Η ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Τράμπ αναμένεται να εντείνει κι εκτείνει τις υφιστάμενες γεωοικονομικές αντιπαράθεσεις, οξύνοντας πιο βαθιά τον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό και τις ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις. Μέσα σε τέτοιες συνθήκες δεν είναι διόλου τυχαία και η έξαρση ενός μείγματος φασιστικών, ρατσιστικών και εθνικιστικών δράσεων και στις δύο πλευρές του ατλαντικού, γεγονός που υποδηλοί την εκκόλαψη εκφασισμού της δημόσιας ζωής. Ο Μάρξ στην “18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη” έδειξε πως ακριβώς η αριστοκρατία του χρήματος και, γενικά, η αστική τάξη, μπροστά στον κίνδυνο, δεν διστάζει να καταργήσει το σύνταγμα που η ίδια δημιούργησε, κινητοποιώντας κρατικές και παρακρατικές δυνάμεις καταστολής.
Επομένως είναι αναγκαίο να «διαβάζουμε» ταξικά τις εξελίξεις σε κάθε ιστορική περίοδο. Έτσι και στην εποχή μας: η ταξική ανάγνωση αποτελεί εργαλείο διαλεκτικής σκέψης και κριτικής ανάλυσης των συνθηκών κλιμάκωσης της αντιλαϊκής πολιτικής, της εμπέδωσης οικονομίας πολέμου και, συνακόλουθα, στρατιωτικοποίησης της πολιτικής. Οι 291 επεμβάσεις της Ουάσιγκτον, που έχουν πραγματοποιηθεί από το 1991μέχρι σήμερα ανά τον κόσμο, επιβεβαιώνουν τη στρατιωτικοποίηση της πολιτικής. Και βέβαια οι ΗΠΑ ελέγχουν, μαζί με τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, το 74.3% των στρατιωτικών δαπανών παγκοσμίως, διαθέτοντας πάνω από 900 στρατιωτικές βάσεις ανά τον κόσμο.
Τούτου δοθέντος, οι δηλώσεις Τράμπ περί Καναδά και Γροιλανδίας δεν απηχούν καν προσωποπαγείς θέσεις. Τουναντίον, εκφράζουν τη συστημική θέση των συμφερόντων του αμερικανικού καπιταλισμού που ελέγχει μεθοδικά το αστικό πολιτικό σύστημα μέσα από το Ρεπουμπλικανικό και Δημοκρατικό κόμμα, τα οποία με τη σειρά τους εναλλάσσονται και συναλλάσσονται στο κυβερνητικό apparatus των ΗΠΑ.
Συνολικά, ο Τράμπ ακολουθεί τη μακρά παράδοση του μονοπωλιακού καπιταλισμού και, κατ` επέκταση, του αμερικανικού imperium. Εξού και τον Δεκέμβρη κατέστησε σαφές πως η ιδιοκτησία της Γροιλανδίας από τις ΗΠΑ αποτελεί «απόλυτη αναγκαιότητα». Μάλιστα δεν απέκλεισε τη χρήση «στρατιωτικού ή οικονομικού εξαναγκασμού» για την κατάληψη της Γροιλανδίας. Κάτι ανάλογο είχε εκφράσει και το 2019, κατά την προηγούμενη θητεία του, όταν έθεσε ζήτημα αγοράς της Γροιλανδίας από τη Δανία. Ωστόσο η όλη ιδέα εξαγοράς της Γροιλανδίας αποτελεί συνέχεια της πολιτικής των ΗΠΑ, αρχής γενομένης από το έτος το 1867, και ακολούθως το 1910 και 1946. Και οι τρείς πάντως απόπειρες δεν ολοκληρώθηκαν. Μολοταύτα, η Ουάσιγκτον δημιούργησε στρατιωτικές βάσεις στην Γροιλανδία μετά από συμφωνία με την Κοπεγχάγη. Έτσι το 1952 ιδρύθηκε η αεροπορική βάση Thule, η οποία αποτελεί τόπο ενός από τα χειρότερα πυρηνικά ατυχήματα, όταν το 1968 ξέσπασε φωτιά σ`ένα βομβαρδιστικό B-52G μεταφοράς θερμοπυρηνικών κεφαλών.
Η πολιτική Τράμπ επαναφέρει το ζήτημα επειδή η οικονομική ολιγαρχία των ΗΠΑ στοχεύει στην εκμετάλλευση αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου της Γροιλανδίας, καθώς και μετάλλων σπάνιων γαιών που έχουν μεγάλη ζήτηση αφενός για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τις ανεμογεννήτριες της λεγόμενης πράσινης μετάβασης, αφετέρου για την κατασκευή στρατιωτικού εξοπλισμού. Επιπλέον, το “βαθύ κράτος” των ΗΠΑ γνωρίζει πως οι θαλάσσιοι δρόμοι, που διέρχονται από τα στενά της Θάλασσας του Μπάρεντς, συνδέουν δυνητικά τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό. Συν τοις άλλοις, δημιουργείται ένας πιθανός θαλάσσιος δρόμος από τον Ειρηνικό, μέσω της Αρκτικής Θάλασσας και κάτω από την ακτή της Γροιλανδίας μέχρι την ανατολική ακτή της Βόρειας Αμερικής. Όλοι αυτοί οι θαλάσσιοι δρόμοι δυνητικά μειώνουν τις τεράστιες αποστάσεις των σημερινών εμπορικών δρόμων, οπόταν και αποκτούν τεράστια οικονομική και στρατηγική σημασία.
