Just in

Όλα τα νέα
Imerodromos logo
 

Οι ταινίες της εβδομάδας: «First Man» και «Menashe»

Καθώς έχουμε μπει πια για τα καλά στην κινηματογραφική σεζόν, κάθε βδομάδα υπάρχουν αρκετές ενδιαφέρουσες ταινίες και πολλές φορές δεν..

Καθώς έχουμε μπει πια για τα καλά στην κινηματογραφική σεζόν, κάθε βδομάδα υπάρχουν αρκετές ενδιαφέρουσες ταινίες και πολλές φορές δεν ξέρει κανείς τι να πρωτοδιαλέξει. Όπως αυτή τη βδομάδα: δυο biopics, δυο ταινίες – όψεις της εβραϊκότητας, δυο ταινίες για την απόδοση δικαιοσύνης…..

Δυο ταινίες αυτής της βδομάδας έρχονται να συμπληρώσουν η μία την άλλη. Και οι δυο έρχονται από τις Η.Π.Α. Η μία ανήκει στη μεγάλη, επίσημη αφήγηση. Η άλλη στη μικρή αφήγηση της καθημερινότητας. Η μια έχει αναφορά  σε όλο τον κόσμο, η άλλη σε μια μικρή, κλειστή κοινότητα. Στη μια πρωταγωνιστεί ένας ήρωας, στην άλλη ένας αντι-ήρωας. Η μια αφηγείται τη ζωή ενός ανθρώπου που  άλλαξε την Ιστορία, η άλλη την ιστορία ενός ανθρώπου που δεν κατάφερε να αλλάξει ούτε τη ζωή του. Η μία τέλος είναι Χόλυγουντ, η άλλη ανήκει στο αγαπημένο είδος που λέγεται «Ανεξάρτητος Αμερικάνικος Κινηματογράφος.» Στη μία πρωταγωνιστεί ένας ομορφάντρας, κινηματογραφικός αστέρας, στην άλλη ένας κακόμοιρος χοντρούλης που δεν τον θυμάται ούτε η μαμά του. Η πρώτη παίζεται στα περισσότερα μούλτιπλεξ της πόλης, η δεύτερη έχει μια μόνο προβολή σε σινεμά στα βόρεια προάστια.

Η μια είναι ο «Πρώτος Άνθρωπος» και η άλλη το «Μενάσε»

***

Ο Πρώτος Άνθρωπος – First Man

Διάρκεια: 141’

Σκηνοθεσία: Ντάμιεν Σαζέλ

Πρωταγωνιστούν: Ράιαν Γκόσλινγκ, Κλαιρ Φόι, Τζέισον Κλαρκ

Μια από τις πιο εμβληματικές εικόνες, η στιγμή που άλλαξε την ανθρώπινη ιστορία, στο τέλος της άγριας δεκαετίας του 60, λίγο μετά το Μάη του 68 και τις σφαγές των μεξικάνων φοιτητών πριν τους Ολυμπιακούς, ο Νηλ Άμστρονγκ πατάει στη σελήνη, στιγμή που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η κορύφωση του σύντομου εικοστού αιώνα. Πενήντα χρόνια αργότερα το Χόλυγουντ ξαναγράφει κινηματογραφικά την ιστορία όπως μόνο αυτό ξέρει.

Με επίκεντρο τον Άρμστρονγκ. Εν αρχή ήν ο άνθρωπος. Η κατά το Χόλυγουντ γραφή της Ιστορίας αρέσκεται στο να τονίζει τη σημασία της προσπάθειας του ατόμου για την επιτυχία. Η κοινωνία που πρεσβεύει τον θρίαμβο του ατομικισμού κατασκεύαζε πάντα μοναχικούς ήρωες στον γολγοθά της δόξας τους. Η συλλογική προσπάθεια δεν υπάρχει ή προβάλλεται ανεπαρκώς. Όλα, ακόμα κι ένας κολοσσιαίος στόχος όπως η κατάκτηση της σελήνης, είναι βασικά μέσα στο μυαλό του ήρωα. Αυτός θα το φέρει εις πέρας.

Γύρω από αυτόν τον άξονα, όλα τα υπόλοιπα προβάλλονται αποσπασματικά: Η αεροναυτική βάση του Χιούστον παρουσιάζεται ως μια ανεπαρκής μονάδα που κατασκευάζει καρυδότσουφλα που περιδίνονται σαν τρελά στην στρατόσφαιρα ή αναφλέγονται καίγοντας αστροναύτες. Μετά την τελευταία τραγική απόπειρα που οδήγησε στο θάνατο τριών αστροναυτών δεν μας αποκαλύπτεται τίποτα για τους περαιτέρω σχεδιασμούς της NASA, βλέπουμε μόνο έναν πεισματάρη Άρμστρονγκ που έχει βάλει στόχο ζωής την προσσελήνωση. Ο ανηλεής ανταγωνισμός ανάμεσα στα εξοπλιστικά προγράμματα Η.Π.Α. και Ε.Σ.Σ.Δ.  μοιάζει με παιχνίδι με βώλους ανάμεσα σε αντίπαλες συμμορίες ανήλικων. Οι διαδηλωτές ενάντια στην υπέρογκη χρηματοδότηση του διαστημικού προγράμματος – η οποία και ποτέ δεν αμφισβητήθηκε από το πολιτικό στάτους κβο, άσχετα με το τι παρουσιάζει η ταινία – είναι καρικατούρες που τραγουδούν έναν μονότονο παιδικό σκοπό: «Τι κι αν δεν έχω να φάω; Ο Ασπρούλης είναι στο φεγγάρι.» Εντέλει δεν πειράζει που ο Μαυρούλης δεν έχει να φάει, ο Ασπρούλης τα κατάφερε και πήγε στη σελήνη.

