Τον Μανώλη Γλέζο δεν τον γνώριζα προσωπικά. Ίσως όπως χιλιάδες άλλοι να συναντηθήκαμε κάποτε στο δρόμο. Δεν θα τολμούσα να τον πλησιάσω. Δεν θα έβρισκα κατάλληλα λόγια να του πω.
Ο Γλέζος υπήρξε σύμβολο. Θα γραφτούν πολλά από εκείνους που έχουν να πουν περισσότερα για εκείνον. Προσωπικές ιστορίες και εκμυστηρεύσεις, τα χρόνια στη φυλακή, τις διώξεις και τις δυσκολίες. Έζησε άλλωστε μια γεμάτη ζωή. Κυρίαρχη η ιστορία εκείνη που ίσως να είναι η πρώτη που φέρνω στη μνήμη μου από τις διηγήσεις που άκουγα σαν παιδί. Η ιστορία που δύο νέοι στην κατοχική Αθήνα, κατέβασαν τη σημαία με τη σβάστικα από την Ακρόπολη. Μέσα στο παιδικό μυαλό φανταζόμουν την έκπληξη και τον πανικό των Ναζί όταν στο πρώτο φως της ημέρας αντίκρυζαν το άδειο κοντάρι….
Η ενέργεια αυτή δεν ενόχλησε τους Ναζί μόνο εκείνη τη ημέρα. Το μεγαλείο εκείνης της ενέργειας του Γλέζου και του Σάντα αποδεικνύεται από το ίχνος που άφησε στην ιστορία. Έχουν περάσει 79 χρόνια από τότε που το κατοχικό καθεστώς καταδίκασε σε θάνατο τους υπαίτιους της αποκαθήλωσης του συμβόλου τους. Προφανώς η απόφαση αυτή δεν εκτελέστηκε και έχει παραγραφεί αυτομάτως μετά την ήττα του Άξονα μετά τη λήξη του πολέμου. Ο Σάντας με τον Γλέζο κατάφεραν να ξεφύγουν τότε από το θάνατο και να συνεχίσουν τον αγώνα της ζωής τους για πολλά χρόνια.
Ο Μανώλης Γλέζος συνέχισε για άλλα 79 χρόνια, σε αγώνες από διαφορετικά πόστα χωρίς να αποποιηθεί τις ευθύνες και τα λάθη του κερδίζοντας το σεβασμό.
Στον αντίποδα βρίσκονται υποκείμενα όπως ο Χρήστος Παππάς. Εκείνος που στην απολογία του στη δίκη της Χρυσής Αυγής για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα έλεγε πως οι φωτογραφίες που φορούσε τον αγκυλωτό σταυρό ήταν αποκριάτικες, ενώ άλλες στον τάφο του Μουσολίνι είναι από τουριστική περιήγηση στη Βόρεια Ιταλία και δεν χαιρετούσε ναζιστικά, αλλά με τον χαιρετισμό που είχε επικρατήσει στην Ελλάδα επί Μεταξά.
Ο παρεξηγημένος από την κοινωνία Παππάς θυμίζει την παροιμία με εκείνη που ήθελε να κρυφτεί αλλά δεν την άφηνε η χαρά.
Ο Παππάς λυπάται που δεν εκτελέστηκε ποτέ εκείνη η ποινή του ναζιστικού στρατοδικείου, για τον Γλέζο κι τον Σάντα. Το δήλωσε άλλωστε….ο χάρος άργησε 79 χρόνια.
Ο Παππάς χαρακτηρίζει το Γλέζο καταδικασμένο από την Ελληνική δικαιοσύνη, θυμίζοντας τις καταδίκες σε θάνατο της δεκαετίας του ’50. Της ίδιας δικαιοσύνης που καταδίκασε και τόσους άλλους που δεν τους ξεχνάει ωστόσο, γιατί για τον Παππά η 30η Μαρτίου είναι ημέρα κάθαρσης. Την ίδια μέρα που πέθανε ο Γλέζος είχαν εκτελεστεί ο Μπελογιάννης, ο Καλούμενος, ο Μπάτσης και ο Αργυριάδης το 1952.
Η σημειολογία αυτής της δήλωσης είναι πέρα από προφανής και δεν επιδέχεται μεγαλύτερης ανάπτυξης. Είναι η απόλυτη αποδοχή της ταύτισης και σύνδεσης του ναζιστικού καθεστώτος, του μετεμφυλιακού κράτους και του Χρυσαυγιτισμού. Ο Παππάς δεν ομολογεί απλώς ότι είναι φασίστας ο ίδιος. Μας υποδεικνύει και που βρίσκονται οι όμοιοί του.
