Η διαθεσιμότητα και η κατοχή ενεργειακών πηγών και πρώτων υλών, αποτελεί τον κινητήριο μοχλό προκειμένου να επιλυθούν ζητήματα παγκόσμιας γεωπολιτικής σημασίας. Ως εκ τούτου βασική προτεραιότητα των μεγάλων ή των αναδυόμενων δυνάμεων, είναι η με κάθε κόστος μακροπρόθεσμη ασφάλεια και συνεχόμενη ροή του ενεργειακού εφοδιασμού τους. Η διαπλοκή μεταξύ ενεργειακών εταιρικών συμφερόντων και γεωπολιτικών βλέψεων των υπερδυνάμεων: Ευρωπαϊκή Ένωση ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ινδία, γύρω από τους εναπομείναντες ενεργειακούς πόρους δοκιμάζονται σήμερα στο πεδίο της πραγματικότητας, δηλαδή στον έλεγχο των κοιτασμάτων των πρώην Σοβιετικών δημοκρατιών του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας. Θεωρώ πως κάνουν λάθος όσοι πιστεύουν πως το μόνο που ενδιαφέρει όλους αυτούς είναι το χρήμα. Αυτό που επιδιώκουν, μέσα στο πολυπολικό
γίγνεσθαι, είναι η μεγιστοποίηση της ισχύς τους στο μέλλον και η επικράτηση μεταξύ των ομοίων τους.
Άλλωστε αυτό το πολυπολικό γίγνεσθαι βασίζεται σε μια εδραιωμένη παράδοση, σε μια μοναδική θεϊκή εντολή: να βάζεις τα δικά σου συμφέροντα πάνω από τα συμφέροντα όλων των άλλων…
Το Κρεμλίνο επιχειρεί την αποκατάσταση της γεωπολιτικής επιρροής του, όχι μόνο με τον πόλεμο στην Ουκρανία και στον ευρασιατικό χώρο αλλά και στο καθεστώς της Αρκτικής. Η πλούσια σε υδρογονάνθρακες Αρκτική δεν ανήκει σε κάποιο διεθνές κανονιστικό πλαίσιο άρα οι υδρογονάνθρακες στην περιοχή του Αρκτικού Κύκλου δεν ανήκουν, προσώρας, σε κάποιο μεμονωμένο κράτος αλλά στα οκτώ κράτη του κύκλου, δηλαδή στον Καναδά, την Δανία- Γροιλανδία, των Νήσων Φερόε, τη Φιλανδία, την Ισλανδία, τη Νορβηγία, τη Σουηδία, και τη Ρωσία. Η ζώνη που
διεκδικεί η Μόσχα στην περιοχή υπολογίζεται σε 1,2 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, και συνορεύει με τις ρωσικές περιφέρειες Μούρμανσκ και Τσουκότκα.
Μόνο σε αυτήν την περιοχή υπολογίζονται πως κρύβονται πάνω από 10 δισ. τόνοι
υδρογονανθράκων! Ταυτόχρονα η Νορβηγία και η Ρωσία βρίσκονται σε διαμάχη σχετικά
με τα «σύνορα» τους στη θάλασσα Μπάρεντς. Ίσως τα κράτη της Αρκτικής να
τοποθετούν κομμάτια στη ενεργειακή σκακιέρα πριν από μια επικείμενη γεωπολιτική σύγκρουση στο βορρά…
Εν τούτοις η αποδυνάμωση της υπέρμετρης ισχύς των ΗΠΑ, η επιθετική επαναφορά της Ρωσίας στη διεθνή πολιτική και η μεταμόρφωση της Κίνας σε αρπακτικό που αν και διστάζει να χρησιμοποιήσει βία, αναλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο ρόλο στις παγκόσμιες υποθέσεις με ένα εμπορικό δίκτυο που
επεκτείνεται σε ολόκληρη την περιοχή της Ασίας – Ειρηνικού Ωκεανού, της Αφρικής και της Κεντρικής και Λατινικής Αμερικής, ενέτειναν τους ανταγωνισμούς του διεθνούς συστήματος.
Έτσι κι αλλιώς είναι αδύνατο να συζητήσουμε για το μέλλον της γεωοικονομικής ανακατάταξης του κόσμου χωρίς να λάβουμε υπόψη τις πολυπληθέστερες χώρες του πλανήτη: την Κίνα (1,402 δισεκατομμύρια κατοίκους) και την Ινδία (1,38 δισεκατομμύρια κατοίκους). Δυο χώρες διψασμένες για ενέργεια και για επαρκή τροφοδοσία σε τροφές και πρώτες βιομηχανικές ύλες.
Τα παραπάνω ετερόκλητα γεγονότα, μεταξύ πολλών άλλων, καταμαρτυρούν την αναδιάταξη των διεθνών σχέσεων, παρόλα αυτά, τέτοιες στείρες συναισθηματικά μα «βαθυστόχαστες» αναλύσεις δεν μπορούν ποτέ να μας δώσουν την ακριβή γνώση των γεγονότων. Μοιάζουν σαν νεκρή κατήχηση ενώ μεσοπρόθεσμα η ανθρωπότητα οδεύει προς την καταστροφή.
