Μπορεί 18 μέρες πριν τις ευρωεκλογές ορισμένα πολιτικά κόμματα να παρουσιάζουν εικόνα αντιπαλότητας, αυτό όμως δεν τα εμπόδισε να συναινέσουν στη Βουλή για τη δημιουργία μίας Ανώνυμης Εταιρείας στον χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων. Αυτό ακριβώς συνέβη με τη στήριξη που παρασχέθηκε στο νομοσχέδιο του υπουργείου Άμυνας, για το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ), το οποίο θα έχει ακριβώς αυτή την εταιρική μορφή, με ό,τι αυτό σημαίνει για το «άνοιγμα» μίας ακόμης «πόρτας» για την έλευση των ιδιωτικών συμφερόντων στον χώρο της αμυντικής έρευνας. Τη σύσταση αυτού του οργανισμού στήριξαν ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, Ελληνική Λύση και Πλεύση Ελευθερίας.
Η Ανώνυμη Εταιρεία
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του νομοσχεδίου η Ανώνυμη Εταιρεία που θα συνιστά το ΕΛΚΑΚ θα έχει ως βασικό μέτοχο το δημόσιο με ποσοστό 67%, όμως ο δεύτερος εταίρος θα είναι το περίφημο Υπερταμείο (Ελληνική Εταιρία Συμμετοχών και Περιουσίας) που θα έχει ποσοστό 33%. Αντικειμενικά και με βάση την ισχύουσα νομοθεσία η εν λόγω εταιρεία θα λειτουργεί με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Άλλωστε ήδη είναι γνωστός ο τρόπος με τον οποίο κινούνται στην αγορά ανάλογες εταιρείες, όπως για παράδειγμα η ΔΕΗ.
Επίσης, οι διατάξεις του νομοσχεδίου πηγαίνουν ακόμη παραπέρα, αφού προβλέπουν και τη δημιουργία θυγατρικών εταιρειών, μεγαλώνοντας έτσι τη «δικτύωσή» με την ευρύτερη αμυντική αγορά. Αυτονόητο είναι βέβαια πως η δημιουργία μίας τέτοιας εταιρείας κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση με τη λειτουργία κρατικών στρατιωτικών επιχειρήσεων, ανοίγοντας προφανώς τον δρόμο για περαιτέρω αξιοποίηση του συγκεκριμένου μοντέλου.
Πριν λίγες ημέρες, όταν το νομοσχέδιο συζητήθηκε στην Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής και στο πλαίσιο της Ακρόασης Φορέων, ο εκπρόσωπος την εγχώριων αμυντικών εταιρειών δεν έκρυψε την ικανοποίησή του. Πιο συγκεκριμένα, ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλιου του Συνδέσμου Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ) ήταν ξεκάθαρος λέγοντας πως «το σχέδιο νόμου και ειδικά η ίδρυση του ΕΛΚΑΚ είναι, σίγουρα, μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση, με στόχο να ωθήσει την καινοτομία στο χώρο της Άμυνας και όχι μόνο. Ο ΣΕΚΠΥ χαιρετίζει επί της αρχής την πρωτοβουλία για το ΕΛΚΑΚ, η οποία έρχεται να καλύψει κενά και δυσλειτουργίες ετών, τουλάχιστον, στον Τομέα Κεντρικής Κατεύθυνσης Σχεδίασης και Υλοποίησης Ολοκληρωμένων Λύσεων προς κάλυψη των αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων με εθνικά προγράμματα».
Μάλιστα, είχε και συγκεκριμένες παρατηρήσεις που σχετίζονταν (με τι άλλο;) με το χρήμα το οποίο θα είναι κατά βάση προερχόμενο από κοινοτικά κονδύλια. Πιο συγκεκριμένα ο εκπρόσωπος του ΣΕΚΠΥ αναφέρθηκε στην τιμολόγηση των υπηρεσιών αναφερόμενος σε ένα ποσοστό 2,5% που «δεν είναι επιλέξιμο από τα ευρωπαϊκά προγράμματα». Υποστήριξε ότι αυτό πρέπει να αλλάξει αφού «οι εταιρείες οι οποίες θα πάρουν αυτά τα χρήματα από τη συμμετοχή των ευρωπαϊκών προγραμμάτων δεν θα μπορέσουν να τα παίρνουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιστεύουμε ότι αυτό πρέπει να αφαιρεθεί».
Οι διατάξεις του συγκεκριμένου νομοσχεδίου ολοκληρώνονται με τη δυνατότητα που δίνεται στις στρατιωτικές σχολές να εκπονούν προγράμματα διδακτορικών διατριβών σε συνεργασία με ΑΕΙ και Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα. Το στοιχείο αυτό από μόνο του δεν φαίνεται προβληματικό. Η οπτική αλλάζει όμως όταν συνυπολογίσει κανείς τις αλλαγές που έχουν γίνει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και επιτρέπουν την ύπαρξη διδακτορικών προγραμμάτων με την απευθείας συμμετοχή πολυεθνικών εταιρειών, ιδιωτικών ινστιτούτων η ακόμη και βιομηχανιών.
