Με προθυμία που θα ζήλευαν και οι πιο ένθερμοι υπηρέτες του ΝΑΤΟ, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έσπευσε —ανάμεσα στις πρώτες χώρες της ΕΕ— να καταθέσει αίτημα για να ενεργοποιηθεί η λεγόμενη “ρήτρα διαφυγής” για τις αμυντικές δαπάνες. Πρόκειται για έναν δημοσιονομικό μηχανισμό που επιτρέπει στις κυβερνήσεις να ξεφεύγουν από τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς περιορισμούς, προκειμένου να ενισχύσουν τους εξοπλισμούς τους.
Η Ελλάδα, μαζί με τη Γερμανία και τη Λετονία, βρίσκεται στην εμπροσθοφυλακή του νέου ευρωπαϊκού εξοπλιστικού προσανατολισμού, όπως διαμορφώνεται μέσω του σχεδίου ReARM της Κομισιόν. Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης υπέβαλε την Τρίτη (29/04) αίτημα προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής, η οποία προβλέπεται από τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες. Επιδίωξη είναι να εξαιρεθεί η αύξηση των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς στόχους, με βάση την απόφαση που ελήφθη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 6ης Μαρτίου 2025.
Φυσικά, η ενεργοποίηση αυτής της ρήτρας δεν γίνεται για την υγεία, την παιδεία ή τη στήριξη της κοινωνίας· αλλά για φρεγάτες, drones και διακρατικές συμφωνίες με τη βιομηχανία του πολέμου.
Οι αμυντικές δαπάνες στην Ελλάδα σε δημοσιονομικούς όρους (ορισμός COFOG-Eurostat) υπολογίζεται να αυξηθούν από 2,2% του ΑΕΠ το 2024, σε 2,3% το 2025 και 2,5% το 2026, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του νέου Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Αμυντικού Εξοπλισμού που εγκρίθηκε πρόσφατα από την Κυβέρνηση. Αυτό καλύπτει την περίοδο 2025-2036, ενώ αναμένεται να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα αμυντικών δαπανών μετά το 2026. Με βάση τα παραπάνω, για το 2026 έχει προβλεφθεί αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών της τάξης του 0,5 δισ. ευρώ, η οποία αναμένεται να εξαιρεθεί από τους δημοσιονομικούς στόχους, σύμφωνα με τις προβλέψεις της εθνικής ρήτρας διαφυγής.
Και ενώ η κοινωνία ασφυκτιά από την ακρίβεια, τα ενοίκια, τη διάλυση των δημόσιων υπηρεσιών και τους μισθούς πείνας, η κυβέρνηση δείχνει ξεκάθαρα ποια είναι η “προτεραιότητα”: η αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών και φυσικά η συμμετοχή στο άρμα του ΝΑΤΟ και στη… «σωστή πλευρά της ιστορίας».
Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Μπαλάς Ουζβάρι, φρόντισε να υπενθυμίσει πως οι χώρες μπορούν να ξεφύγουν μέχρι και κατά 1,5% του ΑΕΠ από τους δημοσιονομικούς περιορισμούς για να εξοπλίσουν τον στρατό τους. «Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι η Ελλάδα μόλις ενεργοποίησε το εθνικό σύστημα διαφυγής. Θα εξετάσουμε αυτό το αίτημα κατά τη διάρκεια του Μαΐου και στη συνέχεια τα συμπεράσματα θα παρουσιαστούν στις αρχές Ιουνίου» είπε ο Ουζβάρι. Δεν είπε όμως τι επιτρέπεται να ξεφύγει για ένα σχολείο χωρίς καθηγητές ή ένα νοσοκομείο χωρίς προσωπικό.
Και κάπως έτσι, η Ελλάδα των ρημαγμένων εργασιακών δικαιωμάτων και των εκατοντάδων νεκρών στους χώρους δουλειάς γίνεται και πάλι το «καλό παιδί» του ευρωατλαντισμού.