Η ομιλία του Κέννεντυ στο τέλος βάζει τα πράγματα στη θέση τους: ο στόχος για την κατάκτηση της σελήνης ενυπάρχει στο αμερικάνικο συλλογικό ασυνείδητο. Το αμερικάνικο έθνος προσπαθεί πάντα να καταφέρει το αδύνατο. Όχι, δεν ήταν αποτέλεσμα ενός σκληρού ανταγωνισμού. Όχι, δεν έγινε με όρους εποικισμού και κατάκτησης. Ναι, ήταν αποτέλεσμα της πίστης και της σκληρής δουλειάς ενός ανθρώπου, όχι της συλλογικής προσπάθειας.

Η μόνη επίσημη βιογραφία του Άρμστρονγκ από τον Τζεημς Χάνσεν χρησιμεύει ως πυξίδα για να πλοηγηθούμε στον εσωτερικό κόσμο του ήρωα: τις προσωπικές του στιγμές με τη γυναίκα και τα παιδιά του, το όραμα του, τη σταδιακή του αποξένωση, το βαρύ πένθος του για τον θάνατο της κόρης του, που προσπαθεί να το διαχειριστεί. Μια πολύ προσωπική προσέγγιση, δοσμένη με μεγάλο συναισθηματικό φορτίο, εκ του ασφαλούς πάντα καθώς δεν είναι αυτοβιογραφία. Δεν είναι ούτε καν βιογραφία, καθώς από όλη τη ζωή του ήρωα επιλέγονται τα εφτά χρόνια που είναι σημαντικά για την αμερικάνικη ιστορία: η συμμετοχή του στα διαστημικά προγράμματα Gemini και η ιστορική πτήση με το Απόλλο 11. Στην οθόνη δεν υπάρχει πριν και μετά, όπως υπάρχει στο βιβλίο.

Ο Σαζέλ είναι ένας καταπληκτικός σκηνοθέτης, το είχε δείξει με την πρώτη του ταινία, το Χωρίς Μέτρο, που εξέπληξε τους πάντες. Στη δεύτερη, μια καλογυρισμένη και καλοχρωματισμένη βερσιόν μιούζικαλ του 50, σάρωσε στα Όσκαρ και απέδειξε ότι μπορεί με τη βιρτουοσιτέ του να υπηρετεί το αμερικάνικο όνειρο. Τώρα κατέβηκε στο δύσκολο στίβο της δημόσιας ιστορίας. Και, πρέπει να ομολογήσουμε, τα κατάφερε με μεγάλη επιτυχία. Σκηνοθέτησε μια ταινία που αναδεικνύει τον χαρακτήρα του Άρμστρονγκ και φέρνει στην επιφάνεια τα πρόσωπα της οικογένειας του και του στενού του περιβάλλοντος, κατέγραψε σκηνές στο εσωτερικό των διαστημικών σκαφών που θα περάσουν στην κινηματογραφική ιστορία για την αίσθηση που δίνουν στον θεατή πως είναι και αυτός εκεί μέσα, δεμένος με τη ζώνη ασφαλείας, να ιδρώνει κάτω από το πελώριο κράνος και να στροβιλίζεται με ταχύτητα 27ο μοίρες το δευτερόλεπτο. Και, τέλος, η σκηνή που πλησιάζει και προσεδαφίζεται στη σελήνη είναι πράγματι συγκλονιστική…θυμίζει στους παλιότερους και μαθαίνει στους νεώτερους εκείνα τα λεπτά που η ανθρωπότητα πέρασε σε μια άλλη διάσταση, που εκατομμύρια κάτοικοι του πλανήτη είχαν κολλήσει στους νεοαποκτηθέντες τηλεοπτικούς δέκτες για να δουν αυτό που έμοιαζε αδιανόητο…ο πρώτος άνθρωπος στο φεγγάρι. Και μας κάνει να νιώσουμε σαν να είμαστε κι εμείς εκεί. Γιατί είναι από τις στιγμές που θα θέλαμε να ειμαστε κι εμείς εκεί.

Αυτή η στιγμή της κορύφωσης είναι και το τέλος της ταινίας, αποδεικνύοντας πως στην ουσία δεν πρόκειται για τη βιογραφία του Άρμστρονγκ – ο οποίος έζησε πολλά χρόνια μετά, είχε άποψη και δραστηριοποιήθηκε σε διάφορους τομείς – αλλά για μια σύγχρονη καταγραφή των πρώτων ημερών της NASA και των διαστημικών προγραμμάτων της.