Από την πλευρά της κυβέρνησης αυτή η εξέλιξη επιχειρήθηκε να δικαιολογηθεί με την επίκληση ζητημάτων ευελιξίας. Όπως είπε ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, Γιάννης Κεφαλλογιάννης, «πιστεύουμε ότι το σχήμα το οποίο μπορεί να συνδυάσει καλύτερα την ευελιξία, την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα στους σκοπούς τους οποίους θέλουμε για τον ΕΛΚΑΚ είναι εκείνο της Ανώνυμης Εταιρείας με βάση βεβαίως και τις προβλέψεις που έχει ο συγκεκριμένος νόμος και η οποία αυτή η εταιρεία θα δώσει τη δυνατότητα στο Κέντρο να διαχειρίζεται τη χρηματοδότηση και τα ταμεία του βεβαίως με τον πλέον παραγωγικό τρόπο». Πρόσθεσε, μάλιστα, πως «το σχήμα της ανώνυμης εταιρείας η οποία θα ανήκει στο δημόσιο δεν είναι κάτι καινοφανές. Το έχουμε δει πολλές φορές να συμβαίνει στον ευρύτερο δημόσιο τομέα». Επίσης, ανακοινώθηκε ότι η εταιρεία θα έχει ετήσιο έλεγχο από ορκωτούς λογιστές, ενώ, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην Ολομέλεια της Βουλής, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, έκανε αποδεκτή πρόταση ώστε η έκθεση του ΕΛΚΑΚ να συζητείται στην Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων της Βουλής κάθε χρόνο.
Σύμπνοια
Εκτός από τις ίδιες τις διατάξεις του νομοσχεδίου, εντυπωσιακό ήταν και το επίπεδο της αποδοχής του από συγκεκριμένα κόμματα της αντιπολίτευσης. Υπέρ των διατάξεων τάχθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ με τον εισηγητή του, Ευάγγελο Αποστολάκη, να ερωτάται επ’ αυτού από τον Νίκο Δένδια και να ακολουθεί ο εξής διάλογος:
ΝΙΚΟΛΑΟΣ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ (Υπουργός Εθνικής Άμυνας): Δεν διατυπώσατε το αν θα ψηφίσετε ή θα καταψηφίσετε. Με συγχωρείτε που ρωτώ. Δικαίωμά σας είναι, βεβαίως, να επιφυλαχθείτε μέχρι το τέλος.
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ: Θα το κάνουμε. Η θέση είναι να ψηφίσουμε υπέρ…
ΝΙΚΟΛΑΟΣ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ (Υπουργός Εθνικής Άμυνας): Επί της αρχής.
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ: …αλλά κάποια άρθρα θα τα καταψηφίσουμε.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ (Υπουργός Εθνικής Άμυνας): Έχει για μένα μια τεράστια σημασία και σας ευχαριστώ που το λέτε. Ο λόγος που ρώτησα, κύριε συνάδελφε, είναι γιατί ήθελα να ευχαριστήσω, κατ’ αρχάς, το σύνολο των κομμάτων για το ύφος της συνεννόησης, αλλά και την πλειοψηφία των κομμάτων για το γεγονός ότι παραμονές ευρωεκλογών ψηφίζουν ένα νομοθέτημα.
Θετικό ήταν και το ΠΑΣΟΚ, με τον βουλευτή του, Δημήτρη Μπιαγκή, να υποστηρίζει πως «η πρωτοβουλία αυτή είναι κατ’ αρχάς ευπρόσδεκτη, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι αποτελεί μια αρκετά καθυστερημένη αντίδραση της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας στην αυτονόητη ανάγκη των Ενόπλων Δυνάμεων για ένα σύστημα υποστήριξης και προώθησης της αμυντικής έρευνας και τεχνολογίας, αλλά και της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας».
Θετικά σχόλια υπήρξαν και από την πλευρά της Πλεύσης Ελευθερίας, με τον βουλευτή Αλέξανδρο Καζαμία να δηλώνει πως «κατά τη γνώμη μας έπρεπε να έχει έρθει στη Βουλή εδώ και δεκαετίες. Υπάρχει γύρω μας ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο διεθνές και περιφερειακό πλαίσιο αμυντικής τεχνολογίας και παραγωγής, το οποίο έχει αφήσει πίσω την Ελλάδα τουλάχιστον μία με δύο γενιές».
Αντίστοιχη θέση υπήρξε και από την Ελληνική Λύση με τον Π.Σαράκη να αναφέρει πως «το παρόν νομοσχέδιο σίγουρα κινείται σε θετική κατεύθυνση, αφού αποτελεί ουσιαστική τομή η Ίδρυση του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας».
