Συνεχίζοντας το αφιέρωμα στον αγαπημένο Θάνο Μικρούτσικο, μπροστά στη μεγάλη συναυλία που διοργανώνει η ΚΕ του ΚΚΕ μαζί με την οικογένεια του συνθέτη, την Κυριακή 2 Φλεβάρη, στις 7.30 μ.μ., στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, με αφορμή την συμπλήρωση 5 χρόνων από τον χαμό του, σήμερα ξαναθυμόμαστε τον δίσκο «Τροπάρια για φονιάδες».
«Τα “Τροπάρια για Φονιάδες” όπως και το “Εμπάργκο” είναι δυο δουλειές – σήματα για μένα», σημείωνε ο Θάνος Μικρούτσικος «Είναι ολοκληρωμένες συλλογές που δεν είναι για πολλούς. Και εννοώ εκείνον τον ακροατή που θα εισπράξει την ουσία αυτού που ακούει. Εγώ προσωπικά, που δεν επανέρχομαι στους παλιούς μου δίσκους, επανέρχομαι πολύ συχνά στα “Τροπάρια για Φονιάδες” χάρη στα κείμενα του Ελευθερίου. Είναι κείμενα αιμάτινα, που απαιτούν κλειδιά για να ξεκλειδώσεις τα σύμβολα και που επιδέχονται πολλών αναγνώσεων γιατί έχουν πολλά διαφορετικά επίπεδα ακόμα και ως προς τα ερωτήματα», έχει πει ο Θάνος Μικρούτσικος (αφήγηση στον Ηρακλή Οικονόμου, περιοδικό ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ, τεύχος 58, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2014).
Ο δίσκος κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1977, με ερμηνευτές τη Μαρία Δημητριάδη και τον Γιώργο Μεράντζα, με εξώφυλλο του δίσκου ένα κολάζ δημιουργίας Μάνου Ελευθερίου.
Προέκυψε από την ποιητική συλλογή του Μάνου «Τα ξόρκια» που πρωτοκυκλοφόρησε το 1973. «Τον Μάνο Ελευθερίου δεν θυμάμαι πότε ακριβώς και πώς τον γνώρισα. Θυμάμαι πως το 1975 – φθινόπωρο- παίζαμε στην «Αρχόντισσα» το τραγούδι για τη Ρόζα Λούξεμπουργκ. Μου έφερνε σπίτι ποιήματα από ποιητικές συλλογές του, αλλά και στίχους επί τούτου γραμμένους, για τραγούδια. Από αυτό το «μεικτό» υλικό προέκυψαν τα «Τροπάρια για φονιάδες» (…)
Λίγες μέρες μετά την κυκλοφορία του δίσκου, ένα πρωί η Αθήνα ξύπνησε και είδε γραμμένο με μπογιά στους τοίχους, σε περισσότερα από διακόσια σημεία, τη φράση «Τροπάρια για φονιάδες». Τη δουλειά την είχε κάνει ο αδερφός μου ο Ανδρέας. Γνωρίζοντας πως είναι πολύ δύσκολο να διαφημιστεί ο δίσκος με άλλον τρόπο, πέρασε μια ολόκληρη νύχτα, με μπογιά και πινέλο, γεμίζοντας την Αθήνα», διηγούνταν ο Θ. Μικρούτσικος (αυτοβιογραφία «Ο Θάνος κι ο Μικρούτσικος» δια χειρός Οδυσσέα Ιωάννου).
