Ο πρόεδρος του Eurogroup αν και δηλώνει ότι έχουμε οικονομικές συνθήκες πολέμου, δεν συζητά καν το ενδεχόμενο να καμφθεί το Σύμφωνο Σταθερότητας της Ευρωζώνης, δηλαδή ο «Χρυσός Κανόνας» της λιτότητας. Αρνείται η Ε.Ε να χρηματοδοτήσει μόνιμες ενισχύσεις στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Πέρα και πάνω από την ζωή εκατομμυρίων Ευρωπαίων είναι το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Μπορούν να εκταμιευθούν κονδύλια για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, όμως αυτά θα διοχετευθούν ενάντια στην κρίση που δημιουργείται στις αγορές και σε καμία περίπτωση για μόνιμες υποδομές υγείας. Το πραγματικό δόγμα της Ε.Ε φάνηκε ξεκάθαρα με τις διεργασίες που ξεκινούν στο Eurgroup για τις οικονομικές ενισχύσεις που θα διατεθούν.
Αποκαλυπτική ήταν η δήλωση που έκανε ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο (σήμερα Δευτέρα 16/2) σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του πριν την έναρξη της συνεδρίασης – μέσω τηλεδιάσκεψης- των 19 υπουργών οικονομικών της Ευρωζώνης.
Ο Μάριο Σεντένο παραδέχθηκε το πόσο ακραίες είναι οι συνθήκες, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «η κατάσταση φέρνει την ευρωπαϊκή οικονομία σε κατάσταση που μοιάζει με καιρό πολέμου. Θα συζητήσουμε τα επόμενα βήματα και όλοι οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί αναζητούν τρόπους για να αντιμετωπίσουμε την κρίση και να γυρίσουμε ξανά στην κανονικότητα». Στην ίδια δήλωση όμως ξεκαθάρισε πως ακόμη και αυτή η κατάσταση …απαγορεύεται δια ροπάλου να θίξει το Σύμφωνο Σταθερότητας της Ευρωζώνης. Δηλαδή την μόνιμη συνταγή λιτότητας και σταδιακής συρρίκνωσης του κοινωνικού κράτους που αποτελεί και τον βασικό κανόνα της ευρωζώνης από το 1997.
Ο Μάριο Σεντένο προδιέγραψε την πορεία του Eurogroup σημειώνοντας πως απέναντι στην κρίση του κορωνοϊού η «ευρωπαϊκή απάντηση συμπεριλαμβάνει πρωτοβουλίες για περιορισμό και αντιμετώπιση της πανδημίας, ανάσες ρευστότητας σε εταιρίες ειδικά σε μικρομεσαίες για την υποστήριξη των εργαζομένων και των οικογενειών τους, μέτρα που θα βοηθήσουν να γεφυρωθεί το άσμα μέχρι να εξασθενήσει ο ιός». Όμως ξεκαθάρισε πέραν από κάθε αμφιβολία πως «θα διασφαλίσουμε ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες και οι κανονισμοί ενισχύσεων δε θα εμποδίσουν την υποστήριξη των οικονομικών μας. Η ευελιξία είναι εκεί και θα τη χρησιμοποιήσουμε στο έπακρο».
Εν ολίγοις το μήνυμα που έδωσε ο πρόεδρος του Eurogroup, είναι πώς ακόμη και σε μια κατάσταση την οποία ο ίδιος προσομοιάζει με πόλεμο, ο συνδετικός κρίκος της οικονομικής πολιτικής της Ευρωζώνης δεν είναι η δημόσια υγεία αλλά η …υγεία των δημοσιονομικών της στοιχείων.
Να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με την Ε.Ε το Σύμφωνο Σταθερότητας είναι ο βασικός κανόνας της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Ε.Ε και στρατηγικός του στόχος είναι να διασφαλίσει την εφαρμογή πολιτικών ισοσκελισμένων προϋπολογισμών μετά την εισαγωγή του ευρώ. Οι διατάξεις του έχουν εμπλουτιστεί σταδιακά το 2005 και το 2012 έτσι ώστε σήμερα να αποτελεί αυτό που αποκαλείται «χρυσός κανόνας της Ευρωζώνης». Δηλαδή η διαμόρφωση των προϋπολογισμών των κρατών – μελών της Ε.Ε διαμορφώνονται με βάση την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, την μη παραγωγή ελλειμμάτων στους προϋπολογισμούς (σε περιπτώσεις όπως η Ελλάδα έχουμε υποχρεωτικά πρωτογενή πλεονάσματα), τον περιορισμό των δαπανών κοινωνικού κράτους (υγεία, παιδεία, κοινωνική ασφάλιση) σε συγκεκριμένα ποσοστά του Ακαθάριστου Έθνικού Προϊόντος.
Όχι σε μόνιμες δομές στην Δημόσια Υγεία
Αυτή η προσέγγιση των πραγμάτων δεν αφορά την «εμμονή» κάποιων κρατών – μελών του βορρά που έρχονται σε αντίθεση με τις «χώρες του Νότου», δηλαδή το παραμύθι που συχνά – πυκνά επαναλαμβάνουν οι κυβερνήσεις που διαχειρίζονται αυτές τις πολιτικές στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστική η θέση με την οποία προσέρχεται η Ελλάδα στις διαδικασίες συζητήσεων του Eurogroup. Παρά το γεγονός ότι η οικονομία δέχεται ένα σοβαρότατο πλήγμα με τον κορωνοϊό και παράλληλα έχει την υποχρέωση της επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 3,5% ενώ την ίδια στιγμή προ κορωνοϊού, το τελευταίο τρίμηνο του 2019 υπάρχει σοβαρή υποχώρηση στους δείκτες ανάπτυξης, ούτε καν …σκέπτεται θα θέσει θέμα αμφισβήτησης του συμφώνου.
Αντιθέτως ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, που θα εκπροσωπεί την ελληνική πλευρά στις διαδικασίες ζητά να υπάρξουν για την Ελλάδα εξαιρέσεις. Δηλαδή να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος οι δαπάνες που αφορούν το προσφυγικό και τις δαπάνες για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Με απλά λόγια …εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Αυτά τη ίδια στιγμή που οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνει η ελληνική πλευρά έναντι του Eurogroup είναι να μην δαπανηθεί το τμήμα των 37 δις που θα εκταμιευθούν από την Ε.Ε σε μόνιμες ενισχύσεις του δημόσιου συστήματος υγείας, αλλά να υπάρξουν αποκλειστικά έκτακτες παρεμβάσεις. Σε αντίθετη περίπτωση οι δαπάνες αυτές θα θεωρηθούν υπερβάσεις των δημοσιονομικών στόχων. Επίσης ένα μεγάλο μέρος της λεγόμενης «οικονομικής βοήθειας» να διατεθεί στην αγορά μέσω της επιστροφής φόρων προς τους προμηθευτές του δημοσίου αλλά και την ενίσχυση των επιχειρήσεων που θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα.