Η ταινία κατηγορήθηκε στις ΗΠΑ ως αντι-αμερικάνικη γιατί δεν δείχνει τη στιγμή που ο Άρμστρονγκ φυτεύει την αμερικάνικη σημαία στο έδαφος της σελήνης. Τι κι αν την ώρα που εκτοξεύεται ο πύραυλος βλέπουμε σε σλόου μόσιον την επιγραφή με το όνομα Ηνωμένες Πολιτείες στο πλάι – για να μη μείνει καμιά αμφιβολία ποιος στέλνει τον πύραυλο, τι κι αν η αμερικάνικη σημαία φαίνεται σε πολλά σημαέια στη διάρκεια της πτήσης – το αδηφάγο κοινό απαιτεί πιστή αναπαράσταση της εικονικής στιγμής. Με τη σημαία. Οι συντελεστές της ταινίας, με πρώτο τον σκηνοθέτη, έσπευσαν να δηλώσουν σε όλους τους τόνους πως η ταινία τους δεν είναι αντι-αμερικάνικη.

Περιπέτεια με δόσεις θρίλερ και οικογενειακό δράμα από τη μία, τροφή για σκέψη από την άλλη. Διαλέγετε και παίρνετε.

Μενάσε – Menashe

Διάρκεια: 88’

Σκηνοθεσία: Τζοσουα Βάινστάιν

Πρωταγωνιστούν: Μενάσε Λούτσιχ, Γιόελ Φάλκοβιτς, Χέρσυ Φήσμαν

Στον αντίποδα,ο αμερικάνικος ανεξάρτητος κινηματογράφος τρυπώνει στα πιο απρόσμενα μέρη και εξερευνεί πτυχές της πραγματικότητας μακριά από τα φώτα των μεγάλων στούντιο, Όπως αυτή την τρυφερή ιστορία που εκτυλίσσεται στην ισραηλινή χασεδίτικη συνοικία του Μπρούκλιν. Δίπλα στους ουρανοξύστες, στην καρδιά της πιο πολυπολιτισμικής πόλης του κόσμου, μια κοινότητα εξακολουθεί να ντύνεται παραδοσιακά, να ακολουθεί τα ήθη και τα έθιμα της και να μιλάει γίντις, τη γλώσσα που έφεραν οι μακρινοί τους πρόγονοι από την Ανατολική Ευρώπη. Μια θρησκευτική κοινότητα με αυστηρούς κανόνες που διέπουν την προσωπική ζωή των μελών της.

Αυτή η κλειστή και δεμένη κοινότητα, με αρχηγό τον Ραβίνο, αποφασίζει πως ο Μενάσε, που έχει μείνει χήρος πριν από ένα χρόνο, δεν μπορεί να μεγαλώσει σωστά το παιδί του και αυτό πρέπει να πάει να μείνει στον θείο του, τον αδελφό του Μενάσε με τον οποίο δεν έχουν καθόλου καλές σχέσεις. Για να τον πάρει πίσω θα πρέπει να παντρευτεί ξανά. Ο Μενάσε όμως δεν θέλει να ξαναπαντρευτεί, καθώς είχε τραυματικές εμπειρίες από το γάμο του, όπως εξομολογείται στους λατίνους πελάτες του σούπερ μάρκετ στο οποίο εργάζεται ως ταμίας όταν, καμιά φορά, τα πίνουν στα κρυφά.

Ο Μενάσε καταπιέζεται από την κοινότητα που ζει, καθώς ο ίδιος απέχει πολύ από το υπόδειγμα το οποίο προτάσσεται: ένας υπάλληλος που τρέχει και δεν φτάνει, που ζει σε ένα πολύ μικρό διαμέρισμα και δύσκολα τα φέρνει βόλτα, καθώς το αφεντικό του, το οποίο ανήκει στην ίδια κοινότητα, δεν παύει να είναι ένα πολύ κυνικό και σκληρό αφεντικό. Το μόνο που του δίνει χαρά είναι ο γιος του, και κάνει τα πάντα για να πείσει τους υπόλοιπους, και πρώτα απ’όλους τον ίδιο το γιο του, ότι είναι ικανός να τον μεγαλώσει.

Τρυφερό γίντις Κράμερ εναντίον Κράμερ, που περιγράφει με ευαισθησία τη σχέση πατέρα γιου στα πλαίσια μιας μονογονεϊκής οικογένειας – τις καλές και τις κακές στιγμές – ενώ ταυτόχρονα ανοίγει το παράθυρο και μας αφήνει να δούμε τη ζωή της χασισικής κοινότητας, τους χορούς και τα τραγούδια, τις προσευχές, τη γλώσσα, αλλά και την αυστηρότητα στις σχέσεις, την έλλειψη του χαμόγελου. Ο πρωταγωνιστής βαθιά ανθρώπινος στην αδυναμία του, ισοπεδωτικά ανίκανος στην προσπάθεια του να χειριστεί τη ζωή και την κουτσουρεμένη οικογένεια του, συγκινητικά πεισματάρης.

 

Απόψεις