με υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση, με λίγες δυνατότητες να αγοράσουν πιο υγιεινά τρόφιμα, με αποτέλεσμα να τρέφονται συχνά με κατεψυγμένο fast food». Αυτός είναι ο λόγος που υποφέρουν συχνότερα από χρόνιες παθήσεις. Ενήλικες Αφροαμερικανοί πάσχουν πολύ συχνότερα από διαβήτη. Το γεγονός ότι η κατάσταση της υγείας των Αφροαμερικανών είναι κατά μέσο όρο και συγκριτικά χειρότερη, αντικατοπτρίζεται και στο προσδόκιμο ζωής τους που είναι κατά τέσσερα χρόνια χαμηλότερο σε σύγκριση με τους λευκούς Αμερικανούς.
Σε αυτά τα συμφραζόμενα δεν είναι διόλου τυχαίο ότι και η πανδημία του κορωνοϊού έπληξε περισσότερο τους μαύρους παρά τους λευκούς Αμερικανούς…
Οι κοινωνικές ανισότητες λοιπόν διευρύνονται στα πλαίσια ενός ταξικού πολέμου που μαίνεται και τον έχει εξαπολύσει η τάξη των ισχυρών, που στην περίπτωση των ΗΠΑ εκδηλώνεται και μέσω του ρατσισμού, της φυλετικής διάκρισης, του «χρωματισμού» της φτώχειας και της αδικίας…
