Τραγούδια πανανθρώπινα με ιδεολογία, ένωσαν χθες το βράδυ δύο λαούς, τους Έλληνες με τους Τούρκους, δικαιώνοντας τις προσδοκίες μας. Σε μια τσακισμένη Ελλάδα από πλημμύρες και πυρκαγιές, ρημαγμένη ηθικά και οικονομικά, η παρουσία των δύο αγωνιστών – ερμηνευτών απέκτησε ιδιαίτερη βαρύτητα. Συμπλήρωσαν την εικόνα μιας εποχής. Τα τραγούδια δεν είναι απλοί στίχοι. Συνθέτουν την προσωπικότητα των τραγουδιστών.
της Ευας ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ
Επί μισό αιώνα, η Μαρία Φαραντούρη συμβάλλει με τη φωνή, τη στάση, την πίστη της στην τέχνη και στον πολιτισμό, στη φιλία των λαών. Θυμάμαι το 1975, στο Λονδίνο, νεαρή τότε εγώ, μία άγνωστη δημοσιογράφος, φοιτήτρια, ζήτησα την πρώτη μου συνέντευξη ως ανταποκρίτρια στο γυναικείο περιοδικό «ΠΑΝΘΕΟΝ». Χωρίς υπεροψία, με αγκάλιασε με το βλέμμα της και άρχισε να μου μιλάει για τη συναυλία που θα πραγματοποιούσε το ίδιο βράδυ σε μεγάλο θέατρο του Λονδίνου. Ο τίτλος της συνέντευξης ήταν «Η φωνή μου συμπαράσταση για τη Χιλή». Μια αξέχαστη συζήτηση, όπως και η μεγαλειώδης χθεσινή της παρουσία. Η φωνή της, που θρυμματίζει πέτρες, υψώθηκε και χύθηκε σ’ ένα κατάμεστο Ηρώδειο που την αποθέωσε. Τελικά, διαπιστώσαμε ότι διατηρεί την αξία της. Πάντα το τραγούδι θα ξαναγεννιέται όσο τραγουδά η Μαρία Φαραντούρη.
«Όποιος μαραίνει ρόδα, να γελάσει ξανά δε μπορεί. Λουλούδια της ελπίδας…» Τραγούδησε ο Ζουλφί Λιβανελί, συμφιλιώνοντας το τριαντάφυλλο με την θλίψη και την ελπίδα. Όλα τα τραγούδια που γράφει και συνθέτει έχουν ιδεολογική ταυτότητα. Ένας μαχητής της ζωής με συνεχή, μακρόπνοη προσπάθεια, ακόμη κι όταν βρισκόταν αυτοεξόριστος στη Σουηδία, την εποχή της δικτατορίας στην πατρίδα του. Τότε έγινε η φωνή του παγκόσμια, με τη μουσική που έγραψε για τις ταινίες του Γιλμάζ Γκιουνέι. Η φωνή του χθες γιγαντώθηκε και ξεσήκωσε όχι μόνο τους δύο χιλιάδες περίπου Τούρκους που παρακολουθούσαν τη συναυλία, αλλά όλον τον κόσμο.
Οι ψυχές των ερμηνευτών επικοινώνησαν με το κοινό. Για αρκετή ώρα με αναμμένους τους φακούς από τα κινητά, γέμισε όλο το Ηρώδειο μικρά φωτάκια, σαν άστρα που λαμπίριζαν σκορπώντας περισσότερο φως από τους ήλιους της σκηνής. Η ορχήστρα της ΕΡΤ μας εντυπωσίασε.
Στο δεύτερο μέρος της παράστασης, άρχισε να ψιλοβρέχει. Οι μουσική έφυγαν για δέκα λεπτά ενώ ο κόσμος παρέμενε τραγουδώντας στη θέση του. Άνοιξαν τις ομπρέλες τους που με την πολυχρωμία τους δημιούργησαν ένα σκηνικό που θα το ζήλευε ακόμα κι ο αείμνηστος Θόδωρος Αγγελόπουλος. Η Μαρία άρχισε να τραγουδάει το «Άξιον Εστί» χωρίς ορχήστρα: «Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ…» και αμέσως η βροχή σταμάτησε λες κι έγινε μια ικεσία, μια προσευχή.
Η Μαρία αφηγήθηκε πόσο συγκλονίστηκε από μια εικόνα στην τραγωδία των Τεμπών, όταν είδε το χέρι ενός πατέρα που κρατούσε το νεκρό παιδί του. Αφιέρωσε τραγούδια στα θύματα. Ο Ζουλφί δίπλα της συμπλήρωσε με στίχους του Ναζίμ Χικμέτ «Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχουμε ταξιδέψει… Όλα θα αρχίσουν αγαπώντας έναν άνθρωπο… Τη γη θα τη σώσει η ομορφιά…». Τα λόγια του άγγιξαν κάθε γωνιά της ψυχής μας. Ανάμεσα στους καλεσμένους καθόταν η Παλόμα Πικάσο, κόρη του ζωγράφου.
Σε όλο το πρόγραμμα κυριαρχούσαν μηνύματα αγάπης, ειρήνης, ελευθερίας. Προς το τέλος, τραγούδησε η Μαρία με ορμή και δύναμη ό, τι ψηλότερο γεννήθηκε από τους στίχους του Γιάννη Ρίτσου, σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, τη «Ρωμιοσύνη». Νότες νοσταλγίας, ελπίδας, φιλίας και ελευθερίας. Μία ένωση δημιουργών. Ένα καταστάλαγμα μιας γεμάτης ζωής δύο καλλιτεχνών που αφήνουν ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους στο παγκόσμιο μουσικό μας σύμπαν.