Η διαχρονική «Δίκοπη ζωή»
Από τα τραγούδια του δίσκου ξεχώρισε μεταξύ άλλων η «Δίκοπη ζωή» σε ερμηνεία του Γιώργου Μεράντζα που όπως έχει πει ο Θάνος… «μετέφερε με τη φωνή του το ελληνικό πάθος και, ερμηνεύοντας τη “Δίκοπη Ζωή”, το εξακόντισε στο μέλλον. Από τις μεγάλες ερμηνευτικές στιγμές του έντεχνου νεοελληνικού τραγουδιού» (αυτοβιογραφία «Ο Θάνος κι ο Μικρούτσικος»). Ενώ ο ίδιος ο Γ. Μεράντζας διηγείται: «Το τραγούδησα το 1975, τέλος, προς ’76, στον Σμυρναίο, στο στούντιο Polysound, απέναντι απ’ το Πολυτεχνείο. Μου είχε δώσει ο Θάνος το τραγούδι σε μια κασέτα, να το μάθω μαζί με την Κιβωτό και άλλα, διάβασα τα λόγια – καταλαβαίνεις ποια εποχή – συγκλονίστηκα». Μάλιστα, θυμάται ότι το τραγούδησε με μια τσίχλα στο στόμα για να μην ψευδίζει επειδή είχε ένα δόντι που ήθελε θήκη, ενώ την ώρα της ηχογράφησης… έπεσε ένα κεραυνός που έκοψε το ρεύμα στο στούντιο! Παρά τις αντιξοότητες το τραγούδι ηχογραφήθηκε εξαιρετικά και αγαπήθηκε ανά δεκαετίες κάνοντας μια σπουδαία διαδρομή…
«Διαχρονικό γίνεται ένα τραγούδι όταν εξακολουθεί κι ακούγεται ύστερα από είκοσι, τριάντα, σαράντα, πενήντα χρόνια. Δεν μπορείς να πεις “ότι αυτό που κάνω τώρα θα είναι διαχρονικό τραγούδι”. Το διαχρονικό το βρίσκεις ύστερα από πάρα πολλά χρόνια, και λες “ναι, είναι πράγματι διαχρονικό” ένα τραγούδι που ύστερα από σαράντα χρόνια και το ακούς με την ίδια χαρά και ανάταση. Μην ξεχνάμε δύο μεγάλους παράγοντες που συντελούν στη διαχρονικότητα ενός τραγουδιού: τη μαγεία της μουσικής και τη μαγεία της ερμηνείας. Όταν συμπέσουν αυτά τα δύο και συναντούν καλούς στίχους, τότε έχουμε το ευτυχισμένο τραγούδι. Φαίνεται ότι τα κατάφερα κάμποσες φορές», σημειώνει ο Μάνος Ελευθερίου (αυτοβιογραφική αφήγηση «Μαλαματένια λόγια») κι εμείς προσθέτουμε ότι η «Δίκοπη ζωή» είναι ένα τέτοιο τραγούδι, ενώ ο Γιώργος Μεράντζας επισημαίνει ότι όταν την τραγουδάει ακόμα και σήμερα ανακαλύπτει νέες πλευρές στους στίχους του.
Για τη Ρόζα Λούξεμπουργκ
Ο Θάνος Μικρούτσικος σημειώνει για ένα ακόμα τραγούδι που ξεχώρισε από τον δίσκο, το «Ρόζα Λούξεμπουργκ», που ερμήνευε η Μαρία Δημητριάδη, ότι «αποτελεί το πρώτο έντεχνο τζαζ-ροκ κομμάτι που γράφτηκε ποτέ στην ελληνική γλώσσα».
Μια ξεχωριστή νέα ματιά στο κομμάτι αντλούμε από την παράσταση «17 Ταπεινά Ρέκβιεμ Για Το Μέλλον», που πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Θέατρο Ολύμπια «Μαρία Κάλλας» στις 25 Νοεμβρίου 2023, μια αφιερωματική παράσταση-πρόταση της Μαρίας Παπαγεωργίου πάνω στο έργο του Θάνου Μικρούτσικου, για την οποία είχε πει η ίδια: «Αντλώ 17 “ταπεινά ρέκβιεμ για το μέλλον” από τη δισκογραφία του, που υφαίνουν σαν κλωστή τη συνέχεια του ανθρώπου, με μοναδικό μου κριτήριο την αγάπη μου σε αυτά και την πίστη μου πως αφορούν τη γενιά μου και όλες όσες έπονται».
Από 902.gr