Με δεδομένο τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Κίνας στην παγκόσμια παραγωγή σπάνιων γαιών και την παρουσία της στον Ειρηνικό, στόχος της πολιτικής Τράμπ είναι ν`αποκόψει το Πεκίνο από τη Μόσχα. Αυτό άλλωστε είναι το νέο κεντρικό σημείο του αμερικανικού imperium. Εξού και οι σχετικές δηλώσεις-θέσεις του Τράμπ για Γροιλανδία, Καναδά και Παναμά.
Ειδικότερα, η θέση Τράμπ για προσάρτηση του Καναδά ως 51ης πολιτείας των ΗΠΑ κάθε άλλο παρά καινοφανής είναι. Έχει και αυτή ρίζα στο έτος 1866, η οποία όμως δεν ευδοκίμησε λόγω υιοθέτησης το 1867 του Νόμου της Μεγάλης Βρετανίας για τη Βόρεια Αμερική. Παρά ταύτα, τα σχέδια των ΗΠΑ για προσάρτηση ή/και στρατιωτική εισβολή επανήλθαν τη δεκαετία του 1930. Αναφέρομαι στο “Joint Army and Navy Basic War Plan — Red” του Υπουργείου Πολέμου των ΗΠΑ. Το συγκεκριμένο σχέδιο στόχευε στην εισβολή στον Καναδά τη δεκαετία του 1930 κι εγκρίθηκε κατά την προεδρία του Ρεπουμπλικανικού Χέρμπερτ Χούβερ το 1930. Για το συγκεκριμένο σχέδιο ενημερώθηκε αργότερα και συμφώνησε κατά την προεδρία του ο Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ. Ωστόσο το σχέδιο αποσύρθηκε το 1939, μετά το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το πολεμικό σχέδιο περιλάμβανε τον βομβαρδισμό του Μόντρεαλ, του Κεμπέκ Σίτι, του Χάλιφαξ και του Βανκούβερ. Η χρήση “δηλητηριωδών αερίων” ήταν μέρος αυτού του σχεδίου.
Κι ενώ ο Τράμπ ανακοινώνει ζώνες και πολιτικές συγκρούσεων, ο Μασκ κορυφώνει τις απροκάλυπτες παρεμβάσεις του υπέρ ακροδεξιών κομμάτων ανά την Ευρώπη, όπως το βρετανικό ακροδεξιό κόμμα Reform, το γερμανικό ακροδεξιό AfD και πάει λέγοντας. Πρόδηλα, Τράμπ και Μασκ, επιχειρούν να επιβάλλουν την ατζέντα της ακροδεξιάς σε ολόκληρο τον κόσμο. Μάλιστα ο Μασκ, εξουσιάζοντας κοινωνικά δίκτυα και πάνω από 3.000 δορυφόρους που είναι σε τροχιά γύρω από τη Γη, ασκεί απροκάλυπτη εκστρατεία μίσους με βάση τον εθνικισμό.
Η απατηλή θαλπωρή του εθνικισμού –κοσμοπολίτικου και ακροδεξιού, ως δύο όψεις του ίδιου νομίσματος της αστικής ιδεολογίας- οδηγεί τόσο στον εκφασισμό του δημόσιου βίου όσο και στην ενίσχυση του ιμπεριαλισμού μέσα από τη μάχη του μονοπωλιακού κεφαλαίου να κατακτήσει περιφέρεις και περιοχές. Γι`αυτό άλλωστε η μεν κοσμοπολίτικη λογική απαιτεί, λογουχάρη, εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, η δε ακροδεξιά εθνικιστικό μίσος. Σε αυτό το πλαίσιο, την τελευταία τριετία οι ΑμερικανοΝΑΤΟικοί κύκλοι, οι κυβερνήσεις και τα συστημικά κόμματα που τους στηρίζουν, προωθούν την άκρως επικίνδυνη ορολογία “ΝΑΤΟϊκή επικράτεια” και “ΝΑΤΟϊκό έδαφος”.
Επι της ουσίας και τα δύο ρεύματα – εθνικισμός και κοσμοπολιτισμός του κεφαλαίου- αναπαράγουν σε ολοένα και πιο διευρυμένη κλίμακα ένα πολύπτυχο υποδούλωσης στα διεθνικά μονοπώλια. Εξού και ταυτίζονται ή/και συναντώνται, συστημικά και συστηματικά, σε εκείνες τις πολιτικές επικίνδυνων ιμπεριαλιστικών συμμαχιών, που στοχεύουν -μέσα από τη στρατιωτική πίεση, τον εκβιασμό και την προπαγάνδα της “εθνικής ενότητας”- στην κατεδάφιση του αντιιμπεριαλιστικού και αντιμονοπωλιακού αγώνα. Επειδή ακριβώς γνωρίζουν πως η υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων, που αποδομεί ή/και εκχωρεί η αστική τάξη, είναι συστατικό στοιχείο αυτού του μεγάλου αντιιμπεριαλιστικού και αντιμονοπωλιακού αγώνα.
*Francisco Goya : “Ο ύπνος της λογικής γεννάει τέρατα “(El sueño de la razón produce monstruos)
Ο Κώστας Γουλιάμος είναι τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών και πρώην πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου. Στις πρόσφατες ευρωεκλογές ήταν υποψήφιος με το ΚΚΕ.