Ίσως όμως και η ικανότητα μας να προετοιμαστούμε για τις μελλοντικές τρομακτικές εξελίξεις είναι περιορισμένη γιατί αφήνουμε εκτός τη σύγκρουση και το χάσμα ανάμεσα στο συλλογικό ανθρώπινο καλό, τα ενεργειακά μονοπωλιακά συμφέροντα και τους εθνικούς γεωοικονομικούς ανταγωνισμούς, μην αναφέροντας ή αδιαφορώντας πως ο πλανήτης βρίσκεται μπροστά στο φάσμα μιας
περιβαλλοντικής καταστροφής. Η δε ύπαρξη κυβερνητικών και ιδιωτικών προγραμμάτων, για την ανάπτυξη πυρηνικών, χημικών και βιολογικών όπλων, αυξάνει τον συγκεκριμένο κίνδυνο…
Ο άνθρωπος, ως μαιευτήρας της καταστροφής, έχει ρυπάνει τον αέρα, το νερό, το έδαφος, έχει υπερεκμεταλλευτεί τους φυσικούς πόρους: δάση, πρώτες ύλες, ορυκτά καύσιμα, έχει θέσει σε κίνδυνο όλες τις άλλες μορφές ζωής, και έχει οδηγήσει στην εξαφάνιση πολλά είδη φυτών και ζώων. Αδειάσαμε βουνά αποβλήτων από βάριο, ψευδάργυρο, κάδμιο, μόλυβδο σε ποτάμια, λίμνες και θάλασσα, χύσαμε ασύλληπτες ποσότητες κοπριάς και απόβλητα ζώων κτηνοτροφίας απευθείας στους ωκεανούς μαζί με τα ραδιενεργά μας απόβλητα μετατρέποντας τα οικοσυστήματα σε βρώμικες τουαλέτες, υπεραλιεύσαμε τις θάλασσες οδηγώντας σε κατάρρευση των αποθεμάτων των επιπελαγικών ψαριών
μεταμορφώνοντας έτσι τη βιοποικιλότητα και τη δομική ποικιλότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Και όμως, σήμερα που ο πλανήτης είναι τυλιγμένος από πλέγμα καλωδίων και αγκαλιασμένος από χιλιάδες δορυφόρους, που σε πραγματικό χρόνο μεταδίδουν ειδήσεις, τηλεφωνήματα, βίντεο, μηνύματα, ενοποιώντας την ανθρωπότητα, εξακολουθούμε να μην βλέπουμε ή ακόμα και να αγνοούμε τις συνέπειες του ανταγωνισμού των κυβερνήσεων για ενεργειακούς πόρους και ζωτικό χώρο.
Αλήθεια, απασχολεί πραγματικά έναν καθημερινό άνθρωπο εάν όλα αυτά τα δυσοίωνα θέσουν σε κίνηση μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων που θα καταλήξουν σε μια κλιματική καταστροφή παρόμοια με αυτήν της εποχής των παγετώνων;
Αλλά γιατί να σκεφτόμαστε όλα αυτά τα δυσοίωνα αφού εμείς ζούμε στην ασφάλεια της Ευρώπης; Άλλωστε ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι μακριά, την αύξηση της θερμοκρασίας της γης δε τη νιώθουμε, η κλιματική αλλαγή στην περιοχή του Αρκτικού Κύκλου δεν μας απασχολεί, το διοξείδιο του άνθρακα δε το μυρίζουμε, και δεν σκεφτόμαστε, παρά τις τεράστιες αυξήσεις, καν να περιορίσουμε την κατανάλωση ενέργειας…
Νομίζω πως δεν υπάρχουν θεωρίες που να εξηγούν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Παρουσιάζουμε τους εαυτούς μας ως άρχοντες του σύμπαντος, ένα κυρίαρχο και μοναδικό είδος που έχει κληρονομικό δικαίωμα στον έλεγχο των πηγών του πλανήτη. Χωρίς να μας περνάει από το νου πως είμαστε μηχανές επιβίωσης όπως όλα τα έμβια όντα της Γης χωρίς αντικειμενικό στόχο!
Όχι…
Ο εγωισμός μας δεν έχει όρια.
Θεωρούμε βλέπετε δεδομένο πως πάντα θα παίρνουμε ρεύμα από την πρίζα μας, θέρμανση από το καλοριφέρ μας, δροσιά από το κλιματιστικό μας, θα γευόμαστε ένα χάμπουργκερ από τα ΜακΝτόναλντς, θα επισκεπτόμαστε φαραωνικά εμπορικά κέντρα για αγορές καταναλωτικών αγαθών, αυτονόητο ότι θα πηγαίνουμε στο σούπερ μάρκετ να αγοράζουμε ψάρια, ζαρζαβατικά, και κρέας, φυσικό να τηλεφωνούμε στην θεία μας που ζει στο Λονδίνο και ουσιαστικό να καταναλώνουμε
την γενικευμένη μαλακία των τηλεοπτικών προγραμμάτων…
Αυτή είναι η ηθική μας, ως εκεί φτάνει η φαιά ουσία μας. Είμαστε έτοιμοι να εκφράσουμε την ευμάρεια μας δίνοντας νόημα στην ζωή με μια πίτσα Hut ή μια τσάντα Λουί Βουιτόν και να πιστέψουμε σε έναν παράδεισο που εδρεύει στην βασιλεία των ουρανών…
Όμως η μεγαλύτερη αθλιότητα είναι πως οι γεωπολιτικές ίντριγκες και οι παράλογες συγκρούσεις συμβαίνουν την ώρα που υπολογίζεται ότι πληθυσμός μεταξύ 1,3 και 2,6 δισ. ανθρώπων στον πλανήτη δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτροδότηση ή ζουν σε συνθήκες ενεργειακής φτώχειας.
Τερατώδες και ταυτόχρονα σαφές προοίμιο της εποχής που θα ακολουθήσει…
Όμως εμείς, στενόμυαλοι, τυφλοί και υπερόπτες, προτιμάμε να ζούμε προσκολλημένοι στις ψευδαίσθησης της ευμάρειας μας χωρίς να αντιλαμβανόμαστε τις σκιές που πλησιάζουν…
