Tέλος καλό, όλα καλά. Η σύγκρουση Φαναρίου-Αθηνών απεφεύχθη. Τελικά δεν του πέρασε του πατριάρχη και στην μητρόπολη Ιωαννίνων (μια από τις σημαντικότερες στην Εκκλησία της Ελλάδος) παρά την ανοιχτή παρέμβαση δεν εξελέγη ο εκλεκτός του. Ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος δεν υποχώρησε και έτσι νέος μητροπολίτης εξελέγη ο πρωτοσύγκελος της αρχιεπισκοπής Μάξιμος Παπαγιάννης και μάλιστα με μεγάλη πλειοψηφία. Τον ψήφισαν 46 μέλη της Ιεραρχίας, ενώ ο εκλεκτός του πατριαρχείου Αμφιλόχιος Στεργίου πήρε μόλις 7 ψήφους. Και οι φαναριώτες τι να κάνουν; Την ανάγκη φιλοτιμίαν ποιούμενοι υποχρεώθηκαν να αναγνωρίσουν το αποτέλεσμα.
Όμως με την ευκαιρία αυτή είναι ανάγκη να θυμηθούμε μια πολύ σοβαρή υπόθεση που αφορά μια αμύθητης αξίας περιουσία που παραμένει αναξιοποίητη αφού η διαχείρισή της εξακολουθεί να μένει στα χέρια της μητρόπολης. Πολύ περισσότερο που σε περίοδο κρίσης και την ώρα που μετράμε το κάθε ευρουδάκι είναι απαράδεκτο να αφήνουμε στην άκρη δεκάδες εκατομμύρια. Όμως οι κατά καιρούς κυβερνήσεις θέλοντας να τα έχουν καλά με την Εκκλησία αρνούνται να εφαρμόσουν το Σύνταγμα και τους νόμους που έχουν ψηφιστεί γι αυτό το θέμα. Αντίθετα εξακολουθούν να ισχύουν σουλτανικά φιρμάνια από τον καιρό της τουρκοκρατίας και νόμοι των δικτατορικών καθεστώτων Πάγκαλου, Μεταξά και Παπαδόπουλου που αφήνουν την περιουσία αυτή στα χέρια του εκάστοτε μητροπολίτη.
Μιλάμε για τα κληροδοτήματα των λεγόμενων εθνικών ευεργετών που κατά καιρούς τα άφησαν στην πόλη των Ιωαννίνων και τον τόπο που γεννήθηκαν. Αυτή την περιουσία των παλαιών ηπειρωτικών κληροδοτημάτων που συστάθηκαν τον καιρό της Τουρκοκρατίας την διαχειρίζεται η Μητρόπολη Ιωαννίνων, με ειδικές επιτροπές υπό την προεδρία του μητροπολίτη. Και αυτό, παρά την εκφρασμένη βούληση των ευεργετών. Για παράδειγμα τα τρία μεγαλύτερα ηπειρώτικα κληροδοτήματα (Ζωσιμά, Σταύρου και Τούλη), ο Νικόλαος Ζωσιμάς και ο Γεώργιος Σταύρου ορίζουν ως διαχειριστές τρεις γιαννιώτες πολίτες (π.χ., ο δήμαρχος), ενώ ο Γεώργιος Τούλης την κοινότητα Μετσόβου.
Τα κληροδοτήματα Σταύρου και Ζωσιμά κατέχουν σήμερα, μεταξύ άλλων, το 1% των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας, γι αυτό και ο εκάστοτε μητροπολίτης Ιωαννίνων συμμετέχει στο ΔΣ της Τράπεζας. Συνολικά η μητρόπολη έχει 2.300.000 μετοχές. Πριν από χρόνια τα κληροδοτήματα αυτά κατείχαν το 25% , αλλά και το σημερινό ποσοστό δεν είναι αμελητέο.
Το 1920 ψηφίστηκε ειδικός νόμος με τον οποίο καταργήθηκαν οι επί τουρκοκρατίας χριστιανικές κοινότητες και οι περιουσίες τους που προέρχονταν από δωρεές και και κληροδοσίες, περιήλθαν σε συγκεκριμένα όργανα που όριζε ο συγκεκριμένος νόμος. Όμως έξι χρόνια μετά , η δικτατορία του Πάγκαλου εξαίρεσε τα Ιωάννινα από αυτό το νόμο. Το ίδιο έγινε και το 1939 επί δικτατορίας Μεταξά. Και πάλι Αναγκαστικός Νόμος της δικτατορίας εξαίρεσε τα Ιωάννινα. Πίσω από αυτές τις ρυθμίσεις βρισκόταν ένας πανίσχυρος κληρικός. Ο τότε μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων Βλάχος , ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος , ο κληρικός που πρωταγωνίστησε μαζί με τον στρατηγό Τσολάκογλου στην συνθηκολόγηση με τους γερμανούς το 1941.
Το 1984 επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ με βάση το νόμο 1473/84 εκδόθηκε η πρώτη απόφαση για την απόδοση κληροδοτήματος ( κληροδότημα Σταύρου) στο δήμο. Όμως και αυτή μπροστά στην αντίδραση της Εκκλησίας δεν εφαρμόστηκε. Η Διεύθυνση Κληροδοτημάτων του υπουργείου Οικονομικών και η Διεύθυνση Εκκλησιαστικής Περιουσίας του υπουργείου Παιδείας παρά το νόμο δέχθηκαν τις θέσεις της Μητρόπολης σύμφωνα με τις οποίες οι σχετικές διατάξεις δεν αφορούν τα κληροδοτήματα των Ιωαννίνων. Και η ιστορία συνεχίζεται αδιατάρακτα και το κυριότερο χωρίς να είναι εύκολος ο έλεγχος για τον τρόπο διαχείρισής τους.
Και να ήταν μόνο η υπόθεση των ηπειρωτικών κληροδοτημάτων; Συνολικά σ΄όλη τη χώρα υπάρχουν 9.203 κληροδοτήματα πολύ μεγάλης αξίας. Από αυτά έχουν εκκαθαρισθεί μόνο τα 2000. Τα υπόλοιπα βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της εκκαθάρισης. Και θα χρειαστούν με τους ρυθμούς που κινείται η κρατική μηχανή τουλάχιστον άλλα 65 χρόνια για να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση. Και μετά ρωτάμε αν υπάρχουν λεφτά και πού βρίσκονται…
